Basy: Maydandaghy Ukraina arulary: Margarita Rivchachenko

Jalghasy: Maydandaghy Ukraina arulary: Oksana Rubanyak

Jalghasy: Maydandaghy Ukraina arulary: Aleksandra

Jalghasy:  Maydandaghy Ukraina arulary: Qarlyghash

Ukraina әskeriyleri birneshe aidan beri memleket tәuelsizdigin qorghau ýshin jaumen shayqasyp keledi. Olardyng ishinde kez-kelgen qiyndyqty erlermen birdey jenip kele jatqan әielder de bar. Bizding býgingi keyipkerimiz – Irina Sybuh. Ol «Gospitaliery» batalionynda erikti paramedik jәne besinshi ekipaj jetekshisi bolyp júmys isteydi. Jasy- 24-te. Irina óz komandasymen birge jaralanghandardy soghys dalasynan evakuasiyalaydy әri olargha tolyqqandy medisinalyq kómek kórsetedi.

– 24 aqpanda tanerteng kózinizdi ashqanda eng birinshi ne oiladynyz, ne istediniz?

– 24 aqpannyng tanyn men Kramatorskide qarsy aldym. Ol jerde Donesk pen Lugansk oblystaryndaghy balalar turaly filimimning túsaukeserin ótkizbekshi bolghanmyn. Búl filimning maqsaty – jergilikti jәne ortalyq biylikti shalghay audandarda túratyn balalar ýshin infraqúrylymdy jetildiruge shaqyru. Biz filimdi Severodonesk qalasynda, sodan keyin Kiyevtegi «Jovteni» kinoteatrynda kórsetkimiz keldi. Biraq soghys barlyq josparymyzdy kýl-talqan etti. Qazir filimde kórsetilgen aimaqtardyng bәrin Resey basyp aldy.

– Soghysqa baru turaly sheshimdi qalay qabyldadynyz?

– Men soghys kezinde ne istey alamyn dep oilandym. Aldynghy sheptegi paramedik bolsam, kómegim kóbirek tiyetinin týsindim. Men MARCH hattamasy boyynsha bәrin jasay alamyn jәne amerikalyq jauyngerlik dәrigerlerding eng joghary standarttary boyynsha kómek kórsete alamyn.

– Búl jerdegi qyzmetiniz qanday, kýniniz qalay ótedi?

– Bizding top teniz jayau әskerlerimen júmys isteydi. Biz ukrain jerin reseylik basqynshylardan bosatyp jýrgen, kýshti operasiyalar oryndaytyn óte myqty jigitterding qasyndamyz. Men kýnde júmysyma «býgingi kýnim jaraly jansyz ótedi» degen nyq senimmen kirisemin. Biraq, qazir maydannyng qyzghan shaghy, sondyqtan eki apta boyy tynbay kezekshilik etip jýrmiz. Biz ýnemi baylanystamyz. Bizdi rasiyamen shaqyrady, jaralanghan adam bar jerge baryp, alghashqy medisinalyq kómek kórsetemiz. Sodan keyin jauyngerdi qauipsiz aimaqqa evakuasiyalaymyz. Men jaralanghan adamdy medisinalyq evakuasiyamen auruhanagha jiberemin.

– Sizding bólimshenizde genderlik kemsitushilik bar ma?

– Mening oiymsha, әskerde birinshi qaqtyghystan keyin genderlik mәsele qalmaydy. Qyz bolghanym birde-bir ret ýshin shetqaqpay kórgen emespin. Biz teniz jayau әskerlerimen tez tiltabysyp kettik. Olar bizding qolymyzdan ne keletinin kórdi. Shayqas kezinde jauyngerlerdi óte qauipti aimaqtardan evakuasiyaladyq. Men ýnemi jauyngerlerding qoldauyn sezip kelemin, maghan óz bauyrlarynday qaraydy. Maydannan oralghanda, bәri alghasyn jaudyryp jatady.

– Tolyqqandy soghys kezinde sizdi ne tanghaldyrdy?

– Tolyqqandy soghys ózining oiyna kelgendi jasay alady. Erejesiz jekpe-jektegidey múnda toqtaytyn jeri joq. Basqynshylar óz jolyndaghy barlyq nәrseni jaypap, qalalar men auyldardy qiratady. Sodan keyin tiri qalghan jergilikti túrghyndardan tamaq súraydy. Búl soghysta әrtýrli nәrse bolady. Qolynnan jibermey, «Resey әskerine tastap kete kórme» dep jalyna súraytyn adamdar bolady. Úrysqa batyldyqpen qoyyp ketip, keyin jaralanyp, jany kózine kórinse de senimen әzildesuge shamasy keletin jauyngerler bolady.

5-ekipajymyzdyng batyrlardyng ómirin saqtaugha degen úmtylysy jýrekti tebirentedi. Men olardyng tyndyrghan isterine qarap quanamyn.

– Qazir sizding ruhynyzdy týsirmey túrghan ne?

– Ruhymdy kóteretin eki nәrse bar. Birinshisi-men ómir sýruding eng jaqsy núsqasyn tandadym. Men jana ghylymy dәreje alu ýshin halyqaralyq baghdarlamada júmys istep nemese Ukrainanyng bilim beru infraqúrylymyn damytu ýshin granttyq jobany basqaryp jýrsem bolatyn edi. Biraq elim bolmasa, múnyng baghasy kók tiyn. Sondyqtan osy elding azamattaryn qútqaru – basty mindet. Ekinshiden – teniz jayau әskerleri. Men ózi ómirimdi qaterge tigip, olarmen birge soghysqa attanghandy qúrmet kóremin. Olardyng ýmitin aqtaghym keledi.

– Ukrainanyng bolashaghynan qanday perspektivalardy kóresiz?

– Ukrain últynyng qalyptasuy soghysty bastan keshuge, ýiimizdi tastap, maydangha attanugha sebep bolghany әriyne, ókinishti. Biraq eshkim ózin qazirgidey týsinbegen. Mening oiymsha, bizding bolashaghymyz zor. Ukraina әrqashan erkin bolatyn, әrqashan mýmkindikter ortasy boldy, biraq biz sony qazir ghana týsinip otyrmyz. Soghys ayaqtalady, biz jenemiz, sodan keyin bәri óz-ózine kele bastaydy. Árkim óz ishine ýniledi. Ózining ómirdegi maqsatyn aiqyn biletin azamattary bar el damidy.

– Soghystan keyin ómirinizdegi ne nәrseni mәngilikke ózgertesiz?

– Men soghysqa deyin de osy eldi sýidim, osynda túryp bilim berudi damytyp, balalargha mýmkindik jasaghym keletin. Sondyqtan soghys mening maqsatymdy tek taghy da aiqynday týsti. Tandauymnyng dúrys ekenine kózimdi jetkizdi. Sol maqsatqa jetu ýshin tiri qalghym keledi.

– Ukrainalyqtar men әlemge ne aitasyz?

– Álem ukrainalyqardyng batyldyghyn baghalasa deymin, óitkeni búl – halyqtyng óz bostandyghyn qorghauynyng eng jarqyn ýlgisi. Biz demokratiya, tendik, bostandyq ýshin, Ukrainada emin-erkin jýru ýshin kýresip jatyrmyz. Sol ýshin ómirimizdi qiigha barmyz. Álemde eshkim maghan kelip «sening qoghamyng tym әskeri» dep aita almasa deymin. Mening eshqashan soghysqa qatysqym kelmedi. Aynalamda bolyp jatqan nәrsening bәrin jek kóremin. Taghdyrymda múny kóruge tiyisti emes bolatynmyn. Men sayahattap,  balalargha bilim beru jobalaryn jasap jýrgendi jaqsy kóretin qyzbyn. Eshqashan paramedik boludy armandamadym. Biraq Reseyding agressiyasy Otanymdy qorghaugha mәjbýr etti.

Men Fransiyada nemese Ispaniyada túratyn kez kelgen qyz siyaqty jas qyzbyn. Bizding aiyrmashalyq – men sýietin elding shekarasyna totalitarlyq rejim shabuyl jasady. Men sayahattaghandy únatamyn, biraq óz elimde ómir sýrgim keledi. Sondyqtan men Otanymdy qorghaymyn, elimning bostandyghy ýshin óluge dayynmyn.

Men qúrmetteytin liyberaldy әlem bizding qazirgi kýsh-jigerimizdi baghalaghanyn qalaymyn. Biz de solar siyaqty liyberal jәne beybitsýigish bola alar edik, biraq bola almaymyz, óitkeni  Resey rejiymi bizdi joymaqqa tyrysyp jatyr.

Ayjan Temirhan

Abai.kz