Men Tәuelsizdigimizding birinshi jyly biylikke orysshyl qazaqtar keldi dedim, bara kele jaghday ózgeredi dep sendik, biraq, qazaq ishindegi orysshyldyq kýsh ala týsude. Búny toqtatu kerek, әitpese erteng tym kesh boluy mýmkin. Bizdegi kóptegen  lauazymdy qyzmet iyeleri - orysshyldar. Olardy Reseyding yqpalyndaghy agentter, yaghni, jansyzdar deuge bolady. Basqa elderding ishine óz agentterin jiberetin  Putinning әdeti bar. Olar, tipti, QR Preziydenti emes, RF Preziydentine loyaldy. Basqa elge loyaldylyqtyng belgisi - tól tilin tolyq bilmeytin sheneunikterding jýris-túrysynan bayqalady.

Til "júmsaq kýsh", biraq búl kýsh óte әserli kýsh. Bizge "pozitivti tildik diskriminasiya" sayasaty jәne "normativti últshyldyq" sayasat kerek. Búl sayasat otarshyldyq pen últtyq ezgiden qútylghan elderde paydalanylyp, til sayasatynyng pәrmenin kóterdi. Jogharyda atalghan sayasat ataulary halyqaralyq qúqyqpen jәne adam qúqyghymen әbden sәikesedi. "Pozitivti tildik diskriminasiya" sayasaty men  "normativti últshyldyq" sayasat qolgha alynyp, jýzege asqan song on-onbes jyldan keyin ayaqtaluy kerek.

Orysshyldardyng keybireui Reseyding agenti bolmauy mýmkin, biraq ol rusofiyl, nemese orysqúl, olar Reseyding mýddesine tegin jәne óz niyetimen enbek etedi. Turasyn aitqanda, ailyqty bizden alyp, qyzmetti Reseyge istemek. Asa óreskel orysshyl әreketterimen kóringen Maylybaev pen Galihinder qyzmetten quyldy, biraq otarshyldyqqa qarsy lustrasiya júmysyn aryqaray jalghastyra berui qajet. Meni ýreylendiretini - orys azaysa (20%-ten kem) da orysshyldyqtyng azaymaghandyghy. Keybir jaghdayda búnday ahualgha ekspertter kinәli: olar sayasy koniukturagha sәikes úsynystar jasaydy. Sonyng bir kórinisi Reseyding yqpalyndaghy agentterding yqpalymen ýshtúghyrly til sayasaty bizde irge teuip qaldy. Qazaq mektepterin orystandyrudy Tәuelsizdigimizding shiyrek ghasyrynda shyndap qolgha aldyq. Árbir zan, úsynys sarapshylardyng saralauynan ótedi, solardyng vizasy arqyly jýzege asady.

Egerde sarapshylar óz qarsylyghyn bildirip, búl joba shiyki dep tapsa, "ýshtúghyrly til" ótpey qalatyn edi. Barlyq kem ketikti Nazarbaevqa jabu Nazarbaev dәuirinen keyin etek jayy mýmkin. Preziydentting qazirgi kózi tiri keybir ýzengilesteri estelik jazyp, atyn shygharap, barlyq jaqsylyqty óz basyna ýiip, kem-ketikti dәuirlik túlghagha iyetrui yqtimal. Sondyqtan  aytarym: barlyq pәle sarapshylar men ýzengilesterden shyghady...

Ázimbay Ghaliy

Abai.kz