2022 jyldyng qantarynda general-polkovnik Ruslan Jaqsylyqov Qazaqstannyng Qorghanys ministri bolyp taghayyndaldy. 2025 jylghy 8 mausymda ol preziydent jarlyghymen qyzmetinen bosatyldy. Ruslan Jaqsylyqov Qorghanys ministri qyzmetine kelgennen keyin-aq Qaruly Kýshter tolyq janghyrtyla bastady.

Ýsh jyl ishinde bólim armiyanyng jauyngerlik әzirligin arttyru, әskery qyzmetkerlerdi әleumettik qorghau jәne halyqaralyq integrasiya boyynsha naqty nәtiyjelerge qol jetkizdi.

Áleumettik qorghau

2023 jyldan bastap merzimdi әskery qyzmetshilerge nesiyelik demalystar – qyzmet merzimine jәne zapasqa shygharylghannan keyin 60 kýnge nesie tólemderin toqtatu mýmkindigi berildi. Olargha bilim beru jenildikteri de engizildi, sonyng arqasynda sarbaz tek grantqa ghana emes, sonymen qatar shәkirtaqygha, jataqhanagha basym qúqyqqa ie bolady.

Túrghyn ýy mәselesine kelsek, әskery qyzmetkerlerge túrghyn ýy jaldau aqysy tólenedi, olargha jenildetilgen ipoteka beriledi. Ónirlerde vedomstvolyq ýilerding qúrylysy jalghasuda.

Jalaqy

2023 jyly reys qyzmetkerleri men oqytushylargha arnalghan jәrdemaqy 60 %-gha ósti. Bir jyldan keyin olar birtútas jalaqy jýiesi bar jana tólem jýiesine kóshti. Orta eseppen ofiyserlerding tabysy 20,3 %-gha, serjanttar men qatardaghylar 33,9 %-gha ósti.

Zang shygharu qyzmeti

Biylghy jyly zapastaghy qyzmet turaly zangha qol qoyylyp, aumaqtyq qorghanys turaly zang jobasy maqúldandy. Qazir Mәjiliste әskeriy-patriottyq tәrbie turaly zang jobasy qaraluda. Týzetulerding bes paketi qabyldandy, biraq júmys әli de jalghasuda.

Qúrylym jәne jauyngerlik dayyndyq

Eng iri úiymdastyrushylyq reformalardyng biri Áue desanttyq-shabuyldaushy әskerlerin Qúrlyq әskerlerinen shygharu boldy. Qazir búl avtonomdy әreket etuge qabiletti әskeriylerding jeke salasy.

2024 jyly Qazaqstan armiyasynyng qúramalary men әskery bólimderinde úshqyshsyz úshu jýieleri men elektrondy barlau bólimsheleri qúryldy. Sonday-aq arnayy operasiyalyq kýshter (SSO) jasaqtaldy. Jana әskery bólim standartty emes jaghdaylarda kýrdeli tapsyrmalardy oryndaugha baghyttalghan.

2022 jyly 148 oqu-jattyghu ótkizilse, 2025 jyly 170-i josparlanghan. 2024 jyly elimizding aumaghynda 10 halyqaralyq oqu-jattyghu ótkizildi. Qazaqstandyq әskeriyler shetelde, sonyng ishinde Úlybritaniya, Ýndistan, Qytay jәne AQSh-ta 21 halyqaralyq oqu-jattyghulargha qatysty.

Sifrlandyru

Qaruly Kýshterdi sifrlandyru prosesi ýsh negizgi mindet boyynsha jýzege asyrylady: әskerlerdi basqarudyng avtomattandyrylghan jýielerin qúru, resurstardy basqarudyng avtomattandyrylghan jýieleri, IT infraqúrylymyn jabdyqtau jәne damytu.

Sonymen qatar, ministrlik sifrlyq tehnologiyalardy ýnemi qadaghalap, alys jәne jaqyn elderde qoldanylady. Tehnikalyq qúral-jabdyqtar 2023-2024 jyldary úshqyshsyz úshu jýieleri, jyljymaly әue qorghanys jýieleri, jana buyn komandalyq-shtabtyq keshenderi paydalanugha berildi.

Sonday-aq, Qazaqstanda jabdyqty jóndeu men óndirudi lokalizasiyalauda – otandyq kәsiporyndarda bronetransporterler men baylanys jýieleri janghyrtyluda. 2024 jyly Qaruly Kýshterge 53 birlik «Arlan» BKM, 45 birlik BKM «COBRA II» bronidy tehnikasy, A400M әskeriy-kólik úshaghy, Manghystau oblysynyng keme jóndeu zauyttarynda qúrastyrylghan «Shapshan» jýrdek kólik-desanttyq kateri alyndy.

Beybitshilikti qoldau sharalary

2024 jyldyng nauryz aiynda 139 әskery qyzmetker men tórt shtab ofiyserinen túratyn Qazaqstannyng túnghysh tәuelsiz bitimgershilik kontingenti BÚÚ qamqorlyghymen missiyany oryndau ýshin Golan shyndaryna ornalastyryldy.

Bitimgerler 200-ge juyq jarylmaghan oq-dәrilerdi zalalsyzdandyrdy, ómirge qauipti aimaqtan BÚÚ qyzmetkerlerin evakuasiyalau boyynsha tapsyrmalardy oryndady, qauipsizdikti qamtamasyz etti, BÚÚ bazalarynyng qorghanysyn kýsheytti jәne basqa da tapsyrmalardy oryndady. Olardyng júmysyn BÚÚ missiyasynyng qolbasshylyghy joghary baghalady. 2025 jyldyng sәuir aiynda Qazaqstan bitimgershilik kontingentining josparly rotasiyasyn ótkizdi.

Halyqaralyq yntymaqtastyq

Ótken jyldyng ózinde Qazaqstan Respublikasynyng Qaruly Kýshteri 850-den astam halyqaralyq is-shara ótkizip, 15 manyzdy halyqaralyq shart jasasty. Qazaqstan Respublikasy Qaruly Kýshteri birqatar eldermen, sonyng ishinde Resey, Týrkiya, Qytay, Katar jәne Ózbekstanmen qorghanys salasynda ekijaqty kelisimderge iye.

Búl kelisimder әskeriy-tehnikalyq ózara is-qimyl men birlesken oqu-jattyghulardan bastap tәjiriybe almasu men әskery mamandardyng taghylymdamadan ótuine deyingi yntymaqtastyqtyng týrli aspektilerin qamtidy.

Bilim

Qorghanys ministrligining joghary oqu oryndaryndaghy oqu prosesi Qaruly Kýshterding jauyngerlik dayarlyq josparymen biriktirilgen. Kursanttardyng әskery taghylymdamadan ótu uaqyty úlghaytyldy.

2024 jyly 500-den astam әskery qyzmetker Resey, Týrkiya, AQSh, Belarusi, Ózbekstan, Ýndistan, Italiya, Qytay jәne Koreyanyng әskery joghary oqu oryndaryna oqugha jiberildi. Ekijaqty yntymaqtastyq ayasynda Qazaqstan armiyasynyng 190 әskery qyzmetkeri shetelde taghylymdamadan ótti.

Áskery analar komiyteti

General-polkovnik Ruslan Jaqsylyqov jauyngerlerdi qyzmetting barlyq kezenderinde sýiemeldeuge belsendi qatysatyn úiymmen birlesip júmys isteuding manyzdylyghyn birneshe ret atap ótti. Komiytet ókilderi kez kelgen әskery bólimge kez kelgen uaqytta kelip, sarbazdarmen sóilesip, olardyng túrmys jaghdayyn baqylay alady.

Áskeriy-patriottyq tәrbiye

2023 jyly Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 2030 jylgha deyingi jastardy әskeriy-patriottyq tәrbiyeleu tújyrymdamasyn qamtityn No1039 qaulysy bekitildi. Áskeriy-patriottyq klubtar, «Jas sarbaz» synyptary men «Smart sarbaz» ýiirmeleri belsendi týrde damyp keledi.

Áskery qyzmetkerlerding balalaryna 1000-nan astam bala kelgen «Baldәuren» oqu-sauyqtyru ortalyghyna joldama berildi. Aybyn halyqaralyq jastar sleti jyl sayyn ótkiziledi.

Infraqúrylym

Modulidik ghimarattardy paydalanugha beru baghdarlamasy jalghasuda. Tek 2024 jyldyng ózinde olardyng 42-si payda boldy, onyng ishinde 25 kazarma, tórt ashana jәne 13 әkimshilik ghimarat. Áskery bólimder men mekemelerdegi derbes jóndeu júmystary 400-ge juyq nysandy qamtydy.

Semey, Aqtóbe, Shymkent, Qonaev jәne Atyrau qalalarynda ofiyserler men kelisimshart boyynsha әskery qyzmetshilerge arnalghan kóp pәterli modulidi túrghyn ýiler salynuda. Al Úly Otan soghysyndaghy Jenisting 80 jyldyghyn merekeleu qarsanynda Almatyda Armiya ýii men Áskery danq múrajayyna kýrdeli jóndeu júmystary jýrgizildi.

Konsert zaly tolyq jóndeuden ótti, liftiler qalpyna keltirildi. Áskery kinostudiya óz júmysyn qayta bastady. Ásker ýiine irgeles aumaqta ashyq aspan astyndaghy múrajay qúryldy, onda 1938-1945 jyldardaghy 30-dan astam siyrek kezdesetin әskery tehnikanyng ýlgileri qoyylghan.

Áskery qyzmetkerlerdi onaltu

Áskery qyzmetkerlerdi onaltu ortalyghy 2024 jyldyng shildesinde Shortandy qalasynda ashyldy. Búl bitimgershilik missiyalargha, tótenshe jaghdaylardyng zardaptaryn jonggha qatysqan jәne qyzmette erekshe kózge týsken әskery qyzmetkerler kurorttyq-sauyqtyru eminen ótetin alghashqy onaltu ortalyghy. Bir jyl ishinde oghan jýrek, tynys alu, jýike jýiesi jәne tirek-qimyl apparaty aurularyna shaldyqqan 1500-den astam әskery qyzmetker keldi.

Sport

Áskery sportshylar әlemdik arenada túraqty týrde joghary jetistikterdi kórsetude. Tek 2024 jyldyng ózinde olar 463 medali jenip aldy, onyng 203-i altyn, 120-sy kýmis jәne 140-y qola.

2024 jylghy HHHIII Jazghy Olimpiada oiyndarynda Qazaqstan jenip alghan jeti medalidyng tórteuin armiya sportshylary jenip aldy. Olar Halyqaralyq әskeriy-sport kenesi (CISM) ayasynda jәne TMD ayasynda 20-dan astam manyzdy sporttyq is-sharalargha qatysty.

CISM halyqaralyq әskeriy-sporttyq úiymy 2025 jyly Qazaqstan Qaruly Kýshterine basshylyqta bir oryndy bóldi. Ýstimizdegi jyldyng tamyz aiynda Astanada qazaq kýresinen әskeriyler arasynda túnghysh ret әlem chempionaty ótedi.

Kerimsal Júbatqanov,

tarih ghylymdarynyng kandidaty, S. Seyfullin atyndaghy Qazaq agrotehnikalyq zertteu uniyversiytetining dosenti

Abai.kz