Resey jyl sayyn dәstýrli týrde ótkizip kelgen «Mәngilik polk» atty Ekinshi dýniyejýzilik soghysta qúrban bolghan KSRO soldattaryn eske alu sheruin biyl ótkizbeytin boldy.

Búl sheru úzaq jyldan beri býkilreseylik sipat alyp, әrbir derevnyada, әrbir audanda, әrbir qalada ótkizilgen bolatyn. Halyq búl sherude soghystan qaytpaghan, ne bolmasa, soghystan oralyp, býginde ómirden ótken jaqyn tuystarynyng portretterin  kóterip, sheruge shyghatyn. Endi, ol sheru ótkizilmeytin boldy.

Áriyne, búl sheruding týpkilikti maghynasy izgilikke qyzmet etu bolghanyn joqqa shygharmaymyz. Óitkeni, әrbir otbasy búl kýni babalarynyng jýrip ótken joldaryn eske alyp, olargha qúrmet kórsetedi. Alayda, búl izgi maghyna tek moralidik túrghydan baghalasa ghana mýmkin. Al, ony «sayasy kórinske» ainaldyrar bolsa, onda sheru izgilikke qarsy maghynada qoldanylatyn qúralgha ainalady.

Mysaly, KSRO-nyng German fashizmimen soghysy osyghan deyin Úly Otan soghysy dep atalyp keldi. Oghan sol kezdegi barlyq Odaqtas Respublikalardyng azamattary qatysty. Endeshe, ol soghystaghy jenis býginde ydyrap ketken KSRO atty memleketting jenisi dep sanalady. Biraq, songhy uaqyttarda osy sheruge qatysty Reseyde ózge týsinikter payda bola bastady, ol ‑ «Soghysta jeniske jetken Resey halqy» degen týsinik edi. Sebebi, songhy jiyrma jyldan astam uaqytta Resey iydeologiyasy KSRO-nyng kýireuin «tarihy әdiletsizdik» dep baghalap,  endi qayta kelmeytin KSRO-nyng ornyna «búrynghy Resey imperiyasyn qalpyna keltiru» iydeologiyalyq maydandy bastap ketken edi.

Áriyne, osy uaqytqa deyin Tәuelsizdikting qúndylyghyn kórgen, onyng ne ekenin anyq sezgen búrynghy Odaqtas Respublikalar Resey tarapynan sheruge múnday bagha beriluin qalaghan joq. Sol sebepti, ol Reseymen qarym‑qatynasy jaqsy sanauly Respublikalarda ghana ótip jatty. Al, KSRO qúramynda bolghan Pribaltika Respublikalary onday sherudi ótkizuden mýldem bas tartty. Óitkeni, olardyng «Otan soghysyna» degen ústanymdary reseylikterden mýldem bólek, tipten, qarama‑qarsy bolatyn.

Sóitip, negizi adamgershilikke shaqyratyn búl sheru, birtindep Resey men Batys arasyndaghy iydeologiyalyq maydannyng qpalyna týsti.  Resey men ózge Respublikalar arasynda konfrontasiyalyq shiyelenisterdi arttyrdy. Bir Odaqta tize qosyp shayqasqan dostyqtaghy halyqtar – bir‑birine qyrghy kózben qaray bastady. Aqyr sonynda, Úlyimperiyalyq dertke úshyraghan tarap kórshi elderge soghys jariyalay bastady. Ol Resey‑Gruziya, Resey‑Moldoviya, Resey‑Ukraina siyaqty tәuelsiz elder arasyndaghy qaqtyghystar men soghys qimyldarynan kórindi.

Osynyng nәtiyjesinde, býginde búl sheru búrynghy KSRO aumaghynda payda bolghan TMD elderining әrqaysysynyng «jeke sharuasy» bolyp qaldy. Sheru bolsa, ózining «Halyqtar dostastyghy» mәninen ajyrap, «Jenis kimdiki» degendey jaghymsyz sipatqa ie bolyp ketti. Sóitip, kóptegen halyqtar ol soghysty «Úly Otan soghysy» dep ataudan bas tartyp, óz elderinde «Ekinshi Dýniyejýzilik soghys» dep, halyqaralyq qalyptasqan ataumen atay bastady.

Sonyng ishinde býgingi Qazaqstan halqy da bar...

Qazir, Resey men Ukraina arasyndaghy soghys ózining shiyelenisti apogeyine jetti. Býkil әlem shabuyldy alghash bastaghan Reseydi agressor dep baghalap, Ukrainagha kómektesude. Qaru‑jaraqpen jәne aqshalay qoldau kórsetude. Olay bolsa, soghys jaghdayynda onday sherudi ótkizuden bas tartu – Resey ýshin jeke dara, jalghyz dúrys sheshim.

Áriyne, Ukraina tarapy sheruge soqqy beredi dep oilau ‑ absurd bolar edi. Biraq «ótkizbeu turaly sheshim»  shygharumen, Resey Ukrainany terrorshy el dep kórsetkisi keledi. Óitkeni, juyrda ghana Mәskeude oryn alghan teraktige Resey Ukrainany kinalaghan bolatyn. Múnda da solay jasaghysy keletin synayly... Biraq, sonymen birge, Reseydegi teraktini moynyna alghan Islam sodyrlary tarapynan da qauip bar ekenin Reseyding arnayy qyzmeti jaqsy biledi dep sanaugha da bolady...

Abai.kz