Cاياسي مادەنيەتىمىز وسكەن ۇلتپىز دەسەك پارلامەنتتىك باسقارۋعا كوشەيىك
1923 جىلى اتاتۇرىك رەفورماسىنا كەدەرگى كەلتىرە بەرگەن زاڭ شىعارۋ ورگانىن تاراتىپ، جاڭا پارلامەنتتى قۇرادى. اتاتۇرىك ءوزى تاڭداپ العان ادامدار عانا وتكەن سنP پارتياسى جەڭىسكە جەتىپ، بارلىق رەفورمانى بەلسەندى وتكىزەدى.
1946 جىلى ەكىنشى پرەزيدەنت يسمەت ينوني اقش قىسىمىمەن وپپوزيتسيالىق پارتيا قۇرادى. بىراق سايلاۋدا ءبارىبىر بيلىك جەڭىسكە جەتەدى. الايدا 1950 جىلى وپپوزيتسيا جەڭىپ، اتاتۇرىكتىڭ سنر پارتياسى بۇدان ارمەن ەشقاشان تەك باسىنا بيلىككە كەلە المايدى. 1950-2000 جىلدار اراسى ءتۇركيادا حاوس، اسكەري توڭكەرىس، كواليتسيالىق ۇكىمەت قۇرىلعان بەرەكەتسىز زامان ورنايدى. دامۋ جوق، بىراق ەلدىڭ ءبارى دەموكراتيانى اۋزىنان تاستاماعان ءداۋىر 50 جىلعا سوزىلادى.1990 جىلدارى اقشانىڭ قۇنسىزدانعانى سونشالىق 1 ميلليون ليراعا قوعامدىق اجەتحاناعا كىرەتىن زامان دا باستارىنان وتەدى. ەسەسىنە ەلدە دەموكراتيا ورنايدى. سايلاۋدا ەشبىر پارتيا تولىق باسىمدىقتى الا الماي، كواليتسيالىق ۇكىمەت بىرىنەن كەيىن ءبىرى الماسىپ جاتتى.
تۇكەڭدەردىڭ كوزى 2002 جىلى "اق پارتيا" كەلىپ، بيلىكتى تولىق ءوز قولىنا العاندا اشىلدى. ءار سايلاۋ سايىن كۇشەيە بەرگەن بيلىك، ەكونوميكانى دا ىلگەرىلەتتى. بىراق، وسى جەردەن ەكىنشى پروبلەما شىقتى. قازىر حالىق قايتادان دەموكراتيانى سۇراي باستادى. قاراپ وتىرساڭ قىزىق ساياسي تاريح.
بىزگە دە ءوز جولىمىزدى قالىپتاستىرۋ كەرەك. تەك، دەموكراتيا دەپ سوڭى 50 جىل داۋلاسىپ وتەتىن زامانعا كەتپەيتىن، مەنتاليتەتىمىزگە ساي جولدى تاڭداۋعا ءتيىسپىز. اباي 1 عاسىر بۇرىن قازاقتى باسقارۋ ءۇشىن ادام باي بولۋى كەرەكتىگىن، بيلىگى مىقتى بولۋدىڭ وزەكتىلىگىن ايتىپ كەتكەن. ەگەر ءبىز بايلىق پەن بيلىگىنە قارامايتىن، اقىلدىنىڭ ءسوزىن تىڭدايتىن، ساياسي مادەنيەتىمىز وسكەن ۇلتپىز دەسەك پارلامەنتتىك باسقارۋعا كوشەيىك. ال، وعان كۇمانىمىز بولسا پرەزيدەنتتىك باسقارۋ فورماسىن قالدىرىپ، تەك ونىڭ اۋىسپالى ءارى تەجەمەلى فورماتقا ەنۋىن قاراستىرۋ كەرەك. ءوزىمىزدىڭ دەڭگەيىمىزگە قاراپ، ء"بىز قازاق كىمبىز؟" دەگەن سۇراقتى قويىپ بارىپ ساياسي رەفورمانى ىسكە اسىرۋ وتە ماڭىزدى.
باۋىرجان سەرىكبايدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان
Abai.kz
