|
سىرتتاي
|
1069
|
76,03%
|
337
2011 جىلى قازاقستاندا ۇبت -نى 126168 تالاپكەر تاپسىرىپتى. ونىڭ ىشىندە 84168 - قازاقشا جانە 42 000 - ورىس تىلىندە ۇبت تاپسىرعان، پايىزعا شاققاندا، سايكەس تۇردە: 67% جانە 33 %.
ءبىلىم بەرۋ گرانتتارى تاراتىلعان ەكشەمگە (كونكۋرسقا) 71029 ادام قاتىسقا، بۇل بارلىق تالاپكەرلەردىڭ 56,30%. تىلگە شاققانداعى ۇمىتكەرلەردىڭ ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى تومەندەگىشە ۇلەستەلگەن.
|
ءبىلىم الۋ ءتۇرى
|
قازاق
|
%
|
ورىس
|
%
|
بارلىعى
|
|
كۇندىزگى
|
47882
|
70,48%
|
20057
|
29,52%
|
67939
|
|
سىرتتاي
|
1069
|
76,03%
|
337
|
23,97%
|
1406
|
|
كۇندىزگى قىسقارتىلعان
|
486
|
71,79%
|
191
|
28,21%
|
677
|
|
سىرتتاي قىسقارتىلعان
|
775
|
76,96%
|
232
|
23,04%
|
1007
|
مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ گرانتتارىن ۇلەستىرۋ ناتيجەسى بويىنشا 31699 ادام گرانت العان، بۇل - ۇبت تاپسىرعانداردىڭ - 25%-ىن جانە بارلىق ۇمىتكەرلەردىڭ - 45%-ىن قۇرايدى. 59% گرانت - 19481 قازاقتىلدى ءبىلىم الۋشىلارعا جانە 36,6% - 11904 گرانت ءورىستىلدى ءبىلىم الۋشىلارعا بولىنگەن، 1497 - 4,8% سىرتتاي جانە ءبىلىم بەرۋدىڭ قىسقارتىلعان تۇرلەرى بويىنشا ۇلەسكە تۇسكەن. ءبىلىم بەرۋ تۇرلەرىنە بولىنگەن گرانتتار تىلدىك ۇلەس بويىنشا بىلايشا تاراتىلىپتى.
|
|
قازاق ءبولىمى
|
قازاق+ورىس قوسىندىسىنا شاققانداعى
%
|
ورىس ءبولىمى
|
قازاق+ورىس قوسىندىسىنا شاققانداعى
%
|
بارلىق گرانت سانىنا شاققانداعى
%
|
|
كۇندىزگى
|
18402
|
62%
|
11486
|
38 %
|
29888 - 95.2%
|
|
سىرتتاي
|
485
|
70.4 %
|
204
|
29.6 %
|
689 - 2.2%
|
|
كۇندىزگى قىسقارتىلعان
|
370
|
73.1 %
|
136
|
26.9%
|
506 - 1.6 %
|
|
سىرتتاي قىسقارتىلعان
|
224
|
74.2 %
|
78
|
25.8 %
|
302 - 1%
|
بۇل كەستەدە قازاق بولىمدەرى پايىزدىق كورسەتكىش بويىنشا ءبىرشاما گرانت كەم العانى جانە ورىس بولىمدەرىنىڭ بارىنشا ءتيىمدى جاعدايعا يە ەكەنى كورىنىپ تۇر. ەندى وسى ادىلەتسىز كورسەتكىشتىڭ ماماندىقتار بويىنشا ناتيجەسىن الۋ ءۇشىن گيستوگرامما قۇرىپ، قازاق ءتىلدى ءبىلىم الۋ ماماندىقتارىنا قاتىستى پايىزدىق ارالىقتارداعى ۇلەستى قاراستىرايىق.
|
% - ارالىقتار
|
گرانت سانى
|
كۇندىزگى ءبولىم % -نا شاققاندا
|
بارلىق قازاقتىلدى گرانتتار % - نا شاققاندا
|
ماماندىقتار سانى
|
|
>70%
|
1257
|
4,2%
|
6,8%
|
23
|
|
>65% جانە <=70%
|
1575
|
5,3%
|
8,6%
|
22
|
|
>60% جانە <=65%
|
8477
|
28,4%
|
46,1%
|
51
|
|
>55% جانە <=60%
|
6550
|
21,9%
|
35,6%
|
46
|
|
>50% جانە <=55%
|
333
|
1,1%
|
1,8%
|
7
|
|
<=50%
|
210
|
0,7%
|
1,1%
|
22
|
|
نەبارى
|
18402
|
62%
|
100%
|
171
|
ەگەر دە 35% -عا قارسى 65% گرانت ءبولۋ مۇمكىندىگى بار دەگەننىڭ وزىندە، بۇل ارالىقتا قازاق بولىمدەرىنە ۇلەستەلگەن ماماندىقتاردىڭ تەك قانا 45 ءتۇرى مەن بارلىق گرانتتىڭ 10%-دان كەم ۇلەسى تيگەن. بۇل دەگەنىڭىز، باسقا بارلىق ماماندىقتار بويىنشا گرانت ءبولۋ قازاق مەكتەپتەرىن بىتىرگەن تۇلەكتەر قۇقىعىن كەمسىتۋ ەسەبىنەن ءورىستىلدى مەكتەپ بىتىرگەندەرگە گرانت بولىنگەنىن بىلدىرەدى.
مەملەكەتتىك تاپسىرىس كوپتەگەن ماماندىقتارعا تىلدىك ءبىلىم الۋ جاعىن ءتىپتى دە ەسكەرمەگەن، جاي عانا گرانت سانىن قاق بولە سالعان. مۇنداي جاعداي بارلىق ماماندىقتاردىڭ 50%-دان اسا تۇرلەرىنە قولدانىلعان. وعان كوز جەتكىزۋ ءۇشىن ماعان كوپشىلىكتىڭ قولجەتەر اقپاراتىنداعى مالىمەتتەر بازاسىن قالپىنا كەلتىرۋىمە تۋرا كەلدى. بارلىق ادىلەتسىز قۇقىقبۇزىمداردىڭ ىشىنەن ەڭ سوراقىسىنا قاتىستى مالىمەتتى كەلتىرەيىن. بۇل تىلدىك ءبىلىم بەرۋ قاتىناستارى بويىنشا دا، ۇلكەن ايىرما ءوتۋ باللدارىنا دا قاتىستى.
ءاربىر 100 جاعدايدا ماماندىققا ءوتۋ باللدارى 4 پۋنكتتەن جوعارى مولشەردە الشاق، قازاق توپتارىنىڭ باللى 71 رەت ورىس توپتارىنان اسىپ كەتكەن، ونىڭ سانى - 8004 گرانت، بۇعان قارسى 29 رەت 2259 گرانتپەن ورىس توپتارىنىڭ باللى قازاق توپتارىنىڭ باللىنان ارتقان.
سونىمەن، ءوتۋ باللدارىنىڭ 10 پۋنكتتەن اساتىن الشاقتىعى بار ماماندىقتارعا گرانت ءبولۋ كورىنىسى بىلايشا:
|
N
|
ماماندىق
|
گرانت سانى
|
قازاق+ورىس قوسىندىسىنا شاققانداعى
%
|
قازاق بولىمىنە ءوتۋ باللى
|
1 ورىنعا ەكشەلۋ (ادام)
|
ورىس بولىمىنە ءوتۋ باللى
|
1 ورىنعا ەكشەلۋ (ادام)
|
ءوتۋ باللدارىنىڭ ايىرماسى
|
|
1
|
اعاش بۇيىمدارىن وڭدەۋ تەحنولوگياسى (قولدانۋ سالاسى بويىنشا)
|
45
|
56.25%
|
79
|
1,2
|
50
|
0,2
|
-29
|
|
2
|
تەڭىزدىك تەحنيكا مەن تەحنولوگيا
|
66
|
66%
|
78
|
0,95
|
52
|
0,15
|
-26
|
|
3
|
استرونوميا
|
45
|
64.28%
|
82
|
1,08
|
56
|
0,28
|
-26
|
|
4
|
پوليگرافيا
|
31
|
60.78%
|
79
|
0,96
|
54
|
0,25
|
-25
|
|
5
|
حيميا
|
183
|
60.59%
|
74
|
2,35
|
50
|
0,75
|
-24
|
|
6
|
جەڭىل ونەركاسىپ بۇيىمدارىنىڭ تەحنولوگياسى مەن قۇراستىرىمى
|
283
|
65.35%
|
73
|
1,7
|
50
|
0,17
|
-23
|
|
7
|
كاسىپتىك ءبىلىم الۋ
|
633
|
64.65%
|
72
|
2,41
|
50
|
0,51
|
-22
|
|
8
|
ماتەماتيكا
|
93
|
60.78%
|
81
|
1,94
|
59
|
0,95
|
-22
|
|
9
|
كىتاپحانا ءىسى
|
20
|
57.14%
|
82
|
2,2
|
60
|
0,13
|
-22
|
|
10
|
ينفورماتيكا
|
258
|
67.53%
|
75
|
2,1
|
54
|
0,81
|
-21
|
|
11
|
وڭدەۋ ءوندىرىسى تەحنولوگياسى (سالالار بويىنشا)
|
152
|
60.31%
|
72
|
0,76
|
51
|
0,46
|
-21
|
|
12
|
كەسكىندەمە
|
5
|
50%
|
92
|
2
|
72
|
0,8
|
-20
|
|
13
|
الەۋمەتتىك پەداگوگيكا جانە ءوزىن ءوزى تانۋ
|
205
|
58.73%
|
79
|
2,45
|
60
|
1,27
|
-19
|
|
14
|
ءدىنتانۋ
|
5
|
50%
|
87
|
1,6
|
69
|
0,2
|
-18
|
|
15
|
اقپاراتتىق جۇيە
|
363
|
57.98%
|
72
|
2,59
|
55
|
1,88
|
-17
|
|
16
|
مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم مەن تاربيە
|
196
|
54.44%
|
78
|
6,31
|
61
|
1,28
|
-17
|
|
17
|
باستاۋىش اسكەري دايىندىق
|
65
|
73.03%
|
78
|
9,07
|
61
|
1,3
|
-17
|
|
18
|
مەليوراتسيا، رەكۋلتيۆاتسيا جانە جەر كۇزەتى
|
36
|
59.01%
|
80
|
1,17
|
63
|
0,4
|
-17
|
|
19
|
اۋىل شارۋاشىلىعىن قۋاتپەن قامتۋ
|
20
|
64.51%
|
87
|
4,9
|
70
|
1,6
|
-17
|
|
20
|
ساندەۋ (دەكوراتيۆ) ونەرى
|
10
|
66.66%
|
92
|
3,6
|
75
|
0,6
|
-17
|
|
21
|
ءداستۇرلى مۋزىيكالىق ونەر
|
6
|
75%
|
92
|
8,6
|
75
|
1
|
-17
|
|
22
|
پايدالى قازبانى بايىتۋ
|
37
|
59.67%
|
71
|
0,68
|
55
|
0,72
|
-16
|
|
23
|
راديوتەحنيكا، ەلەكترونيكا جانە تەلەكوممۋنيكاتسيا
|
313
|
62.72%
|
72
|
5,02
|
58
|
2,94
|
-14
|
|
24
|
پەداگوگيكا مەن باستاۋىش ءبىلىم ادىستەمەسى
|
161
|
60.07%
|
77
|
5,47
|
63
|
2,29
|
-14
|
|
25
|
ازىق تەحنولوگياسى
|
145
|
59.18%
|
71
|
1,25
|
57
|
0,77
|
-14
|
|
26
|
قۇرىلىس ماتەريالدارى، بۇيىمدارى مەن قۇراستىرمالار ءوندىرىسى
|
140
|
58.33%
|
84
|
1,9
|
70
|
0,54
|
-14
|
|
27
|
دەفەكتولوگيا
|
131
|
60.09%
|
80
|
3,88
|
66
|
2,75
|
-14
|
|
28
|
رەجيسسۋرا
|
6
|
54.54%
|
93
|
5
|
79
|
1,6
|
-14
|
|
29
|
بەينەلەۋ ونەرى مەن سىزۋ
|
74
|
71.84%
|
64
|
2,56
|
51
|
2,9
|
-13
|
|
30
|
يادرولىق فيزيكا
|
60
|
54.54%
|
88
|
1,18
|
75
|
0,64
|
-13
|
|
31
|
مۇراعاتتاۋ،قۇجاتتاۋ جانە قۇجاتتامالىق قامتۋ
|
5
|
50%
|
94
|
2,6
|
81
|
1,6
|
-13
|
|
32
|
تاريح
|
156
|
60.23%
|
76
|
6,18
|
65
|
3,06
|
-11
|
|
33
|
فيزيكا
|
77
|
60.62%
|
79
|
2,05
|
68
|
1,04
|
-11
|
|
34
|
ماتا ماتەريالدارىنىڭ تەحنولوگياسى مەن جوبالامى
|
67
|
62.61%
|
69
|
2,43
|
58
|
0,7
|
-11
|
|
35
|
مەتەورولوگيا
|
41
|
57.74%
|
88
|
1,45
|
77
|
0,33
|
-11
|
|
36
|
مۇراجاي ءىسى جانە ەسكەرتكىشتەر كۇزەتى
|
15
|
60%
|
89
|
3,4
|
78
|
0,8
|
-11
|
|
37
|
كولىك جاساۋ
|
10
|
50%
|
87
|
2,7
|
76
|
1,6
|
-11
|
|
38
|
ماتەماتيكا
|
322
|
58.01%
|
60
|
2,97
|
50
|
0,64
|
-10
|
|
39
|
گيدرولوگيا
|
30
|
50%
|
88
|
2,13
|
78
|
0,63
|
-10
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بۇل كەستەدە 1 ورىنعا كورسەتىلگەن 1-ءشى ماماندىق بويىنشا انىقتالعان. سوندىقتان دا، ەكشەلۋ كورسەتكىشىنىڭ تومەندىگى، بۇل ماماندىقتىڭ ءبىرىنشى كورسەتىلمەگەندىگى، ونىڭ ەكىنشى، بالكىم، ءۇشىنشى نە ءتورتىنشى بولعاندىعى.
مۇندا ماماندىققا ءوتۋ باللىنىڭ قالاي الشاقتالعانى بادىرايىپ تۇر،جانە دە قازاق بولىمىنەن ۇمىتكەردىڭ رەنىشىن تۇسىنۋگە ابدەن بولادى، ويتكەنى، ونىڭ ءورىستىلدى قۇربىسى وزىنەن ۇلگەرىم كورسەتكىشىنىڭ تومەنگى باللىن السا دا سول ماماندىققا ءتۇسىپ تۇر. ونىڭ ۇستىنە گرانت سانىنىڭ ءورىستىلدى ءبىلىم الۋشىلار پايداسىنا پايىزدىق ۇلەس بويىنشا ىعىسقاندىعى دا كوزگە ۇرىپ تۇر.
جالپى، قازاق مەكتەبىن بىتىرۋشىلەر قۇقىعىن اياقاستى ەتۋ ۇبت تاپسىرعانعا جانە گرانت ەكشەمى شىققانعا دەيىن-اق، «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 16.03. 2011 ج. №97 بۇيرىعىنا 1-قوسىمشا» قۇجاتى شىققان كۇننەن باستاپ بۇزىلعان. بۇل قۇجات ءبىلىم الۋدىڭ تىلدىك قاتىناسىنداعى پايىزدىق ۇلەستى ەسكەرۋى ءتيىس ەدى. الايدا، بۇل قۇجات كوپتەگەن ماماندىقتارعا گرانتتىق مەمتاپسىرىس 50% نا 50% بويىنشا تەڭ بولىسكە تۇسكەندىگىن رەسميلەپ تۇر.
اشىق تۇردە قول جەتپەسە دە، ءبىلىم بەرۋ تىلدەرى بويىنشا ستاتيستيكا ءبىلىم مينيسترىلىگىندە بار. جىل سايىنعى اشىق دەرەككوزدەرى بويىنشا قر ستاتيستيكا جونىندەگى اگەنتتىگى جاريالايتىن دەرەككوزگە جۇگىنسەك، 2010 جىلدىڭ باسىندا، ياعني 2009 جىلعى مالىمەتتەر وڭدەلگەن كەزدە، جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ تىلدىك اراقاتىسى: 1 551 000 - 62% قازاقتىلدى، 868 500 - 34% ءورىستىلدى جانە 99600-4% باسقا تىلدەردە ەكەنىن ءبىلدىم. سوڭعى جىلدارداعى مالىمەتتەر مەن وقۋشىلاردىڭ تىلدىك ءبىلىم الۋ جونىندەگى سىنىپتار بويىنشا ناقتى ۇلەس دەرەگى اتىمەن جوق.بىراق، سول جيناقتا قر حالقىنىڭ جاستارى بويىنشا مالىمەت بار. ول مالىمەت مىنا سۋرەتتە:
2011جىلعى تۇلەكتەر 15 -19 جاس ارالىعىنا جاتادى. 2009 جىلعى 15 جاسارلار 2011 جىلى 17 جاسار تۇلەك بولىپ شىققانى بەلگىلى. بۇل جەردە اۋىلدىق جەتكىنشەكتەردىڭ ۇلەسىنىڭ مولايعانى قالاي جاسىرساڭ دا كورىنىپ تۇر.وسىعان وراي، قالالارداعى قازاقتىلدى مەكتەپ سانى دا ءوسۋى كەرەك ەدى. بۇل ءۇردىستى ءبىزدىڭ بيلىك ءالى كۇنگە ەسكەرمەۋدە. گرانت پەن قارجى بولۋدەگى تىلدىك كورسەتكىشكە نەمقۇرايلى قاراۋ، ەلدە كازىردىڭ وزىندە تىلدىك ۋشىعۋدى قوزدىرىپ، قازاقتىلدى ءبىلىم الۋشىلار قۇقىعىن شەكتەپ وتىر.
اۋىلدىق تۇلەكتەر قۇقىعى اياققا باسىلىپ، اقىلى بولىمدەر سوماسىن انىقتاۋدا دا جالعاسۋدا. ەگەر دە ولارعا ءتيىستى گرانتتار سانى كەمىگەن بولسا، ولار اقىلى وقۋعا ءتۇسىپ، ءبىلىم الۋعا قالالىقتارمەن بىرگە قارجى شىعىنداۋدا. مۇنداي «تەڭدىكتى» قانداي اۋىل تۇرعىنى كوتەرە الادى؟ بۇل قازاق مەكتەبىن بىتىرۋشىلەر جاعدايىن ودان بەتەر ۋشىقتىرىپ، قازاقتىلدى ازاماتتاردى ودان ارى كەمسىتۋ مەن ولاردىڭ قۇقىعىن بۇزۋ كورىنىسىن بارىنشا ايقىنداتا تۇسەدى.
سونىمەن بىرگە، ءورىستىلدى تۇلەكتەردىڭ رەسەيگە بارىپ وقۋى دا ءبىلىم بەرۋ رەسۋرسىن بولىسكە سالاردا ەسكەرىلمەگەن.ۇبت-نى قازاقستاندىق جومداردا ءبىلىم الۋمەن بىرگە، اتتەستاتتاعى باعانى دالەلدەۋ ۇشىن دە تاپسىرىلادى عوي.
ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردە تىلدىك ءبىلىم الۋ كورسەتكىشىن ەسكەرە وتىرىپ، شىعارىلعان وقۋلىقتار تۋراسىندا دا دەرەك جوق. جومداردى قازاقتىلدى وقۋلىقتارمەن قامتۋ تۋرالى ەشبىر ەسەپ بەرۋ مالىمەتى جوق. مەملەكەتتىك تىلدەگى وقىتۋ ماتەريالدارى قورىن تولىقتىرۋعا ارنالعان باعدارلاما دا جوق.
اقپاراتتىق تەحنولوگيا زامانىندا قوعامدى مامانمەن قامتۋ مەن مەملەكەتتىك ءتىل تۇرعىسىنان ەلدى نىعايتۋ سالاسىندا، ءبىلىم بەرۋدە بعم بارلىق رەسۋرستاردى ۇلەستىرۋ ماسەلەسىندە بارىنشا ءمولدىر، مەيلىنشە ءادىل بولۋى كەرەك ەدى...
ىقشامدالىپ اۋدارىلدى
«اباي-اقپارات»
|
