Qyrghyz júrty Tәuelsizdik tarihyndaghy besinshi preziydentin saylady. Ol - Sauranbay Jiyenbekov.  Býgin Alataudyng arghy jaghyndaghy bauyrlas qyrghyz halqy kezekti saylauyn ayaqtady.

Ayyr qalpaqty aghayynnyng 54,75 payyzy dauys berdi. Qyrghyz Respublikasynyng Ortalyq saylau komissiyasy taratqan mәlimetterge sýiensek, qazirgi preziydent Atambaevtyng partiyalasy әm izin jalghaushy Sauranbay Jiyenbekovke dauys berushilerding sany ózge kandidattardan kósh ilgeri kórinedi. Jiyenbekov - biyleushi partiya atynan týskendikten, biylikting ókili sanalady. Onyng ýstine saylau dodasynyng su jana jenimpazy - preziydenttik jarysqa qatysu ýshin premier-ministr qyzmetin óz erkimen tapsyryp bergen.

Sauranbay Jiyenbekov - Sosial-demokratiyalyq partiya atynan saylaugha týsip, saylau aldyndaghy ýgit-nasihat kezinde qazirgi preziydent Almazbek Atambaevtyng jolyn әri qaray jalghaytynyn aitqan bolatyn.

Al onyng basty qarsylasy sanalatyn oppozisiya ókili Ómirbek Babanov ekinshi orynda. Ómirbek Toqtoghúlúly Babanovty qoldaghan qyrghyzdyng sany 33,8 payyzdy qúrady.

Sóitip Nazarbaevtan bata alghan Babanov saylauda jeniske jete almady. Babanovqa bar bolghany 565 515 qyrghyz dauys beripti.

Al Qazaqstanmen qatysy bar dep aiyptalghan taghy bir kandidat, qyrghyz biyligining taghy bir eks-premier-ministri Temir Sariyev tórtinshi pozisiyany qanaghat tútty. Qazaqstandyq oligarh Bolat Ótemúratovtan qoldau súraghan Temir Sariyevke qyryq mynnan astam qyrghyz dauys bergen.

Mәrege jaqyn ýshtikti Adahan Madumarov týiindeydi. Onyng enshisinde 6,47 payyz qyrghyzdyng dauysy bar.

Buletende belgilengen kandidattardyng eshbirine dauys bermegenderding sany 12 mynnan asyp jyghylghan.

Qyrghyzdyng qyryq-pyshaq bolyp jýrip ótkizgen besinshi preziydenttik saylauy osynday kórsetkishpen týiindeldi.

Atamyzdyng әruaghyn tildep, asylyq sóilegen Almazbek Atambaevtyng qyzmettik qúzyreti 1-jeltoqsanda ayaqtalady. Qazaqstan preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng jeke adresine dýrkin-dýrkin pretenziya aitqan Almazbek bayke aqyrynda "bizge qylysh kezenip kelgender basyn berip ketedi" degendi aitty.

Atambaev taqqa mingen 6 jylda preziydent Nazarbaev pen arasyndaghy qarym-qatynas qalay órbigeni kóz aldymyzda. Ekeuara sóz jarysqa eki elding arasyna qylday qiyanat týsirmes bolar dedik.

Biraq Almazbek Sharshenovichting qazaq Tәuelsizdigi jolynda qanyn tógip, janyn bergen Han Keneni tildeui, әruaqqa tas atqandyqpen para-par boldy. Qazaqta "Betege ketse bel qalar, Bekter keter el qalar" degen sóz bar. Kremliding qonaq ýiinde "Men Reseydi sýiemin!" dep sóilegen Atambaev sekildi onghaq sayasatkerler keledi, ketedi. Qazaq-qyrghyz yqylymnan kórshiles otyrghan qos el, tuysqan el bolyp qalady, týp tarihta.

Sauranbay Jiyenbekov jendi. Biz birtughan qyrghyzdy el damuyndaghy jana belesimen qúttyqtap, Sauranbay baykening saparyna sәttilik tiledik.  Búl qyrghyz halqynyng tandauy.

Qyrghyz júrtynyng saylau nәtiyjeleri belgili bolysymen Qazaqstan Senatynyng spiykeri Qasym-Jomart Toqaev myrza óz pikir bildirdi.

"Qyrghyzstan Preziydenti bolyp, Qazaqstanmen jan-jaqty әriptestikting manyzyn jaqsy týsinetin, tәjirbiyeli sayasatker S.Jiyenbekov tandaldy", dep jazdy Toqaev ózining "Tvitterdegi" paraqshasynda.

1-jeltoqsannan bastap Preziydent mindetine tolyq kirisetin Sauranbay Jiyenbekovting búl mansapty menshiktey otyryp jasaytyn eng birinshi sheteldik sapary qayda baghyttalmaq? Preziydent Sauranbay Jiyenbekov preziydent bolysymen qayda barady? Mәskeu? Astana? Tәshkent?

Mәskeu qyrghyzdyng ishki әm syrtqy sayasatyndaghy negizgi ról oinaydy. Almazbek Atambaev biyligi qyrghyzdan NATO bazasyn shygharyp jiberisimen, Kedendik odaqqa kirdi. Artynsha Euraziyalyq ekonomikalyq odaq mýshesi atandy. Qyrghyzdyng Reseymen integrasiyasy jaqsy ekeni, onyng ýstine Jiyenbekovtyng jol bastaushysy Atambaevtyng Kremlidegi qojayynymen qosh sayasatty ústanatyny taghy bar.

Álde, Atambaev emosiyagha berilip túryp, baqanday ýsh ret tildegen Qazaqstangha kele me? Ortalyq Aziyadaghy Astananyn  atqaratyn róli men qazaq-qyrghyz kedenindegi kelensizdikterdi eskersek, Jiyenbekovtyng jónin tauyp Astanagha kelui de yqtimal jaghday...

"Qazaqstan - bizding kórshimiz. Qúday qosqan kórshimiz. Bauyrlas el, jәne bir-birimizding suvereniytet pen Tәuelsizdigimizdi qúrmetteuimiz qajet. Solay bolghan jәne bolady da", - degen edi Sauranbay Jiyenbekov.

Biz de qazaq-qyrghyz arasy tatu bolghanyn qalaymyz. Handar da, bekter de, manaptar da mezgili jetse minbeden týsedi. Al yqylym tarihtan qazaq pen qyrghyz birge keledi.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz