مەن تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءبىرىنشى جىلى بيلىككە ورىسشىل قازاقتار كەلدى دەدىم، بارا كەلە جاعداي وزگەرەدى دەپ سەندىك، بىراق، قازاق ىشىندەگى ورىسشىلدىق كۇش الا تۇسۋدە. بۇنى توقتاتۋ كەرەك، ايتپەسە ەرتەڭ تىم كەش بولۋى مۇمكىن. بىزدەگى كوپتەگەن  لاۋازىمدى قىزمەت يەلەرى - ورىسشىلدار. ولاردى رەسەيدىڭ ىقپالىنداعى اگەنتتەر، ياعني، جانسىزدار دەۋگە بولادى. باسقا ەلدەردىڭ ىشىنە ءوز اگەنتتەرىن جىبەرەتىن  پۋتيننىڭ ادەتى بار. ولار، ءتىپتى، قر پرەزيدەنتى ەمەس، رف پرەزيدەنتىنە لويالدى. باسقا ەلگە لويالدىلىقتىڭ بەلگىسى - ءتول ءتىلىن تولىق بىلمەيتىن شەنەۋنىكتەردىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىنان بايقالادى.

ءتىل "جۇمساق كۇش", بىراق بۇل كۇش وتە اسەرلى كۇش. بىزگە ء"پوزيتيۆتى تىلدىك ديسكريميناتسيا" ساياساتى جانە ء"نورماتيۆتى ۇلتشىلدىق" ساياسات كەرەك. بۇل ساياسات وتارشىلدىق پەن ۇلتتىق ەزگىدەن قۇتىلعان ەلدەردە پايدالانىلىپ، ءتىل ساياساتىنىڭ پارمەنىن كوتەردى. جوعارىدا اتالعان ساياسات اتاۋلارى حالىقارالىق قۇقىقپەن جانە ادام قۇقىعىمەن ابدەن سايكەسەدى. ء"پوزيتيۆتى تىلدىك ديسكريميناتسيا" ساياساتى مەن  "نورماتيۆتى ۇلتشىلدىق" ساياسات قولعا الىنىپ، جۇزەگە اسقان سوڭ ون-ونبەس جىلدان كەيىن اياقتالۋى كەرەك.

ورىسشىلداردىڭ كەيبىرەۋى رەسەيدىڭ اگەنتى بولماۋى مۇمكىن، بىراق ول رۋسوفيل، نەمەسە ورىسقۇل، ولار رەسەيدىڭ مۇددەسىنە تەگىن جانە ءوز نيەتىمەن ەڭبەك ەتەدى. تۋراسىن ايتقاندا، ايلىقتى بىزدەن الىپ، قىزمەتتى رەسەيگە ىستەمەك. اسا ورەسكەل ورىسشىل ارەكەتتەرىمەن كورىنگەن مايلىباەۆ پەن گاليحيندەر قىزمەتتەن قۋىلدى، بىراق وتارشىلدىققا قارسى ليۋستراتسيا جۇمىسىن ارىقاراي جالعاستىرا بەرۋى قاجەت. مەنى ۇرەيلەندىرەتىنى - ورىس ازايسا (20%-تەن كەم) دا ورىسشىلدىقتىڭ ازايماعاندىعى. كەيبىر جاعدايدا بۇنداي احۋالعا ەكسپەرتتەر كىنالى: ولار ساياسي كونيۋكتۋراعا سايكەس ۇسىنىستار جاسايدى. سونىڭ ءبىر كورىنىسى رەسەيدىڭ ىقپالىنداعى اگەنتتەردىڭ ىقپالىمەن ۇشتۇعىرلى ءتىل ساياساتى بىزدە ىرگە تەۋىپ قالدى. قازاق مەكتەپتەرىن ورىستاندىرۋدى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ شيرەك عاسىرىندا شىنداپ قولعا الدىق. ءاربىر زاڭ، ۇسىنىس ساراپشىلاردىڭ سارالاۋىنان وتەدى، سولاردىڭ ۆيزاسى ارقىلى جۇزەگە اسادى.

ەگەردە ساراپشىلار ءوز قارسىلىعىن ءبىلدىرىپ، بۇل جوبا شيكى دەپ تاپسا، "ۇشتۇعىرلى ءتىل" وتپەي قالاتىن ەدى. بارلىق كەم كەتىكتى نازارباەۆقا جابۋ نازارباەۆ داۋىرىنەن كەيىن ەتەك جايۋى مۇمكىن. پرەزيدەنتتىڭ قازىرگى كوزى ءتىرى كەيبىر ۇزەنگىلەستەرى ەستەلىك جازىپ، اتىن شىعاراپ، بارلىق جاقسىلىقتى ءوز باسىنا ءۇيىپ، كەم-كەتىكتى داۋىرلىك تۇلعاعا يەترۋى ىقتيمال. سوندىقتان  ايتارىم: بارلىق پالە ساراپشىلار مەن ۇزەڭگىلەستەردەن شىعادى...

ءازىمباي عالي

Abai.kz