Mysyr sammiyti: Tayau Shyghysta beybitshilik ornay ma?

Býgin Mysyrdyng Sharm el-Sheyh qalasynda Tayau Shyghys elderi boyynsha orasan zor sammit ótedi. Mysyr preziydenti Abdul Fattah as-Sisy men AQSh preziydenti Donald Tramp sammitke teng tóraghalyq etetin bolady.
Sammitke Túran әleminen Týrkiya preziydenti Rejep Tayyp Erdoghanmen birge 20 elding kóshbasshysy nemese joghary lauazymdy ókilderi qatysady. Búl tarihta alghash ret ótkizilip otyrghan sammit desek aqiqattayng aulynan alshaq ketpeymiz. Sebebi búghan deyin Tayau Shyghysta múnday auqymdaghy beybitshilik sammiyti ótkizilgen joq.
Búl sammit ótui Izraili men HAMAS arasyndaghy qaqtyghystyng aqyr sonynda ayaqtalyp, bitimge qol jetkiziluining arqasynda mýmkin boldy. Búl sammitke Izraili men HAMAS qatyspaydy. Biraq oghan Islam elderinen ózge Batys Europa elderinen de kóptegen memleketter qatysady.
Kezdesuge mýmkindik bergen bitimgerlikti AQSh preziydenti Donald Tramp әzirlep úsyndy, biraq oghan Islam yntymaqtastyghy úiymy men Arab memleketteri ligasyna mýshe 8 elden túratyn top zor yntamen qatysyp, oghan týrki elderi ishinde Týrkiya mezgil-mezgil tóraghalyq etedi.
AQSh preziydenti Donald Tramp Izraili premier-ministri Binyamin Netanyahudy atysty toqtatyp, beybitshilikke keluding yrqyna kóndiruge tyrysyp jatqan shaqta, Islam әlemi atynan ókil bolyp tabylatyn osy 8 el HAMAS-ty atys toqtatugha kelisuge sendirde bildi.
Bir jaghynan – Izraili ózining jalghyzdyghyn sezindi, ekinshi jaghynan – HAMAS jeke sopayyp qalatynyn úghyndy.
Sammitke kimder qatysady?
Mysyr Preziydentining mәlimdemesine sәikes, sammit týsten keyin Sharm el-Sheyhte «beybitshilik sammiyti» atty konferens-ortalyghynda ótedi.
Sammit «Gaza sektoryndaghy soghysty toqtatugha, Tayau Shyghystaghy beybitshilik pen túraqtylyqty qamtamasyz etu jónindegi kýsh-jigerdi kýsheytuge jәne ónirlik qauipsizdik pen túraqtylyqtyng jana paraghyn ashugha» baghyttalyp otyr.
Qatysushylar:
Týrkiya preziydenti Rejep Tayyp Erdoghan,
Ázirbayjan preziydenti Iliham Áliyev,
Iordaniya patshasy Abdalla II,
Bahreyn patshasy Hamad bin Isa,
Pәkistan premier-ministri Shahbaz Shariyf,
Ýndistannyng syrtqy ister viyse-ministri Vardan Singh,
Iran preziydenti Mesut Pezeshkiyan,
Palestina avtonomiyasy tóraghasy Abu-Mazen (Abbastyng ózi),
Germaniya kansleri Fridrih Mers,
Fransiya preziydenti Emmanueli Makron,
Úlybritaniya premier-ministri Kir Starmer,
Ispaniya premier-ministri Pedro Sanches,
Italiya premier-ministri Djordja Meloniy,
Grekiya premier-ministri Kiriakos Misotakiys,
Kipr preziydenti Nikos Hristodulidiys,
Europalyq kenes tóraghasy Antoniu Koshta,
Katar, Saud Arabiyasy, BAÁ jәne Indoneziya sammitke qatysady.
Irannyng jartylay memlekettik Tesnim aqparat agenttiginde jariyalanghan habarlamada Irannyng birde-bir sheneunigi sammitke qatyspaytyny aitylghan.
Izraili premier-ministrining kensesi Izrailiding sammitke qatyspaytynyn jariyalaghan kezde Palestina әkimshiligi de sammitke qatysu turaly mәlimdeme jasaghan joq.
Birikken Últtar Úiymynyng (BÚÚ) Bas hatshysy Antonio Guterrishte osy sammitke qatysady.
Sammitte Gazadaghy soghysty toqtatu turaly qújatqa qol qoyylady. Sonymen birge Gazanyng gumanitarlyq mәselesi de sóz bolyp, qiraghan Gazany kim qalpyna keltiredi degen súraq basty saualdyng biri retinde algha tartylady. Oghan qatysty keshe AQSh-tyng viyse-preziydenti Djey Dy Vens: «Gazany Tayau Shyghystaghy arab elderi qalpyna keltirui tiyis», - dep mәlimdegen edi.
Abai.kz