5 تامىزدا بiلiم بەرۋ گرانتتارىن تاعايىنداۋ جونiندەگi رەسپۋبليكالىق كونكۋرستىق كوميسسيا ءوز جۇمىسىن باستادى. جىلداعى ادەت بويىنشا مەملەكەتتiك بiلiم گرانتى يەگەرلەرiنiڭ تiزiمi 10 تامىزدا "ەگەمەن قازاقستان" جانە "كازاحستانسكايا پراۆدا" گازەتتەرiندە جاريالانۋى تيiس ەدi. تامىزدىڭ 8-iندە www.uchi.kz, www.zakon.kz ۆەب-سايتتارىندا بiلiم گرانتى يەلەرiنiڭ تiزiمi جاريالاندى. بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگi ءوز سايتىندا بۇل اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنiن، بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگiنiڭ رەسمي قورىتىندىسى اتالعان گازەتتەردە جاقىن كۇندەردە جارىق كورەتiندiگiن مالiمدەپتi.

5 تامىزدا بiلiم بەرۋ گرانتتارىن تاعايىنداۋ جونiندەگi رەسپۋبليكالىق كونكۋرستىق كوميسسيا ءوز جۇمىسىن باستادى. جىلداعى ادەت بويىنشا مەملەكەتتiك بiلiم گرانتى يەگەرلەرiنiڭ تiزiمi 10 تامىزدا "ەگەمەن قازاقستان" جانە "كازاحستانسكايا پراۆدا" گازەتتەرiندە جاريالانۋى تيiس ەدi. تامىزدىڭ 8-iندە www.uchi.kz, www.zakon.kz ۆەب-سايتتارىندا بiلiم گرانتى يەلەرiنiڭ تiزiمi جاريالاندى. بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگi ءوز سايتىندا بۇل اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنiن، بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگiنiڭ رەسمي قورىتىندىسى اتالعان گازەتتەردە جاقىن كۇندەردە جارىق كورەتiندiگiن مالiمدەپتi.

بiراق قاراپايىم جۇرتتىڭ بۇل مالiمدەمەگە سەنگiسi جوق. سونىمەن بيىل 11-سىنىپتى بارلىعى 165459 وقۋشى تامامداعان. ولاردىڭ 91 018-i بiلiم بەرۋ گرانتتارىنان ۇمiتكەر. ونىڭ iشiندە قازاق تiلiندە - 66 912 تۇلەك، ورىس تiلiندە - 24 106 تۇلەك قاتىستى. بۇل مالiمەت بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگiنiڭ رەسمي سايتى www.edu.gov.kz سايتىنان الىنىپ وتىر. دەمەك بiلiم گرانتىنان ۇمiتكەرلەردiڭ 73 پايىزى قازاق تiلiندە ەمتيحان تاپسىرعان. ياعني مەكتەپ تۇلەكتەرiنiڭ 70 پايىزى قازاقتiلدi ەكەندiگiن تانىتادى. بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگiنiڭ ءباسپاسوز-قىزمەتiنiڭ مالiمدەۋi بويىنشا قازاقستان بويىنشا، 2010-2011 وقۋ جىلىندا قازاق مەكتەپتەرiندە 1 542 313 وقۋشى، ورىس مەكتەپتەرiندە 846959 وقۋشى بiلiم الادى. پايىزعا شاعاتىن بولساق، قازاق سىنىپتارىندا وقيتىنداردىڭ ۇلەسi 64 پايىزعا جەتكەن. ال گرانتقا ۇمiتكەرلەر ودان 13 پايىزعا ارتىق. بۇنىڭ سەبەبi تۇسiنiكتi دە. ويتكەنi ورىس مەكتەبiنiڭ تۇلەكتەرiنiڭ ايتارلىقتاي بولiگi ۇبت-عا قاتىسپايدى. ولار مەكتەپتi بiتiرگەننەن كەيiن رەسەيگە اتتانادى. جوو-نىڭ ورىس بولiمiنە كوبiنە ورىس مەكتەبiن بiتiرگەن قازاق بالالارى تۇسەدi. بiراق سوعان قاراماستان مەملەكەتتiك بiلiم گرانتىنىڭ پايىزدىق ۇلەس سالماعى - 60x40 قالپىنان تايار ەمەس. بiز بۇل ماسەلە جونiندە بiرنەشە جىلدان بەرi دابىل قاعىپ كەلە جاتقانىمىزبەن، ودان ونەر ناتيجە جوق. بىلتىرعى جۇرگiزگەن ساراپتامامىزدا دا قازاق مەكتەبiن بiتiرiپ، مەملەكەتتiك بiلiم گرانتىنا يە بولعانداردىڭ العان ۇپايى ورىس مەكتەبiن بiتiرiپ، گرانتقا يە بولعانداردان اناعۇرلىم ارتىق. بiز ينتەرنەتتە پايدا بولعان بiلiم گرانتى يەگەرلەرiنiڭ ناتيجەسiنە كوز جۇگiرتiپ كورگەن ەدiك. ورىس توبىنا تۇسۋشiلەردiڭ اراسىندا 50 ۇپاي، 59 ۇپاي جيناعاندار كەزدەسەدi. ال قازاق توبىنا تۇسۋشiلەردiڭ تومەنگi بالى - 80. تiپتi الماتى مەن استاناداعى بەدەلدi وقۋ ورىندارىنا 80-90 باللمەن گرانتقا وقۋعا ءتۇسۋ مۇمكiن بولماعان.
قازiر قازاقستاندا تازا قازاق تiلiندە بiلiم بەرەتiن 3750 مەكتەپ بار. ورىس تiلiندە بiلiم بەرەتiن - 1880, ارالاس بiلiم بەرەتiن 2090 مەكتەپ بار. ورىس مەكتەپتەرi قالالىق جەرلەردە جانە سولتۇستiك وڭiرلەردە مولداپ سانالعانىمەن، اۋىلدىق جەرلەردە قازاق مەكتەپتەرi كوبەيiپ، ورىس مەكتەپتەرi كۇرت ازايعان. ماسەلەن الماتىدا 180 مەكتەپتiڭ 80-i قازاق تiلiندە، استاناداعى 65 مەكتەپتiڭ 20-سى ورىس، 20-سى قازاق، 25-سى ارالاس مەكتەپ. وسكەمەن قالاسىندا - 6, قوستانايدا - 4 قازاق مەكتەبi بار.
دەمەك قازاق مەكتەبi تۇلەكتەرiنiڭ جىل سايىن قىسىمعا ۇشىراۋى بيلiك نازارىنا iلiنەتiن كەز جەتتi. مۇمكiندiگiنشە، قازاق مەكتەپتەرiنiڭ تۇلەكتەرiنە 80 پايىز، ورىس مەكتەبi تۇلەگiنە 20 پايىز بiلiم گرانتىن بەرۋ جايلى شەشiم قابىلداعان ءجون بولار ەدi. بiراق بيلiكتiڭ قازiرگi جالپاقشەشەيلiگi بۇل قادامعا اپارا قويماسى انىق. سول سەبەپتi دە بالالاردى بiلiمi بويىنشا باعالاپ، مەملەكەتتiك بiلiم گرانتىن سول بiلiم ناتيجەسi بويىنشا ءبولۋ قاجەت. بۇل جىلداعىدان قاراعاندا، اناعۇرلىم ادiلەتتi بولار ەدi.

ءازiمباي عالي، ساياساتتانۋشى: "قازاق مەكتەبiنiڭ تۇلەكتەرi سوتقا جۇگiنۋi كەرەك"
- مەنiڭشە، پايىزدىق ۇلەس مەيلiنشە ءادiل بولۋى كەرەك. قازiرگi رەسمي ەسەپ بويىنشا قازاق سىنىپتارىندا بارلىق وقۋشىلاردىڭ پايىزى - 62, ورىس سىنىپتارىندا وقيتىنداردىڭ ۇلەس سالماعى - 34 پايىز، باسقا تiلدە وقيتىنداردىڭ ۇلەسi - 4 پايىز. كەيبiر دەموكراتيالىق مەملەكەتتەردە پوزيتيۆتiك ديسكريميناتسيا ساياساتى جۇرەدi. مىسالى اقش-تا ۇبت-دا بiردەي ۇپاي العان جاعدايدا قارا ناسiلدiلەر نەمەسە ۇندiستەرگە باسىمدىق بەرiلەدi. بiزدە بۇل اۋىل مەكتەبiنە جانە كەيبiر ماماندىقتارعا قاتىستى بولۋى مۇمكiن.
جالپى، الەۋمەتتiك تەڭدiك ساقتالۋى كەرەك. ال ۇبت-دا جيناعان ۇپاي وبەكتيۆتi كاتەگوريا بولۋى تيiس.
ورىس مەكتەبiن بiتiرۋشiلەردiڭ باسىم كوپشiلiگi - رەسەيگە كەتەدi. بۇنداي جاعدايدا ورىس توبىنا بولiنگەن كۆوتا ورىندالماۋى مۇمكiن. سونى ورىنداۋ ماقساتىندا بالى تومەن وقۋشىلارعا دا گرانت بولiنەدi. بۇل ديسپروپورتسيا تۋعىزادى. سوندىقتان ابسوليۋتتiك كورسەتكiشكە باعىنۋ كەرەك. ەگەر قازاق مەكتەبiنiڭ تۇلەكتەرi 80 باللمەن تۇسە الماعان ماماندىققا ورىس مەكتەبiنiڭ تۇلەكتەرi 60-70 باللمەن تۇسەتiن بولسا، قازاق مەكتەبiنiڭ تۇلەكتەرi سوتقا جۇگiنۋi تيiس. بiر بالا عانا ەمەس، بiرنەشە اتا-انا جينالىپ، سوتقا جۇگiنسە، بۇل ماسەلە وڭ شەشiمiن تابۋى مۇمكiن

بۇلبۇل، اتا-انا:

- بالام نەگiزگi ءپان رەتiندە فيزيكانى تاڭداعان ەدi. ورىس تiلدi قوسپاعاندا 80 ۇپاي جينادى. تاڭداعان ماماندىقتارىمىزدىڭ اراسىندا الماتى قالاسىنداعى اۆياتسيالىق اكادەميا دا بار ەدi. ينتەرنەتتەگi مالiمەتكە سەنەتiن بولساق، 76 ۇپايمەن ورىس توبىنا بiزدiڭ كورشiنiڭ بالاسى ءتۇستi دە، 80 ۇپاي جيناعان بiزدiڭ اتىمىز جوق. دەگەنمەن مينيسترلiكتiڭ رەسمي اقپاراتىنىڭ جارىق كورۋiن كۇتiپ، دامەلەنiپ وتىرمىز. ەگەر ينتەرنەتتەگi مالiمەت راستالسا، بۇل ادiلەتسiزدiك قوي. ەلدەگi مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت وكiلدەرi ءۇشiن ادiلەتسiزدiك. وندا بالامىزدى قازاقشا وقىتىپ قاجەتi نە؟

11 تامىز، 2011
ەسەنگۇل كاپقىزى

http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=36&id=6437