ÁTEShTER MEN TAUYQTAR
Átesh moynyn sozbasa, dauys shygharyp shaqyra almaydy. Al adam әteshting shaqyrghanyn eki shaqyrym qashyqtyqtan estiydi.
* * * Júmyrtqa týsining aq nemese qonyrlyghy ony tapqan tauyqtyng týsine baylanysty eken. Aq tauyq negizinen aq júmyrtqa tapsa, týrli-týsti tauyqtardyng júmyrtqasy qonyr bolyp keledi. Alayda, búl júmyrtqalardyng qúramy men dәminde eshqanday ózgeshelik bolmaydy.
* * * Ýy qústarynyng sany jer betindegi adamdardyng sanynan asyp ketedi. Bylaysha aitqanda, әrbir adamgha ýsh qústan keledi eken.
* * * Tauyqta da sezim bar degenge senu qiyn. Biraq britaniyalyq ornitolog Djo Edgar ýy qústarynyng kónil kýiinde ózgerister bolatynyn anyqtaghan. Sonday-aq, kez kelgen tauyq toptan bólinip jalghyz qalghan jaghdayda, kónil kýii týsip ketetindigi búrynnan belgili.
* * * «Tauyqtyng miynday my joq» degen beker sóz eken. Shyn mәninde tauyqtar men әteshterding týisigi ózderine qajetti dengeyde júmys isteydi. Olardyng miy jýzden astam týrding (basqa tauyqtardyn, adamdardyn) erekshelik sipattaryn este saqtay alady. Sondyqtan tauyqtar ózine jaqsylyq, yaky jamandyq qylghan adamdy úmytpaydy. Búghan qosa búl qústar arifmetikalyq esep pen geometriyalyq figuralardy da ajyrata alatyn qabiletke iye.
* * * Jabayy tauyqty adamdar alghash ret qolgha bizding dәuirge deyingi III-II mynjyldyqta Ýndistan jerinde ýiretken.
* * * Tauyqty gipnozdau onay, keybir jan-januarlar siyaqty olar óz ómirine qauip tóngende, ólip qalghanday keyip tanyta alady.
* * * Maykl degen әtesh bassyz bir jarym jyl ómir sýrgenin bireu bilse bireu bilmeydi. 1945 jyly amerikandyq fermer Maykldyng basyn shauyp tastaghan. Biraq әteshting miynyng jartysy men bir qúlaghy qalady. Múny kórgen iyesi әlgi qúsqa jany ashyp, qaytadan asyraugha niyettengen. Dәn men sýtti fermer arnayy qúrylghy arqyly berip otyrghan. Sóitip, basy joq әtesh bir jarym jyl ómir sýredi.
"Didar" gazeti
Shyghys Qazaqstan oblysy