Qazaqstan Respublikasy
Preziydentining ishki sayasat
mәseleler jәne kommunikasiyalar
jónindegi kómekshisi R.S. Jeldibaygha! 

Qazaqstan Respublikasy
Preziydentining kenesshisi –
Preziydentting Baspasóz hatshysy
B. Uәly myrzagha!

Qúrmetti Ruslan Súltanúly!

Qúrmetti Berik Uәliyúly!

Búl – mening Qasym-Jomart Toqaevtyng biylghy joldauynda aitylghan: «Shyn mәninde, múnyng bәri – memleketten subsidiya alu ýshin jasalghan kózboyaushylyq. Onday qylmystyq әreketterge tosqauyl qoy qajet», - degen tapsyrmasyn qoldau maqsatynda, Preziydentimizding 2019 jyldan bergi Joldaulary men Ýkimetting keneytilgen mәjilisinde sóilegen sózderinen terip alghan ÝZINDILER.

Áriyne, búl ÝZINDILERDI terip alu onaygha soqqan joq! Bir apta otyryp, Qasym-Jomart Kemelúlynyng BES JYLDAN bergi halyqqa Joldaulary men Ýkimetting keneytilgen mәjilisinde sóilegen sózderin múqiyat oqyp shyghugha tura keldi.

Oqyp shyqtym. Ózime qajetti jerlerin bir sózin ózgertpey, bir әribin qaldyrmay, týgel terip aldym.

Aldymen BES MINUT uaqyttarynyzdy qiyp, Qasekenning sol BES JYLDAN bergi sóilegen sózderinen qiyp alyp, men dayyndaghan tómendegi ÝZINDILERDI Sizder de ERINBEY, múqiyat oqyp shyghynyzdarshy, jaray ma?!

Qalghan sózdi sodan keyin aitamyz...

---

- Biraq sarapshylardyng pikirinshe, qarjylay qoldaudyn iygiligin jergilikti biylikpen baylanysy bar sharuashylyqtar ghana kórip otyr;

«Núrly jol» baghdarlamasyna memleket 2022 jylgha deyin 1,2 trillion tengeden astam investisiya salady.Ýkimet búghan deyin de kóp qarajat bólgen bolatyn, biraq onyng kóbi qúmgha singen suday joq bolyp ketti. Ashyghyn aitsaq, sheneunikterding qaltasyna ketti, al taza su, jol jәne basqa da infraqúrylymnyng jaghdayy әli de sol kýiinde;

(Q. Toqaev, «Joldau» – 2019)

***

- Qazir mal jayatyn jerge sharualardyng qoly jetpey jýr. Óitkeni, múnday alqaptardy keybir belgili adamdar iyelenip alghan. Tipti, ony adam ayaghy baspaytynday etip qorshap tastaghan. Ákimder týrli sebepterdi syltauratyp, yqpaldy adamdardyng yghyna jyghylyp, búl mәseleni sheshe almay otyr.

(Q. Toqaev, «Joldau» – 2021) 

***

- Songhy 5 jyldyng ózinde subsidiyalaugha 2 trillionnan (tenge) astam qarjy bólindi. Ókinishke qaray, agroónerkәsip keshenine qatysty qozghalghan qylmystyq isterding jartysynan astamy subsidiyany talan- tarajgha salugha baylanysty bolyp otyr.

(Q. Toqaev, «Joldau» – 2021) 

***

Jergilikti ózin-ózi basqarudyng myqty jýiesi azamattardyng ózi túratyn jerdegi túrmys sapasyn jaqsartugha tikeley qatysuyna negiz bolatynyn týsinuimiz kerek. Óz qalasy, audany men auylyna degen jauapkershilikti moynyna alugha qazaqstandyqtardyng qashanda dayyn ekeni anyq. Adamdardy jete baghalamaugha bolmaydy. Olargha qoldarynan keletin ókilettikterdi beruden qoryqpaghan jón.

(Q. Toqaev, Joldau – 2021, 16 nauryz)

***

- Kәsipkerlerge jer telimderin ashyq әri jedel bóluding tiyimdi tәsilderi aiqyndalugha tiyis. Ony jyl sonyna deyin әzirleu kerek. Árbir aimaq pen eldi mekende bos jatqan nemese maqsatyna say iygerilmegen jerding bar-joghyn anyqtau qajet. Búl aqparatty biznes ókilderi biluge tiyis. Atalghan sharalar kәsipkerlerding ghana emes, jalpy ekonomikanyng bәsekege qabiletin arttyra týsetini anyq;

(Q. Toqaev, «Joldau» – 2022) 

***

- Budjet qarajatynyng qaytarymy boluy kerek. Memleket qarjyny ondy-soldy shashyp, ysyrap etuge jol bermeydi. Subsidiya bóluge jәne onyng júmsaluyna jýrgiziletin baqylaudy kýsheytu kerek.

(Q. Toqaev, «Joldau» – 2022) 

***

 - IYgerilmey jatqan nemese zansyz berilgen jer kólemi 10 million gektargha juyqtaydy.

 (Q. Toqaev, «Joldau» – 2022) 

***

- Jayylymdardyng 99 payyzy sharua qojalyqtarynyng iyeliginde. Alayda, onyng 36 payyzynda ghana mal jayylady. Qalghan 46 million gektar jayylymdyq jer bos jatyr. Ýkimetke Bas prokuraturamen birlesip, biylghy jyldyng sonyna deyin osynday jayylymdardy qaytaryp aludy tapsyramyn. Ony auyl túrghyndarynyng iygiligine bergen jón.

(Q. Toqaev, «Ýkimetting keneytilgen mәjilisi» – 2021 jylghy 26 qantar)

***

- Songhy 5 jylda auylsharuashylyghyn damytugha 2 trillion tengeden astam qarjy bólindi. Alayda, subsidiya kólemi  qansha ósse de, búl salada  auyz toltyryp aitatyn ózgeris bolghan joq. Subsidiya týpki iyesine jetpey, orta jolda talan-tarajgha týsude. Tipti, auyl sharuashylyghyna esh qatysy joq salalar da onyng qyzyghyn kórude.

Songhy jyldary Sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyl agenttigi 960 qylmystyq is tergegen. Sonyng 54 payyzy subsidiyany jymqyrugha qatysty bolghan. Mysaly, jayylymdyq jerlerdi sulandyrugha 80 milliard tenge bólindi. Biraq, onyng teng jartysy  jelge úshty.

(Q. Toqaev, «Ýkimetting keneytilgen mәjilisi» – 2022 jylghy 08 aqpan)

***

 - 2019-2021 jyldary ónim óndeuge berilgen subsidiyany alayyq. Búl qarajattyng teng jartysy subsidiya alam deushilerding 10 payyzynyng ghana qolyna tiygen. Subsidiya alghan keybir pysyqaylar óndiristi órkendetuding ornyna budjet qarjysyn qaltasyna basyp, shalqyp ómir sýrgen. Al qarapayym sharualar ýshin subsidiya alu – qiyametting qiyny...

(Q. Toqaev, «Ýkimetting keneytilgen mәjilisi» – 2023 jylghy 19 sәuir)

 

Qúrmetti Ruslan Súltanúly!

Qúrmetti Berik Uәliyúly!

Oqyp bolsanyzdar, endi negizgi әngimeni bastayyn...

Men osy sifrlardy oqyp otyrghanda, sol jaq keudem shanshyp-shanshyp ketti. Shamasy, jýregime salmaq týsken bolsa kerek. Sodan keyin kózim qarauytyp, basym ainala bastady...

Al, Sizderge qalay әser etti, ony osy hatqa jazghan jauaptarynyzda aitarsyzdar!

Kórip otyrsyzdar, Qasym-Jomart Kemelúly Preziydent bolyp taqqa otyrghannan beri MAL men JERGE beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqty tii jәne QOLDY BOLGhAN JERDI ÝKIMETKE QAYTARU turaly tynbay aityp, aityp keledi.

Biylghy Joldauynda aitqany tipti, kisi shoshyrlyq jaghday, subsidiya aldy delingen 2 million iri qara jәne 3 millionnan astam uaq mal sanda bar, sanatta joq eken. Maldy qoyyp: «Egin sharuashylyghy salasynda da osynday jayttar bar ekeni belgili boldy», - dedi Preziydent.

Bir qyzyghy, Memleket Basshysy osyghan deyin osy jemqorlyq pen tonaugha qatysty: «Ýkimet qúzyrly organdarmen birlesip, osy ahualdy ózgertetin batyl sharalar qabyldaugha tiyis;», «Ýkimet pen әkimdikter kelesi jyldyng sonyna deyin osy jerlerge qatysty naqty sheshim qabyldaugha tiyis;», «Ýkimetke Bas prokuraturamen birlesip, biylghy jyldyng sonyna deyin osynday jayylymdardy qaytaryp aludy tapsyramyn...», - deumen keledi.

Ýlken ókinishke qaray, Ýkimet te, qúzyrly organdar da, әkimder de Preziydent tapsyrmasyna say, halyq kýtken nәtiyje shyghara alghan joq!

Al, biylghy Joldauynda, Ózderiniz kórip otyrsyzdar: «Onday qylmystyq әreketterge tosqauyl qoy qajet!», - dedi Preziydent.

Biraq, Qasym-Jomart Kemelúly qanday TOSQAUYL qoyudy jәne ol tosqauyldy KIM qoyatynyn aitqan joq.

Shamasy, Ýkimet pen qúzyrly organdardyng shamasy kelmeytinin sezip, Qasekeng búl sózin endi jalpy halyqqa qaratyp aitqan bolsa kerek dep týsindim men.

Endeshe, Preziydent aitqan eken, búl mәsele biyl sózsiz óz sheshimin tabuy kerek!

Endi, Sizderge ótinish:

Preziydent aitqan TOSQAUYL qanday bolu kerek?!

Búl kensede otyryp jasay salatyn dýnie emes!

MAL men JERGE beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqqa qanday TOSQAUYL qoy jәne qoldy bolghan jerdi Ýkimetke qalay qaytaru turaly mәseleni býkil Qazaqstan bolyp oilanuymyz jәne ashyq talqylauymyz, óz jobalarymyzdy býkil júrttyng ortasyna saluymyz kerek!

Mysaly, mening jobam dayyn.

Ol – aldymen Áleumettik-kәsipkerlik korporasiyalardyng (SPK) qyzmetin toqtatyp, onyng «Aksionerlik qoghamdar turaly», «Memlekettik mýlik turaly», «Agroónerkәsiptik keshendi jәne auyldyq aumaqtardy damytudy memlekettik retteu turaly» jәne QR basqa zandarymen bekitilgen qúqyqtary men mindetterin әr dәrejedegi әkimderge bere otyryp, auyldyq okrug әkimining qúzyretin taghy da ýsh baghyt boyynsha keneytu, sonday-aq auyldan «Auyldyq kenes» qúru!

Ol ýsh qúzyretti taratyp aitsam:

Birinshi, auyldyq okrug әkimi ózi jetekshilik etetin auyldyng jerin ózi basqaru;

Ekinshi, audandyq, oblystyq jәne respublikalyq budjetten bólinetin qarajatty auyldyq okrug әkimi, auyldyq kenesting kelisimin ala otyryp, ózi iygeru;

Ýshinshi, auyl túrghyndaryna beriletin subsidiyalardyn, granttardyng jәne qaytarymsyz nesiyeler men tómen ósimdi nesiyelerding kimderge beriletinin auyldyq okrug әkimi aldyn-ala belgilep, sol Auyldyq kenesting kelisimin ala otyryp, ókimetke úsynu. Sóitip, memleketten bólingen kómek qarajattardyng iyesine birden jetuin qamatamasyz etu.

Tipti kerek bolsa, audan men oblysty respublikalyq budjetten aiyryp, auyldy tikeley respublikalyq budjetpen qamtamasyz etu tәrtibin jolgha qou.

IYә, búl – mening jobam!

Bir jyldan asty, Preziydent әkimshiligi men Ýkimetke úsynumen kelemin. Keminde jetpis betten astam hat jazgham. Odan Erlan Qarinnin de, Oljas Bektenovtin de habary bar. Qatysty ýsh ministrlik te biledi, shaqyryp talqy ótkizgen. Bir danasy bir jyldan beri deputat Ermúrat Bapy aghamyzdyng qorjynynda jatyr.

Erekeng byltyr BAQ arqyly jauap berem degen, ol jauabyn әli bergen joq. Keshe Facebook ekeumiz eki jaqtap esine taghy saldyq. Alla qalasa, biyl jauap berip qalar dep, ýmittenip otyrmyn...

Tilekke qarsy, eshkim elegen emes. Ashyghyn aitsam, búl jobanyn MÁNI men MANYZYN týsingen joq. Sonyng kesirinen, memleket qarjasy tynbay tonalyp jatyr...

Áriyne, búdan da tiyimdi jobasy bar azamattardyng qatary az emes ekeni belgili!

Sol ýshin, Preziydent aitqan TOSQAUYL qanday bolu kerek mәselesin býkil halyq BAQ, әsirese, memlekettik telearnalar arqyly keshendi týrde talqylauy kerek dep esepteymin.

Qúrmetti Ruslan Súltanúly!

Qúrmetti Berik Uәliyúly!

Ótken bes jyldyq tәjiriybe anyq kórsetti, Preziydent qansha tapsyrma bergenimen, qúzyrly organdar, ministrler men әkimder jemqorlyqtyng búl eki salasyna eshqanday TOSQAUYL qoya almaytyny belgili boldy.

Ústalyp, qamaugha alynghandar – shortandar emes, kileng mayshabaqtar. Qysqasy, búl – ózara sybaylasyp, jymdasyp ketken jýie bolyp túr... Osy beti kete beretin bolsa, memleket qarjysynyng milliardttap tonalghany – tonalghan!

Endi jemqorlyqtyng búl eki salasyna tosqauyl qong ýshin, jogharyda aitqanymday, basqa tәsil qoldanu kerek!

Kensede otyryp jasalghan jobalardyng ondyrghany joq!

Esterinizde bolsyn, múnday jobalardy biylik ókilderi emes, júrt pikirin eskere otyryp, tәuelsiz mamandar men mýddeli qauym ókilderi birlesip dayyndasa, ol әldeqayda әdiletti qújat bolyp shyghady!

Onyng ýstine, kórip te, oqyp otyrmyz, Preziydent Joldauynda aitylghan dәl osy TOSQAUYL mәselesine dәl mendey shúqshiyp, talqylap jatqan BAQ joq! Ásirese, memlekettik telearnalar.  Ásheyin, bәri jay, kópirme, jattandy aqparat qana berip, atýsti ketip jatyr...

Sol ýshin, Sizderden mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqqa qanday TOSQAUYL qoy jәne qoldy bolghan jerdi Ýkimetke qanday jolmen qaytaru mәselesin respublikalyq BAQ-tan bastap, oblystyq BAQ-qa deyin, әsirese telearnalarda keminde BIR AY boyy talqylaugha yqpal etulerinizdi astyn syzyp túryp súraymyn.

Mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqqa Ýkimetting qanday TOSQAUYL qoymaq oiy bar  eken, qoldy bolghan jerdi Ýkimetke qanday jolmen qaytarmaqshy?

Preziydent Ákimshiligi qanday joba dayyndap jatyr?

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydentine ishki sayasat salasy boyynsha strategiyalyq úsynystardy tújyrymdau qúzyreti bar jigit ne der eken?

Ár dәrejedegi әkimder men ministrlerding de bir oilaghandary bar shyghar?

Maksim Rojin men Gennadiy Shipovskihtyn, Erlan Qoshanov pen Mәulen Áshimbaevtyng – jalpy Parlamentting auany qanday?

Dihandar men shopandar, kәsiporyn iyeleri men kәsipkerler, jalpy azamattyq qauymnyng ókilderi qanday pikir atqysy keledi?

Qaysysy jener eken, Almasbek Sadyrbaev pen Jiguly Dayrabaev ta bir kezek ashyq debat ótkizsin...

Sonyng bәrin mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyq pen qoldy bolghan JERGE otyz jyldan beri zyghyrdany qaynap, júdyryghy týiilip kele jatqan qarapayym júrt armansyz kórsin, estisin!

Mamandarmen birge biz de tarazylap kóreyik!

Eshkimdi syrt qaldyrmay, bәrining oilaryn otagha saluyna keng mýmkindik jaratyp beruleriniz kerek!

Reti kelip túrghanda ata keteyin, keshe «Azattyq» radiosy jurnalistining sheteldegi aktivterdi elge qaytaru mәselesine qatysty qoyghan súraghyna senator Darhan Qydyrәli: «Qatysym joq!» dep, jattandy bir-eki auyz sóz aitty da, «qúiryghyn bútyna qysyp alyp», zytty...

Mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqqa  qanday TOSQAUYL qoy jәne qoldy bolghan JERDI qalay qaytaryp alu mәselesin talqylaudan «QATYSYM JOQ!» dep, sol Darhan Quandyqúly qúsap, eshkim qashpauy jәne eshkim qaghys qalmauy kerek!

Aytpaqshy, Ruslan Súltanúly!

Men dәl osynday úsynys hatty ótken jylghy 7 qyrkýiekte Sizding atynyzgha jazghan edim ghoy. Siz mening ol úsynysymdy Ishki sayasat bólimine audara salghan bolatynsyz.

Mine, Preziydentting sózin qasynda otyryp, óz qúlaghynyzben estidiniz. Keshe Preziydent: «Memlekettik organdar óz júmysyn jetildiru ýshin azamattardyng ótinishterin taldaugha kóbirek nazar audarugha tiyis», - degen joq pa Joldauda?!

Sol memlekettik organdardyng úshar basynda, taghdyrsheshti jerde, qúrmetti Ruslan Súltanúly, Óziniz de otyrsyz. Endi búl mәseleden, taghy qaytalap aitayyn, Darhan Qydyrәli qúsap «qúiryqty bútqa qysyp alyp» zytudy, Ózinizge joldaghan ótinishti ózge mekemege syrghyta saludy dogharuynyz kerek, bauyrym!

Bir uaq Qasym-Jomart Kemelúlynyng sózine qúlaq asyp, mening ótinishterimdi taldaugha kóbirek nazar audarynyz! Búl – bir.

Ekinshiden, Preziydentting bes jyldan bergi bitken Joldauy men Ýkimetting keneytilgen mәjilisinde sóilegen barlyq sózin qayta oqyp shyghu men tang atqansha otyryp osynau hatty jazu – erkikkenning ermegi emes!

Qasym-Jomart aghanyng manyzdy bastamalaryn qoldau maqsatynda jasalghan tym auyr enbek – búl! Men óte enbekqor adammyn...

Qasekennin: «Elimizde enbekqor adam, kәsiby maman eng syily adam bolugha tiyis.  Osynday azamattar memleketimizdi damytady...», - degen tapsyrmasyn aldymen Sizder ózderiniz birinshi bolyp oryndaularynyz kerek qoy!

Qúrmetti Kómekshi jәne Kenesshi myrzalar!

Qasym-Jomart Kemelúly mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqty «QYLMYS» dep sypayylap aityp otyrghan sekildi.

Búl – otyz ýsh jylgha jalghasqan naghyz AFERA!

Eger,  mal men jerge beriletin SUBSIDIYaGhA qatysty jemqorlyqqa osy joly dúrys TOSQAUYL qoyylmasa, jaman aittyng demenizder, onda taghy bir «Qasyretti qantar» tuylghaly túr!

Qasym-Jomart Kemelúly aitty ghoy: «Eldegi mәseleler kóshede emes, Parlamentte sheshilui kerek!», - dep!

Endeshe, TOSQAUYL mәselesi BAQ-ta әbden talqylanyp, júrt bir sheshimge kelgen song baryp Parlamentte bekitilui tiyis!

Aytu – bizden, oryndau – Sizderden...

Mening búl úsynysymdy Preziydent Ákimshiligining basshysy Aybek Dәdebaev myrzanyng sózsiz qoldaytynyna senimdimin!

Qúrmetpen, Auyt Múqiybek

«Eren enbegi ýshin» medaliynyn, «Qúrmet» ordenining iyegeri    

Abai.kz