Gruziyanyng búrynghy preziydenti Mihail Saakashvily «Gordon» internet basylymyna bergen súhbatynda dosy - AQSh preziydenti Tramptyng sayasaty turaly aityp, Ukraina preziydenti Zelenskiydi Úlybritaniyanyng búrynghy premier-ministri Uinston Cherchillimen salystyryp, Ukraina nelikten Amerika preziydentimen dialog jýrgizui kerek ekenin týsindirdi.

Saakashvili: «Men preziydent Tramppen dos boldym jәne dospyn. Ol bir kezderi men sybaylas jemqorlyqpen kýreskende, birinshi bolyp әlemdegi reformalar ýshin, býkil әlem ýshin bel sheshe kýresemin degen bolatyn», - dey kele, Trampty – «óte aqyldy adam, sonymen qatar mýldem jyndy emes. Yaghni, onyng ózindik stiyli, óz joly bar», - dep sipattady.

Mihail Saakashviliy:

– Ol shynymen de búl soghysty toqtatqysy keledi, biraq ekinshi jaghynan, bizding zamanymyzdyng naghyz Cherchilli bar – ol preziydent Zelenskiy!

Ekinshi dýniyejýzilik soghys kezinde Cherchilli alghashynda Amerika Qúrama Shtattarynyng sol kezdegi preziydenti Franklin Ruzvelitpen ót kýrdeli kelissózder jýrgizgenin eske salghym keledi. Ol Ruzvelitti Gitlerge qarsy koalisiyagha kómektesuge sendiru ýshin bir jarym jylday uaqyt júmsady. Áriyne, ol AQSh-ta kóptegen adamdardy titirkendirdi, biraq antigitlerlik koalisiya júmys istedi. Bizge әdistemelik dialog qajet ekenine senimdimin. Biz barlyghymen sóilesuimiz kerek, әlem Ukraina jaghynda bolady. Kez kelgen jaghdayda Ukraina jenedi. Men AQSh ta, Europa da Ukrainanyng jaghynda bolatynyna senimdimin.

Men Ukrainanyng bolashaghyna senemin be? Men әbden qartaydym. Men óz ómirimde dәuirlerding ózgeruin jәne týbegeyli әrtýrli sikldardy kórdim. Men týsingen eng basty týiin, siz eshqashan berilmeuiniz kerek.

Jekpe-jekten bas tartugha bolmaydy. Áytpese, búl jeke adam ýshin de, memleket ýshin de ólim. Shyghudyng bir ghana joly bar – ol kýres. Árqashan shyghar jol tabugha bolady, biraq bas tartqanda onday mýmkindik qalmaydy.

Dostar, búl óte qiyn kezen, biraq men bәrimiz ýshin jaqsy bolady dep oilaymyn. Ádistemelik týrde júmys isteu kerek. Men taghy da aitamyn – Tramp óte aqyldy adam, biraq ukraindyq mýddeler bar.

Al 2012 jyly Resey mening partiyamdy biylikten alyp, reseyshil elementterdi әkelu ýshin saylauda dәl osylay jasady. Men ukrain halqynyng tәuelsizdikke, bostandyqqa jetu jolyn qoldaytynyna jәne preziydentti qoldaytynyna senimdimin, búl әrtýrli saualnamalargha sәikes keledi.

Biraq bizding basqa odaqtastarymyz joq. Biz AQSh-pen júmys isteuimiz kerek, preziydent Tramppen júmys isteuimiz kerek, bir-birimizdi tyndap, algha jyljuymyz kerek. Bizde basqa balama joq!

Eske salayyq, Saakashvily 2004-2013 jyldar aralyghynda Gruziya preziydenti qyzmetin atqarghan. 1992 jyly Taras Shevchenko atyndaghy Kiyev últtyq uniyversiytetining halyqaralyq qatynastar institutynyng halyqaralyq qúqyq fakulitetin ýzdik bitirdi.

2015–2016 jyldary Odessa oblystyq memlekettik әkimshiligining tóraghasy jәne Ukraina preziydentining kenesshisi boldy. 2015 jyly 26 mamyrda Ukraina azamattyghyn aldy. Gruziyada Saakashviliyge qarsy birneshe qylmystyq is qozghaldy, ol biyligin asyra paydalandy jәne sayasy qarsylastaryn qudalady degen kýdikke ilindi.

Tipti Gruziyagha oralghangha deyin ol alty jylgha syrttay sottaldy. Saakashviliyding ózi qylmystyq isterding sayasy astary bar dep qaraydy. 2021 jyldyng 1 qazanynda Saakashvily Gruziyagha oralghanyn habarlady. Sol kýni sayasatker ústalyp, qamaugha alyndy.

Gruziya prokuraturasy onyng ýstinen shekarany zansyz kesip ótkeni ýshin taghy bir qylmystyq is qozghady. Saakashvily qamauda bolghan kezde birneshe ret ashtyq jariyalaghan. 2022 jyldyng mamyr aiynda ol Tibilisiydegi «Vivamed» azamattyq klinikasyna tekseruge jiberildi, ol osy kýnge deyin sol jerde.

Saakashviliyge 2023 jyldyng 2 sәuirinde barghan medisinalyq komissiya onyng densaulyghynyng nasharlaghanyn habarlady. 19 aqpandaghy búrynghy saparymen salystyrghanda búrynghy preziydent taghy 4 kelige aryqtap, salmaghy shamamen 60 kelige týsken.

3 mamyrda Saakashvily esinen tanyp, ajaldan aman qalghanyn habarlady. 2023 jyldyng 3 shildesinde Saakashvily birneshe aidan keyin alghash ret sot otyrysyna qashyqtan qatysty. Sayasatker aitarlyqtay aryqtap, aurushang bolyp kórindi. Ukraina syrtqy ister ministri Dmitriy Kuleba Saakashviliyding jaghdayy gruzin biyligi ony ólimge aidaghysy keledi degen alandaushylyq tughyzatynyn aitty.

Kerimsal Júbatqanov,

tarih ghylymdarynyng kandidaty, S. Seyfullin atyndaghy Qazaq agrotehnikalyq zertteu uniyversiytetining dosenti

Abai.kz