1-mamyr kýni Almaty qalasynyng qasyndaghy Duman yqsham audany ornalasqan Talghar danghyl jolynyng kelesi jaghyndaghy Talghar audanyna (Almaty oblysy) qarasty jer telimderin basyp almaqshy bolghan Dumannyng pәtershileri turaly fotoreportaj úsynghanbyz. Keshe keshkisin Dumangha qayta at basyn tiredik. Biz kelgende danghyl joldyng Duman jaghynda, yqsham audangha kire beristegi baghdarshamnyng qasynda biraz adam jiylyp túr eken.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Al joldyng kelesi betinde 300 metrge juyq jerge arnayy qorshaularyn qúryp tastaghan qúqyq qorghaushylar sap týzepti. Olardyng qarasy tym kóp kórindi. Biri kelip, biri ketip jatyr.

1-mamyr kýni Almaty qalasynyng qasyndaghy Duman yqsham audany ornalasqan Talghar danghyl jolynyng kelesi jaghyndaghy Talghar audanyna (Almaty oblysy) qarasty jer telimderin basyp almaqshy bolghan Dumannyng pәtershileri turaly fotoreportaj úsynghanbyz. Keshe keshkisin Dumangha qayta at basyn tiredik. Biz kelgende danghyl joldyng Duman jaghynda, yqsham audangha kire beristegi baghdarshamnyng qasynda biraz adam jiylyp túr eken.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Al joldyng kelesi betinde 300 metrge juyq jerge arnayy qorshaularyn qúryp tastaghan qúqyq qorghaushylar sap týzepti. Olardyng qarasy tym kóp kórindi. Biri kelip, biri ketip jatyr.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qúqyq qorghaushylardyng múzday qúrsanghan tolyq beynelerin  jaqynnan týsiru onay bolmady. Ketpey túryp alghan edik,mynau sport kiyimindegi basshylary kelip, 1-2 kadr týsirip tabanymyzdy jaltyratuymyzdy sypayy ghana eskertti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tәrtip saqshylarynan әdettegidey eshqanday súhbat ala almaytynymyzdy týsinip túrghyndargha qaytyp keldik.

Múrat tәrtip saqshylarynyng qolyna 2-mamyr kýni kýndiz týsipti. Al birinen ekisine qaraghan týni saghat 4-ter shamasynda tәrtip saqshylary basyp alghan jer telimderinen ketpey dalada týnep jatqan adamdardy kýshpen tarqatyp, birazyn ústap әketipti. Túrghyndar ústalghan adamdardyng sany eki jýzden astam desedi. Aralarynda әielder de az emes. Soqqy alghan, tayaq jegen adamdar kóp kórinedi. Ásirese, bәrining týrshige jetkizgeni – ayaghy auyr әielding de soqqygha jyghylyp, janyp jatqan otqa qúlaghany, qazir balasy óli tuyp, ózi auyr halde jansaqtau bólimine týskeni turaly habar boldy. Alayda, Almaty oblystyq Ishki ister departamentining baspasóz-hatshysy Kóbey Myrzaqúlov onday aqparat estimedik dep otyr.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mәn-jaydy anyqtau ýshin Talghar audany әkimining orynbasary Erdәulet  Abdullaevqa qonyrau shaldyq. Birden aitayyq, búl kisi keshe halyqty tynyshtandyrugha barynsha kýsh salyp, júrtpen ashu-yzamen emes, oiyn-qaljynmen sóilesuge tyrysyp, qolynan kelip jatsa, jer telimderine halyqtyng ie boluyna bar kýshin salatynyn aityp, jinalghan adamdardyng kónilin tauyp baqqan. «Halyqqa múnyng zansyz ekenin aittyq, týsinbedi, kónbedi. Sosyn tәrtip saqshylary olardy kýshpen tarqatty. Eshkimdi úryp-soqqan joq. Kónbegen, qarsylasqan eki jýzdey adamdy ústaghany ras. Onyng 170-in týsinikteme alghan song bosatyp jiberdi. Qalghany qújattary joq jәne iship alyp pәle izdep jýrgender. Olar turaly naqty mәlimetter belgili bolghan song bosatady»,  -  dedi Erdәulet Abdullaev. Onyng sózin Almaty oblystyq Ishki ister departamentining baspasóz-hatshysy Kóbey Myrzaqúlov rastady. Aytuynsha, 243 adam әkimshilik jauapkershilikke tartylghan. Onyng ishinde 30 adam 10 tәulikke qamalghan.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Júrt onyng sózin birden ótirikke shyghardy. «Býgin kýndiz qúqyq qorghaushylargha búiryq bergen osy, «Mynau halyq - tobyr, ayamandar, kónbegenderin úryp jyghyndar», -  degen sol bolatyn» deydi kuәgerler. Jinalghandardyng biri ózining әieli týnde tayaq jegenin aityp, kuә qylu ýshin ýiine shaqyrdy. Sarqyt Mýsәpirovanyng basy jarylypty, iyghyndaghy qatty júmyr zat arqyly (dubinka bolsa kerek) tiygen  soqqynyng izi әli bileulenip túr eken.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Aldy 23, sony 3,5 jastaghy bes balanyng anasy ózine kýieui de qol júmsap kórmegenin aitady. 2002 jyldan beri Dumanda pәtershi. Azapty túrmystan arylyp, el qatarly kýn kórsem degen armannyng jetegimen jer basyp alushylargha ilesipti. Kýndiz eki kishkentayy qasynda jýrgen. Keshke olardy ýide qaldyryp ózi alaulatyp ot jaghyp, týndi basyp alghan jer telimderinde dalada ótkizip jatqandargha qosylghan eken.

- Tanghy saghat tórt kezinde tәrtip saqshylary top-top bolyp otyrghan adamdardyng әrbir tobyn jeke-jeke qorshap bolghan edi. Bizding barlyghymyz olardyng talaby boyynsha týregelmey, ary-beri jýrmey otty ainala otyrghanbyz. Eshkim de janjal shygharudy oilaghan joq. Bizding qolymyzda tipti shybyq ta joq edi. Sondyqtan tәrtip saqshylary bizdi úrady dep eshkim oilamady. Júrtshylyq solay beybit qalyppen otyryp talabamyzdy oryndatayyq dep kelisken. Kenet tәrtip saqshylary ortada úilyghyp otyrghan bizderdi bas-kózge tópeley ketti. Bәrimizdi sýirep, júlqyp, úryp jatyr. Tónirek týgel u-shu bolyp ketti. Bireuining dubinkasy basyma tiydi. Betimdi qan jauyp qúlap týstim. Sýiretilip túryp jatyr edim taghy bir soqqy iyghymnan, bireui jelkemnen tiydi. Áyteuir, óldim-taldym degende bireulerge ilesip meshitke deyin jetip, taksy ústap oblystyq auruhanagha baryp basymdy tikkizdim. Men bolghan kezde auruhanagha osy jaqtan otyzgha juyq adam jetkizildi. Kópshiligi әiel adamdar. Ýige tanghy saghat segizge qaray әzer jettim. Kýni boyy túra almay jattym. Qan qysymym qatty kóterildi. Balalaryma aman jetkenime shýkir. Jetim qalsa qayter edim. Biz jetiskennen jer súramaymyz ghoy. Ýi-kýiimizdi kózderiniz kórip otyr, -  deydi Sarqyt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Al myna ayaday ýide pәter jaldap jasy jetpiske jetip qalghan aqsaqal Jaqsylyq Tauboldiyevting otbasy túrady. Onyng da bes balasy bar. Ol da jer basyp alushylarmen birge 2-mamyr kýni tanghy tórtte ústalghan. Ol ózin eshkimning úryp-soqpaghanyn aitady. «Tәrtip saqshylarynyng barlyghy derlik órimdey jas qazaq balalary. Biz olardyng ata-anasy emespiz be? Keybireui «jarlyq qatty, jan tәtti» bolsa da eshkimdi úryp-soqpaghanyna ózim kuәmin. Shetkerirek shoghyrlanyp otyrghan bizding tobymyzdy aldymen әketti. Sondyqtan qansha adamdy sabap, qanshasyn jaraqattaghanyn aita almaymyn. Ózimnen týsinikteme alghan song tanghy saghat jetiden keyin ýige qaytardy. Sausaqtarymyzdyng tanbalaryn alyp, әrqaysymyzdy jeke otyrghyzyp tergep, endi zansyz әreketke barsandar,  qamaymyz dep qaytardy. Áriyne, biz de tirshilikting tauqymetin tartqan song bardyq onday qadamgha. Jasym jetpiske keldi. Pensiyanyng shamasyn óziniz bilesiz. Auylda júmys bolmaghan song bala-shagha qalagha ketti. Artynan biz de keldik. Adyra qalghan auylda kýnelterlik eshteme qalmady. Alayda, endi ana jaqqa barugha jýregim daualar emes. Bireuding bosaghasyn jaghalap jýrip ólsem óleyin, balamday balalardan tayaq jep ólmey-aq qoyayyn dep sheshtim» deydi aqsaqal.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaqsylyq aqsaqaldyng bәibishesin de tәrtip saqshylary jaqsylap qorqytsa kerek. «Ýlkender jaghy tynysh otyryndar, tәrtip saqshylarymen sózge kelmender, janjal shygharmandar degen song barlyq adamdar ózara әngimelesip tynysh qana otyrghan edi. Bizdi úryp-soghady degen oy eshqaysymyzgha kelmepti. Qorshap túrghan polisiya ókilderining bәri ózimizding qazaqtyng úldary eken. Ata-analarynday adamdargha qol júmsaydy degen oy ýsh úiyqtasaq týsimizge kirgen joq. Jappay tómpeshteu bastalghan kezde olardyng bireui meni qatty iyterip qaldy. Janymyzdaghy jyragha qúlap týse jazdadym. Ózim sekildi eki-ýsh kempir zәre-imanymyz qalmay ýige qaray zyttyq. Tipti ýige kelgen song da jýregim órekpip, daladan tyqyr shyqsa úryp-soghyp alyp ketuge kelgen tәrtip saqshylary bolar der tyghylargha tesik tappadym. Shynymdy aitsam jýregim әli órekpip otyr. Úiyqtaghan joqpyn әli. Kózimdi júmsam-aq qalqanyn ústap, dubinkasyn kóterip aqyryp kele jatqan adamdar elesteydi» - deydi ol.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Suretterdi týsirgen Erkin Quatayúly.