Дәмі жоқ театрлар көбейді

- Сіз халыққа сатира артисі ретінде танылдыңыз. Бірақ мамандығыңыз дири­жер көрінеді. Бұл рас па?

- Бала кезімнен көркемөнерпаздар үйірмесіне қатысып, әртүрлі мәдени шаралардың басы-қасында жүретінмін. Содан арман қуып, Алматыға келдім. 1991 жылдың күзінде Қаскелең мәдени ағарту училищесіне түстім. «Әу демейтін қазақ жоқ» демекші, домбыра тартудың іргетасы ауылда қаланғандықтан, мұнда бас домбыра аспабы бойынша көр­кемөнер­паздар оркестрін дирижерлеу маманды­ғын оқыдым. Училище қабыр­ға­сында оқып жүріп, Қапан Сатыбал­дин­нің «Най­зағай» атты комедиялық қойы­лымына қатысып, басты рөлдердің бірін сомдадым. Сәтті шыққан қойылым болды. Оқуды ойдағыдай аяқтаған соң, киелі сахна өнеріне деген қызығу­шы­лығым артып, қасиетті шаңырақ - Т.Жүр­генов атындағы Қазақ Ұлттық акаде­миясына баруға бел будым. 1993 жылы академияның театр және кино факультетіне - Асқар Тоқ­пановтың сыныбына түстім.
Академияда оқып жүріп, «Күлкі керуені» театр ұжымына жұмысқа кірдім. Ол кезде әзіл-сықақ шаңырағын Гүлжан Қалыбаева апайымыз басқаратын. Кейін «Тамашаға» ауысып, бірнеше жыл қызмет еткен соң, қайтадан «Күлкі керуеніне» бардым. Бірақ онда да ұзақ тұрақтамай, театрдан бөлініп шықтым. Қазір жұрт өздігімізден кеттік дегеннен гөрі «келіспей қалыпты», «бөлісе алмай қалыпты» деген әңгімеге қатты сенеді. Бірақ Құдай сақтасын, Гүлжан апайы­мыз­бен арада еш реніш болған жоқ. Ке­рісінше, ол кісінің рұқсатын алып, «Күл­­кістан» әзіл-сықақ отауын құр­дық.
- Бұл қай жыл еді? «Күлкістан» отауы­ның құрамында қанша артист бар?
- Біз 2008 жылы ашылдық. Сықақ отауы Дархан Пірназаров, Дінмұхаммед Әбжаппаров, Жәлел Раманқұлов, Кен­жебай Жүсіп сынды өнер иелерінен тұ­рады. Көбіне Кенжебай Жүсіп, сондай-ақ қырғыз елінің азаматы Күмәндүр Абылов интермедияларын пайдала­намыз.
- Көптеген сатириктер «жеңіл-желпі әзіл­дер көбейіп кетті» дейді. Сіздің айтар уәжіңіз қандай?
- Рас, ағаларымыз жақсы дүниелер жазып жатыр. Бірақ олар ұзақ әңгіме етіп жазғандықтан, сахна талаптарына сыя бермейді. Сахна мәтініне қойы­латын талап бір бөлек, әдеби сықаққа қойылатын талап мүлде басқа әңгіме. Шын айту керек, бізде тілі өткір, мықты сатириктеріміз көп. Көбіне олар әзіл-сықақ театрларына берген дүниелерін мұрты бұзылмаған қалпында көргісі келеді. Алайда интермедия 7 минуттан аспайтындықтан, бұл талап орындалмай жатады. Артистер халықты жалықтырып алмаудың амалын жасайды. Сондықтан авторлардың жазғанын қысқартып, сәл өзгертіп те жіберетін тұстар аз емес. Міне, сол себепті де әзіл-сықақ артис­тері мен сатириктер арасында түсініс­пеушілік орнайды.
Сахна заңдылықтарын білгендіктен өзі­міз де жазамыз. Жазғанда да, жай жоқ­тан бар дүние шығару мақсатында емес, қоғамдағы кемшіліктерді күлкінің сойылымен соғуға, сын тезіне салуға барымызды саламыз.
- Театрлар көп болғанымен, бәсеке артқанын байқамаймыз. Неге?
- Қазір әзіл-сықақ театрлары көп. Сонымен қатар дәмі жоқ театрлар да көбейген. Олар үш адамның басын құрап, «пәлен театр», «түген театр» деп ше­тінен ашылып жатыр. Театрдың үлкен ұжымы, өз ғимараты болуы керек. Ал үш адамның басы құралған жерде қандай театр болуы мүмкін. Бізді де жұрт «Күлкістан» әзіл-сықақ театры» деп шатастырады. Бірақ біз театр емес­піз, әзіл-сықақ отауымыз. Ал театр­лардағы бір сарындылықтың себебі - бәсекенің жоқтығында. Бәсеке жоқ жерде ізденіс те болмайды. Мәселе, драматургияның жоқтығында емес, ізденістің жоқтығында.
- Тым-тырыс жатқаныңызға байла­ныс­ты, жұрт сіздерді «жабылып қалды» деп жүр...
- Рас, соңғы жылдары қаражат жа­ғы­нан біраз қысылдық. Соған бай­ланысты ел алдына шыға алмай кеттік. Бірақ бұл жабылдық деген әңгіме емес. Алла бұйыртса, жақында көрермен алдына жаңа жобамен шықпақшымыз. Сонымен бірге комедия жанрында фильм түсірсек деген жоспарымыз бар.
- Әңгімеңізге рақмет.

Сұхбаттасқан
Сабина ЗӘКІРЖАНҚЫЗЫ