Beysenbi, 19 Qyrkýiek 2024
Jahan janghyryghy 2787 5 pikir 27 Shilde, 2023 saghat 13:36

Gýrjistan Reseyding satelliytine ainalyp barady...

Dinsizdengen Batystyng beyәdepti jynystyq erkindigi Euroodaqtyng óz ishinde qarsylyqqa tap boldy. Dini berik Polisha men Vengriya әm Italiyada konservativtik populizm dýniyege kelip, Batystyng mәdeniy-demokratiyalyq qúndylyqtaryna kýmәn keltiru oryn alyp, ony  venger premier-ministri Viktor Orbannyng esimimen baylastyrghan «Orbandanu» sayasy termini ómirige keldi.

Búl alauyzdyqty Putin men Resey qarsy barlauy oryndy paydalanyp otyr. Nәtiyjesinde Reseyge qany qas Gýrjistan jýrisinen janylyp, onyng Europadaghy jaqtasyna ainalyp shygha kelgenin bilmey de qaldy. Mine osyghan baylanysty LGBT-ýgitin «liyberaldy fashizm» degen atau EO-da jayylyp, onyng bir úshpaghy Gýrjistandy da sharpydy.

Gýrji premieri Irakliy Garibashvily Budapeshte ótken konservativti sayasy is-әreket Konferensiyasynda (CPAC) jurnalisterge bergen súhbatynda: «...jynys auystyrudy kókke kótere dәriptey nasihattaudyng ayaghy... uniyversiytet studentterin sóz etpey-aq qoyalyq, kerek deseniz mekteptegi jas úrpaq sanasyn ulaydy», - dedi.

Liyberbaldy qúndylyqtar «jynys auystyru» kesirinen Vengriya men Gýrjistan tarapynan mansúqtala bastady. Olar Putin úsynghan Europasyzdanghan diny ústanymdy óz otandastary sanasyna siniruge kóshti.

Resey 20% jerin basyp alghan Gýrjistannyng qorghanys ministri Djuansher Burchuladze tap osy liyberalizm elding qauipsizdigi men tútastyghyna qauip tóndirip otyr dep mәlimdedi. Búnyng ar jaghynda osy elde kelesi jyly ótetin parlament saylauy jatyr. Eger Gýrjistangha EO kandidattyq mәrtebesi berilmeytin bolsa, onda búl el Reseyshil jolgha týsudi baghdar etedi.

Gýrji premieri Irakliy Garibashvily Viktor Orbandy óz elinin  NATO men EO mýsheligin jaqtaytyn «naghyz dosymyz» dep atap, «Madirlargha Qúday ong kózben qarap, onyng taghantastyq hristiandyq, últtyq, patriottyq otbasylyq qúndylyqtarynyng kiltin kórgen de, dana kóshbasshysynyng qolyna ústatyp otyr. Ol әri naghyz tәlimdi de, jauynger Isa mәsihshi bolyp tabylady» dep maqtauyn asyrdy. Orban óz kezeginde Garibashviliyge: «Reseyding kólenkesin pana tútyp, óz eling men qauipsizdigindi saqtaghanyng jón», - dep kenes berdi.

Osylaysha Reseyshil partiyalar óz sayasy imidjin kóteru ýshin «Biz Reseylik emes, Europalyq konservatorlarmyz. Bizge geytranstanbaghan «naghyz Europa» kerek» degen әuendi gýrjiler sanasyna sinire bastady», - deydi sayasatker Gia Nodia.

Liyberaldy elitany óz ómirinen alastatqan Reseyding qataryn endi, mine, Gýrjistan men Vengriya tolyqtyrmaqshy. Olardyng biyliktegi partiyalary elektoraldyq qoldaugha qol jetkizu ýshin osynday qadamgha baryp otyr.

Gýrjistandaghy búryn ýni shyqpay jýrgen Reseyshil toptar men sayasatker seksualdy azshylyq taqyrybyn tu etip, atqa mine bastaghanyn әlemdik BAQ songhy kezde jii jaza bastady.

Ukrain preziydenti Saakashviliydi qamaudan bosatyp, emdeuge shaqyrsa da qamaghynnan bas tartugha shaqyrsa da, artynda Kremli túrghan Tiblisy rayynan qaytpady. Olar eks-preziydent Mihail Saakashviliyding Gýrjistannyng býgingi gýldenuine qol jetkizgenin tars úmtyp, odan «dúshpan beynesin» qapysyz somdap, ony biyilkke әkelgen «Birtútas últtyq qozghalys» oppozisiyagha ketti. «Sheteldik agentter» turaly Zany da osy elding preziydent Saakashvily amanattaghan demokratiyadan auylyn alystatyp bara jatqanyn kórsetti.

2022jyly býkil Batys elderi Reseyge Ukrainagha basa-kóktep engeni ýshin tendesi joq sanksiya salghan shaqta osy qos el bizdi ózge elding soghysyna tartudyng esh qajeti joq dep baybalamgha basqany әlem júrtynyng әli esinde.  Tipti Europa óz aspanyn Reseylik jolaushylar úshaghyna japqan shaqta Gýrjiler ony ashty. EO men NATO qatysty Gýrjistan men Vengriya qosarly sayasat ústanyp keledi. Orban óz jeri arqyly Ukrainagha qaru-jaraq jetkizuge ýzildi-kesildi qarsy bolyp keledi. Ári Euroodaqtyng Kiyevke beretin kómegine qatysty ýnemi shu kóterumen kele jatqan jayy bar.

«Vengriyanyng aiyrmashylyghy ol – NATO men EO mýshe jәne RF ortaq shekarasy joq.  Osynday eki artyqshylyghy bar memleketting artynan eru Gýrjistandy ony Reseyding satelliytine ainaldyryp, orgha jyghady», - deydi sayasatker Gia Nodia.

Euro komissiyanyng esebi boyynsha Gýrjistan EO kandidat mәrtebesin alu ýshin qoyylghan 12 talaptyng tek ýsheuin ghana oryndaghan. Al, EO osy 12 talabyn mýltiksiz oryndaghan Ukraina men Moldova biyl jazda atalghan mәrtebeni iyelene aldy. Osy mәrtebegi Gýrjistannyng alu almauy biylghy jyldyng ayaghynda belgili bolady.

Dayyndaghan Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz

5 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2384