قوردايداعى جاعداي بۇتكىل ەلدى ەلەڭ ەتكىزىپ، ەشكىمدى بەي-جاي قالدىرمادى. مەملەكەت تاراپىنان ءتيىستى ءىس-شارالار دەرەۋ قابىلدانۋدا - وقيعا سالدارىن جويۋ ماقساتىندا ۇكىمەتتىك كوميسسيا قۇرىلىپ، زارداپ شەككەندەرگە ءتيىستى كومەك كورسەتىلىپ، وسى جاعدايعا جول بەرگەن جاۋاپتى قىزمەتكەرلەر ورنىنان بوساتىلدى. بىراق، ادەتتەگىدەي، الەۋمەتتىك جەلىدەگى داۋ-داماي، ءسوز تارتىس توقتايتىن ەمەس.

بۇگىندە سول الەۋمەتتىك جەلىدە داۋلاسىپ جاتقان ازاماتتاردى شارتتى تۇردە بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى:.

1. ۇلتشىلدار. ورىن العان جانجالداردا تەك قازاقتى ايىپتاۋ قاتەلىك. وزگە ۇلتتار قازاقتىڭ مۇددەسىمەن ساناسۋى قاجەت. بولعان جاعدايدىڭ سەبەبى – وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاق ءتىلى، ءداستۇرىن سىيلاماۋى. كوپۇلتتى ساياسات ۇستانىمىنان باس تارتۋ كەرەك.

2. ليبەرالدار. قازاقتار جانە وزگەلەر دەپ ءبولىنۋ دۇرىس ەمەس، بارلىعىمىز، ەڭ الدىمەن قازاقستان ازاماتتارىمىز. زاڭ بارىنە بىردەي ورتاق. قازاقستان كوپۇلتتى ساياساتتان باس تارتپاۋى قاجەت. بارىنە كىنالى بيلىك. ساياسي رەفورمالار كەرەك، مىسالى اكىمدەر سايلانۋى قاجەت.

3. بىرلىككە شاقىرعاندار. بىرلىك پەن تۇراقتىلىق باستى قۇندىلىعىمىز. ۇلتارالىق كەلىسىمدى ساقتاۋ قاجەت. قازاقتار مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت رەتىندە ءوزىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنۋى ءتيىس. بارىنە كىنالى – اراڭداتۋشىلار.

4. دىنشىلدەر. ۇلتقا ءبولىنۋ دۇرىس ەمەس. ۇلتشىلدىق – قاۋىپتى. ەڭ الدىمەن، بارلىعىمىز مۇسىلمان باۋىرلارمىز. مۇسىلمان مۇسىلمانعا قول كوتەرمەيدى. بىرلىكتى ساقتاۋىمىز قاجەت.

بۇل تەك شارتتى تۇردە اتاپ وتىرعان نەگىزگى توپتار. ودان باسقا دا ءتۇرلى پىكىرلەر مەن پوزيتسيالار جەتكىلىكتى. وسىدان، ايتالىق، ون جىل بۇرىن قوعامدىق پىكىرتالاستا مۇنشاما تاراپتار بولماۋشى ەدى، ارى كەتسە بيلىك جاعىنداعى جانە بيلىككە قارسى بولىپ بولىنەتىن. بىراق سوڭعى جىلدارى ساياسي-قوعامدىق ءومىردىڭ سونشالىق كۇردەلەنگەنى، ەندى پىكىرتالاس الاڭى دا كەڭەيە ءتۇستى. جانە بۇرىن ليبەرالدى توپتاردىڭ وزدەرى نەگىزىنەن ورىس ءتىلدى ازاماتتاردان تۇراتىن بولسا، قازىر ليبەرالدى الاڭدا ءبىرشاما قازاق ءتىلدى سپيكەرلەر پايدا بولدى. ياعني، قازاق قوعامى وزگەرىس ۇستىندە، جاڭا توپتار، جاڭا مۇددەلەر، جاڭا تالاپتار پايدا بولۋدا. بۇل سوڭعى پروتسەسستەردىڭ وڭدى تۇسى. ال، قاۋىپتىلىگى ول جالپى راديكالدى پىكىرلەردىڭ پايدا بولۋى.

دىنشىلدىك قاۋىپتى ەمەس، بىراق اسىرە دىنشىلدىك قاۋىپتى. جانە دە، تەك مۇسىلمان مۇسىلمانعا ەمەس، جالپى ادام بالاسى باسقا ادامعا، قانداي ءدىن ۇستانسا دا، قول كوتەرۋى قىلمىس.

ۇلتشىلدىق تا قاۋىپتى ەمەس، بىراق اسىرە ۇلتشىلدىقتان ساقتانۋ كەرەك، ايتپەسە، ودان باسقا قيىن جاعدايعا ۇرىنىپ قالامىز. ليبەرالدى ۇستانىم قاجەت، بىراق بيلىكتى سىنايمىز دەپ، مەملەكەتتى تىپتەن جوققا شىعارۋ قاتەلىك.

بىرلىككە، ىنتىماققا شاقىرعاننىڭ ءبارىن بيلىكتىڭ ءسوزىن سويلەپ وتىر دەپ ايىپتاۋ دۇرىس ەمەس، بۇلار شىنىمەن دە قاجەت قۇندىلىقتار، بىراق بار كەمشىلىكتەردى دە مويىنداۋىمىز ءتيىس. ياعني، اينالادا بولىپ جاتقان كەز كەلگەن وقيعاعا بايىپپەن، سالماقتى قاراۋعا ۇمتىلعانىمىز ءجون.

ديسكۋسسيا كەرەك قوي، بىراق قىزىل كەڭىردەك بولىپ ايتىسىپ جاتقاندا، وشپەندىلىكسىز، اگرەسسياسىز، تەك مەنىكى عانا دۇرىس دەپ، وزگە پىكىر ۇستانعاننىڭ ءبارى ساتقىن، وپاسىز، جاۋ دەپ كورمەي تالقىلاۋىمىز قاجەت. بولعان وقيعالار، بۇل مەملەكەتىمىزدىڭ دامۋ تاريحىنداعى قايعىلى ءبىر ءساتى، اۋىر كەزەڭى، بىراق بۇل سىننان دا ءوتۋىمىز قاجەت، قۇداي قالاسا، وتەمىز دەگەن ۇستانىممەن قاراعان ابزال. تەك اشىق، بۇكپەسىز اڭگىمە، بىراق تەرەڭ سالماقتى تالقىلاۋلار ارقىلى عانا ءبىز سول الەۋمەتتىك كەسەلدەردەن ارىلامىز.

ەرلان كاريننىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان

Abai.kz