TOQAEV, TASJÝREKOV JÁNE MÚQIYBEK

Qasym-Jomart TOQAEV:

- 2019-2021 jyldary ónim óndeuge berilgen subsidiyany alayyq. Búl qarajattyng teng jartysy subsidiya alam deushilerding 10 payyzynyng ghana qolyna tiygen;

- Subsidiya alghan keybir pysyqaylar óndiristi órkendetuding ornyna budjet qarjysyn qaltasyna basyp, shalqyp ómir sýrgen. Al qarapayym sharualar ýshin subsidiya alu – qiyametting qiyny;

- Ókinishke qaray, әkimder sony bile túra, aldaghy qiyndyqtardy uaqtyly baghamday almaydy. Jauapkershilikti ózine alyp, der kezinde sheshim qabyldaudan qashady.

Búl – Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng 2023 jylghy 19 sәuir kýni elimizding әleumettik-ekonomikalyq damu mәseleleri jónindegi keneytilgen keneste sóilegen sózderi.

Erbol TASJÝREKOV:

- Memleket basshysynyng tapsyrmasyna sәikes agroónerkәsiptik keshendi memlekettik qoldaudy jetildiru jónindegi júmys toby qúryldy, oghan salalyq qauymdastyqtar men odaqtardyn, agrobiznestin, ghylymnyn, mýddeli memlekettik jәne jergilikti atqarushy organdardyn, Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Senaty men Mәjilisining deputattarynyng ókilderi kirdi. Barlyghy júmys tobynyng 9 otyrysy ótkizildi, onda subsidiyalau jýiesin jetildiru tәsilderi talqylandy.

Qoldanystaghy subsidiyalau jýiesin reformalaudyng birneshe núsqalary dayyndaldy, olar júmys tobynyng otyrystarynda birneshe ret talqylandy.

Týbegeyli reformalaudyng barlyq úsynylghan núsqalaryn agrobiznes ókilderi qoldamady, fermerler qauymdastyghy qoldanystaghy subsidiyalau jýiesin saqtaudy talap etti.

Búl – Auyt Mqiybektin auyl әkimining qúzyretin keneytu turaly Qazaqstan Respublikasy Preziydet Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenovtyng atyna e-OTINISH arqyly joldaghan úsynys-hatyna Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Erbol Tasjýrekovting bergen jauabynyng bir bóligi.

Auyt MÚQIYBEK:

- Áriyne, agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy ýshin qazirgi qoldanystaghy subsidiyalau jýiesi «aqsha jasaudaghy» tabylmas mýmkindik.

Eger, auyl әkimine men úsynghan qúzyretter berilse, olar otyz jyl boyy jep kelgen «mayshelpeginen» aiyrylady.

Oylanyzshy, az ghana agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghynyng mýddesi birinshi orynda túru kerek pe, әlde 7,5 millionnan astam auyl halqynyng mýddesi manyzdy ma?!

Búl jerde, agrobiznes ókilderi men fermerlerge subsidiya berilmesin degen sóz joq, tek  subsidiyalau jolyn ózertudi ghana aityp otyrmyn. Naqtylap aitsam, atalghan sharuashylyq iyeleri bir auylgha tirkelsin de, sosyn auyl әkimine subsidiyalau turaly ótinish jasap, auyldyq kenesting maqyldauymen alsyn...

Búl – Auyt Múqiybektin Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Erbol Tasjýrekovting bergen jauabyna baylanysty, Preziydet Ákimshiligining basshysy Oljas Bektenovtyn atyna «e-OTINISH» arqyly joldaghan osy taqyryptaghy ýshinshi hatynan alynghan ýzindi. Jauaby әli kelgen joq.

***

Týsiniktirek bolu ýshin әngimeni basynan bastayyn.

Oljas Bektenov Preziydet Ákimshiligining basshysy bolyp kelgeli auyldyq okrug әkimining qúzyretin odan ary keneytu turaly úsynys-hattar jazudamyn. Birinshi hatym G.S. Iralimova degen hanymnyng qolyna tiyip edi, bayqaymyn, oqylmaghan kýii Ýkimetke laqtyryla saldy.

Ekinshi hatym ýsh ministrlikke – Últtyq ekonomika ministrligine, Auyl sharuashylyghy ministrligine, sonday-aq Sauda jәne integrasiya ministrligine joldanyp kete bardy.

Sodan Preziydent Ákimshiligining Ótinishterdi qaraudy baqylau bólimining mengerushisi Qanatbek Jaysanbaev myrzanyng atyna hat jazyp jýrip, әiteuir, zorgha Oljas Bektenov pen onyng birinshi orynbasary Timur Sýleymenovting atyna tirkelgendey boldy.

Oljas Bektenovting atyna jaqynda ghana jazghan ýshinshi hatym da iyesin tappay, taghy Ýkimet tarapqa baghyttalyp túr.

Ótinishimdi Preziydet Ákimshiligining basshysynyng qolyna tiygizinizshi dep, taghy da Qanatbek Jaysanbaevqa jalynyp-jalbarynyp hat joldap qoydym. Jetip qalar dep otyrmyn.

Sondaghy  auyldyq okrug әkimine berilsin dep otyrghan qúzyretim negizinen ýsheu:

- ózi jetekshilik etetin auyldyng jerin ózi basqaru;

- audandyq, oblysyq jәne respublikalyq budjetten bólinetin qarajatty ózi basqaru jәne iygeru;

- auyl túrghyndaryna beriletin subsidiyalardyn, granttardyng jәne qaytarymsyz nesiyeler men tómen ósimdi nesiyelerding kimderge beriletinin aldyn-ala ózi belgilep, auyldyq Kenesting bektuinen ótkizip, jogharygha úsynu.

Sonymen birge, audan men oblysty respublikalyq budjetten aiyryp, tek jergilikti budjetpen qaldyru mәselesin de osy joly qarastyrghan dúrys dep esepteymin.

Sóitip, otyz jylgha jalghasqan JEMQORLYQ SHEMASYN talqandauymyz kerek!

P.S.-1:

Memleket te qúddy adam sekildi. Ol da auyrady. Qay jerinen auru belgisi bayqalsa, sol jerin sol kýni emdeu kerek. Bizding memleketting eki býiirinnen jemqorlyq degen dert qysyp, mendetip túr. Sonyng bireuine Qasym-Jomart Toqaev jaqynda dóp basyp diagnoz qoydy. «Subsidiyalau jýiesinde» aqau bar eken.

Mine, endi sony emdeuding orayy kelip túr. Mәjiliste talqylanyp jatqan «Qazaqstan Respublikasyndaghy jergilikti ózin-ózi basqaru turaly» zanynyng jobasyna tolyqtyru engizip, audandyq manyzy bar qala, auyl, kent, auyldyq okrug әkimine men úsynghan ýsh qúzyretti berip kep jibersek, Qazaqstan bir býiirinen otyz jyl boyy qysyp kelgen dertten qúlan taza sauyghyp ketkeli túr.

Kórdiniz be, sol subsidiyalau jýiesin ózgerteyik desek, oghan anau eki «paraziyt» – agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy qos qoldaryn tóbesine qoyyp, qarsy shyghypty.

Oghan Auyl sharuashylyghy ministrligi dәrmensizdik tanytyp otyr.

Al, Preziydet Ákimshiligi ýnsiz!

Kesip aitayyn, audandyq manyzy bar qala, auyl, kent, auyldyq okrug әkimining qúzyretin biz aitqanday etip keneytu Ýkimetting qolynan kelmeydi. Álihan Smayylov eki mәrte premier-ministr bolyp otyr, qolyn bireu baylap qoyghan joq qoy! Eng qúryghanda, Mәjiliske kelip týsken osy jolghy «Qazaqstan Respublikasyndaghy jergilikti ózin-ózi basqaru turaly» zanynyng jobasyna qosar edi ghoy?!

Joq, búl mәsele tek Preziydent Ákimshiligining aralasuymen Preziydentting dengeyinde ghana sheshiledi.

P.S.-2:

«Preziydet Ákimshiligi» dep qaldyq qoy...

Preziydent Ákimshiliginde Memlekettik kenesshisi Erlan Qariynen bastap, Qauipsizdik Kenesi hatshysynyng orynbasary Qanat Seydgapbarovqa deyin sanasaq, on toghyz kisi otyr.

Jas jaghynan qarasaq, alpystan asqan aqsaqaly – Bauyrjan Omarov aghamyz, «kenjesi» – Ruslan Jeldibay inimiz eken. Baukennen keyin qos qúrdas – Ghizat Núrdәuletov pen Erjan Qazyhan aghalarymyz túr.

Qalghany tipti, eludi ensermegender men qyryqtyn, otyzdyng ishindegi kileng «Sen túr, men atayyndar». Aldy - ekiden, arty - birden lauazym iyelegender...

Negizi, managhy Preziydentimiz diagnozyn qoyyp bergen, memleketti mendetip túrghan dertti ota jasap, sylyp tastaytyn Aqordanyng hirurgteri – osy kisiler.

«Qandy qantar» kóterilisi kezindegi Preziydentke jetkizgen aqparttardy  «qysqa kýnde qyryq mәrte» qúbyltqanyn aitpaghanda, Preziydentti halyqpen, ashyq pikirli qogham belsendilerimen kezdestiruding ornyna, qayta-qayta aruaqtardyng basy men meshitke jýgirtetinder de; Qasym-Jomart Kemelúlynyng auyzarsharynyng tórine syqiyp baryp ózderi otyryp alatyndar da; Qytay jurnaliysining qoyatyn súraqtaryn dúrys qadaghalamay, qajy Preziydentimizding halal emes tamaqty jaqsy kóretinin әlemge әshkereletip qoyatyndar da; sóitip Memleket Basshymyzdy jap-jazyq jerden sýrindirip, sózge qaldyra berinder de osy túlghalar.

Men búl újymnyng adamdaryn ýsh topqa bólemin.

Birinshi toby, Qasym-Jomart Toqaevqa әdeyi qarsy júmys jasap, Ony halyqqa jekkórinishti kórsetkisi keletinder;

Ekinshi toby, Qasym-Jomart Kemelúlyna degen niyetteri týzu, peyilderi aq bolghanymen, isting jýiesin bilmeytinder;

Ýshinshisi, isting jýiesin biletin, Preziydent tapsyrmalaryn óz dengeyinde oryndaugha niyetti bolghanymen, aldynghy eki topty attap óte almaytyndar. Ýshinshi toptaghylardyng «asaulary» ózge mekemelerge ysyrylyp ketti...

Áriyne, búl toptardyng ishinde Oljas Bektenov joq. Ol búl qyzmetke jaqynda ghana taghayyndaldy.

Amal ne, kesertki men jylan qúsap arbasqan osy ýsh top Preziydentting jaqsy bastamalaryn orta jolda qaldyrumen keldi.

Qayta-qayta hat jazyp, ol hattardy әleumettik jeleler arqyly osy kisilerding bir bólimimen bólisip, shyr-pyr bolyp jatyrmyz. Bir ótinishim ghana  Oljas Bektenov pen onyng birinshi orynbasary Temir Sýleymenovting atyna tirkeldi. Qalghany orta joldan Ýkimet pen ministrlikterge baghyttalyp, «Tom men Djerriydin» oiynyn oinap jatyrmyz.

Ótinishterdi qaraudy baqylau bólimi mengerushisining orynbasary Bolat Baykenov myrzadan «Qazaqstan Respublikasy Ákimshilik rәsimdik-prosestik kodeksining 65-baby 1-tarmaghynyng talaptaryna sәikes eger ótinishte kórsetilgen mәseleler qúzyretine jatpaytyn bolsa, onda ol uәkiletti әkimshilik organgha, lauazymdy adamgha mindetti týrde joldanatynyn, sonday-aq aldaghy uaqytta da osy sipattaghy ótinishiniz qúzyrly memlekettik organgha jiberiletinin habarlaymyz», - degen jauap aldym.

Preziydent Ákimshiligining bir mindeti – Jergilikti ókildi jәne atqarushy organdargha, oblystar, respublikalyq manyzy bar qalalar men astana әkimderine qatysty jәne ónirlik sayasat salasynda Preziydentke esep beru dep jazuly túr.

Bizding әngimemiz de dәl osy taqyrypta bolyp jatqan joq pa?!

IYә, әdilettilik ýshin aita ketuim kerek, Oljas Bektenov myrzanyng Qazaqstan Respublikasy Preziydenti Ákimshiligining Basshysy bolyp kelgenine kóp uaqyt bolghan joq. Soghan qaramastan, Últtyq ekonomika ministrligine tapsyrma berip, ýsh ministrlikting basyn qosqyzyp, mening úsynysymdy bir mәrte talqylatty. Ol ýshin Oljas Abayúlyna alghysym sheksiz, әriyne!

Sonda, Preziydent Ákimshiligi Qasym-Jomart Kemelúlynyng 19 sәuir kýni elimizding әleumettik-ekonomikalyq damu mәseleleri jónindegi keneytilgen keneste badyraytyp túryp aitqan jogharydaghy syndaryn týzetuding joldaryn  qarastyrylmay, sol beti qaldyrghany ma?!

Bizding memlekttegi reformanyng jobasyn Preziydent Ákimshiligi emes, taghy da sol agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy sekildi ózge bir top ókilderi  bas bolyp jasap, jәne solardyng talabyna say bekitiletin bolghany ma?!

Tipti, Preziydent Ákimshiligi óz missiyasynan airylyp, onyng mindetin agrobiznes ókilderi men fermerler qauymdastyghy siyaqty bir sayasy kýshter әli tasada túryp jýrgizetin sekildi.

Áriyne, búl – Timur Qúlybaev pen Kәrim Mәsimov basynda túryp jasaghan «jemqorlyq afera»!

Men Preziydent Ákimshiligin synau-mineuden aulaqpyn, әriyne. Tek, «Bauyrjan Omarovtan bastap, Ruslan Jeldibaygha deyingi  sol on toghyz túlghanyng ishinde  birde-bir reformator kenesshi joq pa?!» degen súraqtyng ózimdi qatty mazalaytynyn ghana aitqym keledi.

Osyndayda esine qazaqtyng «Atadan altau tusang da, bir jalghyzdyq!» degen keyisti sózi týsedi eken. «Qyryq uәziri» bolghanymen, batyl úsynys jasar bireui bolmasa, onda Qasym-Jomart Kemelúly Aqordada jalghyz degen sóz!

IYә, Aqordadaghy jalghyzdyq...

Búny basqasha aityp týsindiru mýmkin emes!

Men Preziydentime min taqpaymyn, qayta Oghan kómekteskim keledi. Biraq, men de jalghyz bolyp túrmyn... Hattarym Preziydentti qoyyp, Preziydent Ákimshiligining basshylaryna jetpey dalmyn...

P.S.-3:

Dәl osynday manyzdy mәsele kóterilgende BAQ ilip әketui kerek qoy.

Mysaly, BAQ osy mәseleni dýrkin-dýrkin kóterse, Aqparat jәne qoghamdyq damu ministri Darhan Qydyrәli myrza ony qoldamasa, qarsy bolmasyna men senimdimin.

Berik Uәly ózi jýrgizetin «Betpe-betke» qúzyrly ministrlik basshylaryn shaqyryp, osy mәsele tónireginde súraqtar qonyna bolatyn edi;

Deputat jurnalist nemese jurnalist deputat Maqsat Tolyqbay men Erghanat Kópjasarúly «Bizding Maqsat» pen ««Ashyq alań» sayasy tok-shoularyna ministrlerdi, deputattardy jәne agrobiznes men fermerler qauymdastyghynyng ókilderining basyn qosyp talqylasa, kóp syrdyng beti ashylar edi...

 Amal ne, bizding jurnalister qauymy Dayrabaevtyng sonynan qalmay, әli dalaqtap jýr.

Qúdaygha shýkir, qasiyetinen ainalayyn «Jas Alash» gazeti nazar audarypty. Jaqynda Núrymjan Mauyt aghamyz habarlasyp, auyl әkimining qúzyretin keneytu mәselesi turaly súrady. Sonynda, gazetke súhbat beruimdi ótindi. Ókinishke oray, ol kisi «Jas Alashtan» basqa jaqqa auysyp ketken kórinedi.

Qalghan BAQ Preziydent Ákimshiligi sekildi tym-tyrys...

Auyt Múqiybek,

«Qúrmet» ordenining iyegeri

Abai.kz