قازاقتىڭ قوعامدىق ومىرىندە تاعى ءبىر قوعامدىق قوزعالىستىڭ تۇساۋى كەسىلدى. ۇلتتىق مۇددەنى بيىك قويىپ، بارلىق ەل ازاماتتارىن تەگى مەن ەتنيكالىق ەرەكشەلىگىنە قاراماستان، قازاق ءۇشىن، مەملەكەت ءۇشىن ەڭبەك ەتۋگە شاقىراتىن «ۇلى دالا» دەپ اتالاتىن قوعامدىق قوزعالىس باتىستىڭ دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارىن قابىلداي وتىرىپ، قازاقتىڭ ءتىلىن، ءدىلىن، ءدىنىن، سالت-ءداستۇرى مەن تاريحىن ساقتاۋعا ەرەكشە دەن قويادى. بۇل جونىندە قوعامدىق قوزعالىس وكىلدەرى كەڭىنەن باياندادى. نەگىزىندە «ۇلى دالا» قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ىرگەسى وسىدان ءۇش جىل بۇرىن قالانعان. الايدا ونىڭ قىزمەتى وڭتۇستىك وڭىرمەن عانا شەكتەلىپتى. قوزعالىس وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، 15 قازاندا «ۇلى دالا» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى قۇرىلتايىن وتكىزىپ، قوزعالىستىڭ جارعىسى جانە باعدارلاماسى قابىلدانىپ، جەتەكشى ورگاندارىن انىقتايتىن بولادى. سونان سوڭ قوزعالىس ادىلەت مينيسترلىگىندە تىركەۋدەن وتەدى. «ۇلى دالا» قوزعالىسى قوعام قايراتكەرلەرى، ۇلتتىق بيزنەس وكىلدەرى، زيالى قاۋىم مەن جاستاردى، سونداي-اق ازاماتتىق ۇستانىمىن بيىك قوياتىن جانداردىڭ باسىن قوسۋدى ماقسات ەتەدى. ەلىمىزدىڭ قوعامدىق ومىرىنە بەلسەندى ارالاسۋدى كوزدەيتىن «ۇلى دالا» وكىلدەرى ۇلتتىق مۇددە ءۇشىن تەر توگۋگە دايىن.
ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى، قوعام قايراتكەرى:
- ۇيىمداستىرۋ شارالارىن تولىققاندى نىقتاي تۇسپەيىنشە، العاشقى 1,5-2 جىلدا توراعادان، باسشىلاردان ءپرينتسيپتى تۇردە باس تارتىپ وتىرمىز. ايماق-ايماقتاردا بولىمشەلەردى اشىپ، ارنايى وكىلدىكتەر سايلايمىز. بالكىم بولاشاقتا سول وكىلدىكتەردىڭ ىشىنەن بىرەۋ توراعا بولار. ەگەر قوزعالىس ەكپىن الىپ جاتسا، باسقارۋ ماسەلەسى سەزدە كوتەرىلىپ، شەشىمىن تاباتىن بولادى. ۇيىمداستىرۋ قۇرىلىمىنىڭ جوعارعى ورگانى قۇرىلتاي، ودان كەيىن جوعارى ساياسي كەڭەس تۇرادى. بىرىگىپ ماسەلەلەردى شەشىپ، قوعامدىق پىكىر تۋدىرۋعا تالپىنامىز. ءبىز ۇكىمەتپەن، پارلامەنتپەن، ساياسي پارتيالارمەن بايلانىس ورناتىپ، قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋگە دايىنبىز. حالىقتىق ماسەلەلەردى قوسىمشا جوبالار، جاناما زاڭدار ۇسىنىپ شەشۋدى ماقسات ەتەمىز. جالپى ايتار بولساق، قوعام ءۇشىن، قوعامدىق پىكىر ءۇشىن قىزمەت اتقارامىز. قۇرىلتايدان سوڭ تۇعىرنامامىزدى قابىلدايمىز. سونىڭ ىشىنە ۇلتقا قاتىستى، مەملەكەتكە قاتىستى ماسەلەلەر مەن ۇسىنىستاردى ەنگىزەمىز. ەگەر ءبىزدىڭ يدەيامىز بەن ۇسىنىسىمىزدى قابىلداپ، جۇزەگە اسىرۋدى كوزدەيتىن قايسىبىر پارتيا بولسا، «ۇلى دالا» وسىنداي باعىتتاعى پىكىرلەردى قولدايتىن پارتيا دەپ ناسيحاتتايتىن بولادى. الايدا قوعامدىق قوزعالىس بولعاندىقتان، ەل زاڭناماسىندا پارلامەنتتىك سايلاۋعا تەك قانا پارتيالار قاتىسا الاتىندىقتان، ەشبىر پارتيالىق، پارلامەنتتىك امبيتسيانى كوزدەمەيمىز. ءححى عاسىر كەز كەلگەن ساياسي، ەكونوميكالىق اعىمنىڭ سينتەزدەلگەنىن كورسەتىپ وتىر. بازبىرەۋلەر ۇلتتىق ليبەراليزم مەن ىلگەرىشىل كونسەرۆاتيزمدى ءبىر-بىرىنە قاراما-قايشى باعىت دەپ ويلايدى. شىن مانىندە ولاي ەمەس. ۇلتتىق ليبەراليزم ماسەلەسىنە كەلەر بولساق، ەركىندىك، بوستاندىق، مەملەكەتتىك يدەياسىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىز بارلىق جەتىستىككە قول جەتكىزدى. ەلىمىز بارلىق سالادا ەركىندىكتى قاجەت ەتەدى. ەل مادەنيەت، ساياسات، باسقا سالادا دا تەك ەركىندىك يدەياسىنىڭ ارقاسىندا عانا داميتىنىن مويىندايمىز. ۇلتتىق ليبەراليزم دەگەنىمىز وسى. ال ىلگەرىشىل كونسەرۆاتيزم يدەياسىنا كەلەر بولساق، ۇلتتى، ەلدى، ءتىلدى ساقتاپ قالۋ كونسەرۆاتيۆتىك باعىتتا ءوربيدى. دەگەنمەن بۇل تۇرعىدا ءبىز ءححى عاسىر، ءۇشىنشى مىڭجىلدىقتان قالىس قالماۋىمىز كەرەك. ءتىپتى باسىپ وزۋىمىز قاجەت. ەلىمىزدە وركەنيەتتەر توعىسىندا ورنالاسقاندىقتان قايسىبىر سالادا بولماسىن، كونسەرۆاتيزمدى ىلگەرىلەندىرىپ، ياكي اتادان قالعان ءتىل، مادەنيەتتى ساقتاپ ءارى جاڭا زامانعا بەيىمدەپ دامىتۋ ارقىلى، وزگەلەردەن وزىق بولۋىمىز كەرەك. ەلىمىز كەڭ، حالقىمىز از، سول سەبەپتى، ءبىز بيلىكپەن ەتەنە جۇمىس ىستەيتىن بولامىز.

ءىزباسار بوزاەۆ، كاسىپكەر، الماتى ساۋدا پالاتاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
- بۇل مونوەتنيكالىق قوزعالىس ەمەس. قازىردىڭ وزىندە ءتۇرلى ەتنومادەني بىرلەستىكتەر جەتەكشىلەرى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەلەرى، ازاماتتىق ۇستانىمى بار وزگە دە ازاماتتار «ۇلى دالا» قوزعالىسىنا قوسىلۋعا نيەت ءبىلدىرىپ وتىر. وكىنىشكە قاراي، سوڭعى كەزدەرى قوعامىمىز قازاقتار جانە قازاق ەمەستەر، تىلدىك تۇرعىدا قازاقتىلدىلەر مەن وزگەلەر بولىپ ءبولىنىپ وتىر. ماقساتىمىز - وسى تۇيتكىلدى شەشىپ، ورتاق، كونسەرۆاتيۆتىك قوعام قۇرۋ. جۋىردا اقش-تا بولىپ كەلدىم. ءبىر تاڭعالعانىم، اقش ازاماتتارى امەريكالىق ەكەندەرىمەن ماقتانادى. ەلىمىزدە تۇراتىن بارلىق قازاقستاندىقتار دا قازاقستاندىق بولعانىمەن ماقتانۋ كەرەك. ءورىستىلدى قازاق بولسىن، وزگە قازاق بولسىن ءوزىن «قازاقپىن» دەۋى كەرەك. ءبىزدى ەشبىر ءدىني اعىم، ەشبىر وزگە مۇددە بولمەۋى كەرەك.

راحىم ايىپۇلى، «جەبەۋ» رەسپۋبليكالىق بىرلەستىگىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى، كاسىپكەر:
- ورالماندار ماسەلەسى جانە ۇلتتىڭ كوشى قازاق ماسەلەسىنىڭ ءبىر بولىگى عانا. تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا ەل-ەلدەگى قانداستارىمىز كەلىپ جاتىر. الايدا سوڭعى كەزدەرى كوش سايابىرسي باستادى. 1 ميلليونداي قازاقتىڭ اتامەكەنگە ورالۋىنا قاراماستان، 5 ميلليون قازاق شەتتە ءجۇر. «ۇلى دالا» قوزعالىسى ۇلتتىق ماسەلەدە، ۇلتتىق مەملەكەت قۇرۋدا بارىن سالادى دەپ ويلايمىن. قازاقتىڭ ماسەلەسىن ءبىر-بىرىنەن ءبولىپ قاراۋعا ەشقاشان بولمايدى. ءتىل ماسەلەسى بولسىن، ۇلتتىق يدەولوگيا، مۇددە ماسەلەسى بولسىن، بۇل - بارشا قازاقتىڭ ماسەلەسى. قازاق ءبىر-بىرىنە قولۇشىن بەرگەندە عانا، كومەكتەسكەندە عانا ۇلى ەلگە اينالادى. شىن مانىندە ءبىز قازاق كوپ ەمەسپىز. ۇلان-عايىر جەرىمىز، ۇلى مەملەكەتىمىز بار ەكەنىنە قاراماستان، ءبىز بار بولعانى 15 ميلليونبىز. الدا ۇلت ءۇشىن ىستەيتىن جۇمىس كوپ. ءبىز وسى ورايدا بىرىگىپ قىزمەت ەتەمىز دەگەن ويدامىن.

عابيدەن جاكەي، عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قوعامدىق قوردىڭ پرەزيدەنتى:

- 20 جىلدا قازاق قوعامىندا جاڭا قوزعالىس دۇنيەگە كەلىپ جاتىر. قازاق حالقىنا جاڭا ۋاقىت، جاڭا باعىت، جاڭا بۋىن كەلەتىن ۋاقىت تۋدى. سوندىقتان قوزعالىس ۇلتتىق بيزنەس وكىلدەرى مەن ۇلتشىل پاتريوتتاردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ وتىر. بۇل قازاقتىڭ عانا ەمەس، بارشا حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعايتىن قوزعالىس. جۋىردا ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىن تۇگەلدەي ارالاپ كەلدىك. ماقساتىمىز - ايماققا، اۋدان، وبلىس ورتالىعىنا جەتۋ. سوندىقتان بۇل حالىقتىق قوزعالىس دەسەم، ارتىق ايتپاسپىن. الداعى جۇمىستى ۋاقىت كورسەتەر.

ايگەرىم باقىتقىزى

http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=10227&Itemid=34