Beysenbi, 30 Qazan 2025
Qogham 503 0 pikir 18 Qazan, 2025 saghat 21:07

Ana men balanyng mýddesi men qúqyghyn ayaqqa taptalmaydy

Suret: baq.kz saytynan alyndy.

Preziydent Qasym-Jomart Toqaev 2023 jyldyng jeltoqsanynda otbasylyq-túrmystyq zorlyq-zombylyqqa qatysty zandargha ózgerister engizudi mindettegen bolatyn. Memleket basshysy qylmystyq zannamany qataytyp, otbasylyq-túrmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kýres jónindegi mamandandyrylghan bólimshe qúrudy tapsyrdy.

2024 jyly 3 qantarda bergen súhbatynda Qasym-Jomart Toqaev otbasylyq-túrmystyq zorlyq-zombylyq ýshin jazany qatandatudy qoldaytynyn tilge tiyek etti.

Memleket basshysy atalghan súhbatynda «Sonymen qatar, eger qoghamda agressiya men zorlyq-zombylyqtyng kez kelgen týrine tolyqtay qarsy túru, "nóldik tózimdilik" bolmasa, kez kelgen zannamalyq ózgerister tiyimdi bolmaytynyn týsinu manyzdy... Biz destruktivti, qoghamgha qarsy minez-qúlyqty aqtaytyn kez kelgen әreketke birlesip qarsy túrugha, qúqyqtyq nigilizmge qarsy kýresuge tiyispiz. Zansyzdyq pen qatygezdikke qarsy sheshimdi jәne birauyzdan әreket etu kerek. Biz qogham retinde normalar men erejelerding kez kelgen búzyluyn, jalpy adamzattyq qúndylyqtardy qúrmettemeudi joqqa shygharuymyz kerek», - dep mәlimdedi.

El Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev әielderding qúqyqtaryn qorghaudy jәne balalardyng qauipsizdigin qamtamasyz etu mәselelerine әrqashan basym nazar audaryp keledi. Últtyq qúryltaydyng ýshinshi otyrysynda Memleket basshysy otbasylyq-túrmystyq zorlyq-zombylyqty ymyrasyz kýres jýrgizu qajet әleumettik kemshilikterding biri retinde sóz etip, qogham nazaryna úsyndy. Qasym-Jomart Toqaevtyng bastamasymen 2019 jyldan bastap әielder men balalargha jynystyq tiyispeushilikke, adam saudasyna qarsy qylmystar ýshin qylmystyq jauapkershilik kýsheytildi. IIM qúrylymynda әielderdi zorlyq-zombylyqtan qorghau jónindegi arnayy bólimsheler qúryldy.

Zang azamattardyng qúqyqtary men bostandyqtaryn saqtaugha baghyttalghan. Onyng qabyldanuymen әielder men balalargha qatysty zorlyq-zombylyqtyng kez kelgen kórinisteri ýshin jauapkershilikti qatandatatyn normalar engizildi. Ol otbasylyq-túrmystyq qatynastar salasyndaghy úryp-soghudy jәne tipti densaulyqqa qasaqana jenil ziyan keltirudi kriminaldaydy. Yaghni, zang әielder men balalargha qatysty zorlyq-zombylyqqa baylanysty kez kelgen әreketti jasaghan adamdardyng jasaghan qylmysy ýshin tolyq jauapkershilikten qútylu mýmkindigin joqqa shygharady. Mysaly, búryn úryp-soqqany ýshin tek birinshi ret jazbasha eskertu qarastyrylghan.

Ekinshi ret qol kóterse, 10 tәulikke әkimshilik qamaugha alu qaupi tónip túr. Eger bir jyl ishinde úryp-soghu qaytalansa, onda qamaugha alu 20 tәulikke sozylady. Densaulyqqa jenil ziyan keltirgeni ýshin birinshi ret eskertu ne 15 tәulikke qamaugha alynatyn boldy.

Búryn búl rette jylyna bir ret taraptardyng tatulasuyna rúqsat etilse, endi Jana zang boyynsha әielder men balalargha birneshe ret úryp-soghu jәne densaulyghyna ziyan keltiru kezinde tatulasu kózdelmegen. «Auruyn jasyrghan adam aram óledi» degen maqal bar. Biz búl qoghamdyq aurudy jasyrmay, ol turaly ashyq aitugha tiyispiz. Bizding azamattar ózderin ýiden tys jerlerde de qauipsiz sezinuleri kerek. Zang men tәrtip qatang saqtaluy tiyis. Bizge qoghamgha qauip tóndiretin keseldermen birigip kýresu qajet.

Keng auqymda auyz toltyra sóz etetin bolsaq, búl Zang әrbir bala men әiel ýshin jenis! 2024 jyly  Memleket basshysy әielderding qúqyqtaryn qorghaudy jәne balalardyng qauipsizdigin qamtamasyz etuge baghyttalghan zandargha qol qoydy. Árbir týzetudi zorlyq-zombylyq saldarynan qaza tapqan bala men әielding esimimen ataugha bolady. Balalyq shaq baqytty әri qauipsiz boluy tiyis. Búl zang - osy maqsatty jýzege asyrugha jasalghan ýlken qadam bolyp tabylady.

Zang Preziydentting 2023 jylghy qyrkýiektegi Joldauynda kórsetilgen balalar men әielderdi qorghau jónindegi qaghidatty ústanymynyng arqasynda qabyldandy. Zang jobasymen júmys 2023 jylghy mausymda memlekettik organdarmen, Preziydent Ákimshiligimen birlesip, memlekettik kenesshining tikeley qoldauymen, Últtyq qúryltay mýshelerinin, últtyq komissiyanyn, adam qúqyqtary jónindegi uәkildin, sarapshylardyng jәne ÝEÚ-nyng qatysuymen bastaldy.

Zanda otbasylargha, balalargha kómek kórsetu infraqúrylymyn, aldyn alu qúraldaryn qúrugha, sonday-aq balalargha qatysty zorlyq-zombylyqtyng barlyq týrleri ýshin jazany qatandatugha, zorlyq-zombylyqty qylmys dep baghalaugha baghyttalghan 70-ten astam týzetu bar. Zang jobasymen júmys ÝEÚ úsynystaryn, kýsh-jigerin, qúqyq qorghaushylardy, qogham qayratkerlerin biriktirdi jәne olardyng әrqaysysynyng eskertpesi men týzetuleri qaperge alyndy.

Zang qabyldanar alynda Memleket basshysy:

«Múnday qylmystardyng aldyn alyp, jolyn kesu ýshin mening tapsyrmammen naqty sharalar qabyldanuda. Áyelder men balalargha jasalghan zorlyq-zombylyqqa qatysty qylmystardy tergeumen әiel tergeushiler ainalysatyn boldy. Sonday-aq ishki ister organdarynda әielderdi zorlyq-zombylyqtan qorghaumen shúghyldanatyn mamandardyng shtaty qalpyna keltirilip, olardyng qúzyreti kýsheytildi»-degen bolatyn.

Endi qabyldanghan Zang ana men balanyng mýddesi men qúqyghyn molynan qorghaytyn boldy.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Profilaktika bytovogo nasiliya

Almaz Eshanov 1244
Qauip etkennen aitamyn

Jau joq deme – jar astynda...

Quat Qayranbaev 10786