بەيسەنبى, 31 قازان 2024
جاڭالىقتار 2001 0 پىكىر 13 قازان, 2011 ساعات 19:39

جاراسباي سۇلەيمەنوۆ: «ءبىز ۇلت رەتىندە ءالى ۇيىسا الماي جاتىرمىز»

- قىزىلجار - پەتروپاۆلعا باي­لانىستى ءسىزدىڭ باستاماڭىزدى جۋرناليستەر مىلتىقسىز مايدانعا تەڭەدى. وسى باستاماعا بايلانىستى سوڭعى جاڭالىقتار نە دەيدى؟

- قىزىلجار - پەتروپاۆلعا باي­لانىستى ءسىزدىڭ باستاماڭىزدى جۋرناليستەر مىلتىقسىز مايدانعا تەڭەدى. وسى باستاماعا بايلانىستى سوڭعى جاڭالىقتار نە دەيدى؟

- مەملەكەتىمىز جاس بولعان­دىق­تان با ەكەن، ءبىزدىڭ قوعامدا ءالى دە بولسا ءتۇيىنى تارقاتىلماعان ءما­سە­لەلەر كوپ. حالىق سەنىمىنە يە بو­لىپ، پارلامەنت قابىرعاسىندا ءجۇر­­گەننەن كەيىن، سولاردى شەشۋگە از دا بولسا ۇلەس قوسسام دەگەن نيەت­پەن وسى ماسەلەنى كوتەرگەن ەدىم. بۇ­دان بۇرىن تالاي رەت ايتقانىمداي، پەتروپاۆلعا بايىرعى قىزىلجار اتاۋىن قايتارۋ جونىندەگى ساۋال اياق استىنان تۋعان وي ەمەس. پەتروپاۆلدى قازاقتار ەجەلدەن «قىزىلجار» دەپ اتاعان. ولاي اتاۋعا نەگىز بولارلىق تاريحي دەرەكتەر دە جەتكىلىكتى. كە­زىندە قازاق وكىمەتى دەڭگەيىندە قا­لا­نى وسىلاي اتاۋ جونىندە شەشىم دە قابىلدانعان. ول كەزدە ورتال­ىق­تىڭ وكىم-زورلىعى ءورشىپ تۇرعان كەز ەدى عوي. سونىڭ سالدارىنان ورىندى شەشىم جۇزەگە اسپاي قالادى. سودان بەرى عاسىرعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى. زامان وزگەردى، تاۋەلسىز ەل بولدىق. بۇل وشكەنىمىزدى جاندىرىپ، جوعالت­قا­نى­مىزدى تۇگەندەيتىن كەز ەمەس پە؟! وكىنىشكە قاراي، قىزىلجاردىڭ با­عى ءالى دە بايلانىپ تۇر. مەن ءوزىمنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىمدا قىزىلجار اتاۋىن قايتارۋ نە ءۇشىن كەرەك ەكەنى جونىندە ەگجەي-تەگجەيلى ايتقان بولاتىنمىن. قازىر سونىڭ ءبارىن قايتالاپ جاتپاي-اق قويايىن.
دەپۋتاتتىق ساۋال قوعامدا قىزۋ پىكىرتالاس تۋعىزدى. ەلدىڭ تاريحىن قۇرمەتتەيتىندەر، بولاشاعىن وي­لاي­­تىندار، ۇلت مۇددەسىن بارىنەن جو­عارى قوياتىندار باستامانى قىزۋ قولدادى. مۇنداي سوزدەردەن شوشي­تىندار دا تابىلدى. اقىرى نە كە­رەك، ەلىمىزدىڭ اقپارات كەڭىستىگى «مىل­­تىقسىز مايدانعا» اينالدى. دەسەك تە، باس جارىلىپ، كوز شىققان جوق. قىزىلجار توڭىرەگىندەگى اي­تىس-تارتىس باسقا دا ءبىراز جايلارعا كوز جەتكىزدى. سونىڭ ءبارىن وي ەلە­گى­نەن وتكىزىپ، «مىلتىقسىز مايدان نەمەسە قىزىلجار ءۇشىن قيىن كۇ­رەس» دەگەن كىتاپ جازدىم. سوندا ءبى­راز جايلاردىڭ بەتى اشىلادى.
- ۇكىمەت اۋىلىنان كوڭىلگە ءۇمىت ۇيالاتارلىقتاي جىلى حابارلار بار ما؟
- وكىنىشكە قاراي، ءبىر جىلدان اس­تام ۋاقىت وتسە دە، ماسەلە ورنى­نان قوزعالعان جوق، سول قۇلاعى قىل­تيعان قالپىندا ءالى تۇر.
- دەمەك، مىلتىقسىز مايداندا «قىزىلجار» اۋىلى جەڭىلىپ قالعان­داي ما، قالاي ءوزى؟
- مەن ءوزىمنىڭ تۋىپ وسكەن جە­رى­مە ءجيى بارىپ تۇرامىن. جازعى دە­مالىسىمدى دا سول جاقتا وتكىزدىم. حالىق وتكەن جىلدىڭ اياعىنداعى قىزىلجار اتاۋىنا بايلانىستى اي­تىس-تارتىستى ۇمىتقان جوق. ەش­قانداي كۇمانسىز «سول ماسەلە قاشان شەشىلەدى؟»دەپ سۇرايدى. سوعان قا­را­عاندا، قىزىلجار اتاۋىن جاقتاۋ­شىلار جەڭىلىس تاپتى دەي المايمىن. ءتۇپتىڭ تۇبىندە بيلىكتىڭ دە، بۇگىن سوعان قارسى بولىپ وتىرعانداردىڭ دا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ تالابىمەن ساناساتىنىنا، ءسويتىپ، تەرىسكەيدەگى كونە قالانىڭ قايتادان «قىزىل­جار» دەپ اتالاتىنىنا سەنەمىن. قا­زاق امان تۇرعاندا، بۇل ماسەلە كۇن تارتىبىنەن تۇسپەيدى.
- ءسىز «مەملەكەتتىك ءتىل اردىڭ ءىسى» دەدىڭىز. ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزدى ەستىپ وتى­رىپ ماعان جازۋشى تولەن ءاب­دىك­وۆتىڭ «وڭ قول» اڭگىمەسىنىڭ وقي­عاسى ورالدى. ەگەر وقىماعان بولساڭىز ەس­كە تۇسىرەيىن. بويجەتكەن ارۋدى ىر­قى­نا باعىنباعان وڭ قولى ءتۇن ىشىندە ۇرىمتال ءساتتى پايدا­لا­نىپ، بۋىندى­رىپ ولتىرەدى. ءتىل ءما­سە­لەسىنە قاتىستى بىزگە دە ەركىمىزگە باعىنباي جۇرگەن «وڭ قولدار» كە­دەرگى كەلتىرىپ جۇرگەن جوق پا؟ قالاي ويلايسىز؟
- بالا كەزىمنەن بويىما سىڭگەن ادەتىم، بوس ۋاقىتىمدا كىتاپ وقي­مىن. بيىل جاعدايدىڭ ءوزى سوعان يتەر­مەلەدى مە، جاز بويى كىتاپ وقى­دىم. بالا كەزىمدە وقىعان مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولىن»، ءسابيت مۇقانوۆتىڭ «ءومىر مەكتەپتەرىن» سوڭعى جىلدارى ءجيى قولعا الاتىن بولدىم. سول سياقتى، راقىمجان وتار­باەۆتىڭ، اكىم تارازيدىڭ، ءاب­ىش كەكىلباەۆتىڭ، دۇكەنباي دوس­جان­نىڭ، مىرزابەك دۇيسەنوۆتىڭ، روزا مۇقانوۆانىڭ، عاريفوللا ەسىم­نىڭ، بۇركىت اياعاننىڭ، باسقا دا كوپتەگەن قالامگەرلەردىڭ ەڭبەكتەرى­مەن تانىستىم.
- «اباي جولىن» نە ءۇشىن وقيتى­نى­ڭىز تۇسىنىكتى. ال «ءومىر مەكتەبىن» قايتالاپ وقۋىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟ ودان نە ىزدەيسىز؟
- مەنى قىزىلجار ءوڭىرىنىڭ تا­ري­حى قاتتى قىزىقتىرادى.وسى ءوڭىر­دەن شىققان تاريحي تۇلعالار جايلى ەڭبەكتەر جازىپ ءجۇرمىن. ەگە­مەندىك العانعا دەيىن ءبىر جاقتى كوزقاراستا بولدىق قوي. سابەڭنىڭ ەڭبەكتەرىندە تاريحتىڭ ءىزى سايراپ جاتىر.
- سونىمەن، كىتاپتى كوپ وقيمىن دەيسىز عوي...
- ءيا، بىراق ونى ماقتانىش ءۇشىن ايتىپ وتىرعان جوقپىن. بۇل ارادا ايتايىن دەگەنىم، قازىرگى جاس بۋىن كىتاپ وقۋدى مۇلدەم ۇمىتىپ بارادى. ءوز باسىم مۇنى ادامنىڭ سانا-سەزىمىنە، ءوسىپ جەتىلۋىنە، قا­لىپ­تاسۋىنا كەرى اسەر ەتەتىن ۇلكەن كەمشىلىك دەپ بىلەمىن. ءبىز قوعام بولىپ وسى ماسەلەنى قولعا الۋىمىز كەرەك. بالالارىمىز، نەمەرەلەرىمىز كىتاپ وقىماسا، ابايدى، ماعجاندى، شوقاندى، سماعۇلدى تانىماسا، ءتىلىمىزدىڭ دە، ەلىمىزدىڭ دە كوسەگەسى كوگەرمەيدى. ال تولەن اعامىزدىڭ «وڭ قول» اڭگىمەسىنە كەلەتىن بولساق، جازۋشىنىڭ ايتايىن دەگەنى تەرەڭدە جاتقان سياقتى. ايتەۋىر، مەن ءوزىم سولاي ءتۇسىندىم. شىنىندا دا بۇگىنگى تاڭدا تەك ءتىل توڭىرەگىندە دە عانا ەمەس، ۇلتتىق مۇددە تارازى باسىنا تارتىلاتىن كەز كەلگەن ماسەلەدە «قىرىق كىسى ءبىر جاق، قىڭىر كىسى ءبىر جاقتىڭ» كەبىن كيىپ، ءبىزدىڭ ەركىمىزگە باعىنباي جاتقان «وڭ قولدار» بار. ولار وزدەرىنىڭ ىشكى قىجىلدارىنا عانا باعىنادى، باياعى كۇنىن اڭ­ساي­دى. سودان دا ەل يەسى، جەر يەسى - قا­زاقتىڭ ءۇنىن شىعارماۋعا، ءتىلىن تۇنشىقتىرۋعا قۇمار، بايبالام سالىپ شىعا كەلەدى. مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ اسا زور قوعامدىق جانە ساياسي ماڭىزىن تومەندەتۋگە جان سالادى، ءتىپتى بولماسا قوقان-لوقى جاسايدى، اتا زاڭىمىزعا قارسى شى­عادى. ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيامىزدا «مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەر­­­­­گىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ورگان­دا­رىندا ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى» دەلىنگەن. ال قازىرگى جاعداي كەرىسىنشە بولىپ وتىر عوي. قازاق ءتىلىن تورگە وزدىرۋ، تۇعىرىنا قوندىرۋ ءۇشىن ءالى قىرۋار جۇمىستار اتقارۋعا تۋرا كەلەدى. قا­زاق تىلىنە قامقورلىقتى كۇشەيتەيىك دەگەندە، ءبىز باسقا تىلدەردى كەم­سى­تەيىك دەپ وتىرعان جوقپىز عوي. ءتىل - حالقىمىزدىڭ سارقىلماس قازىنا­سى، ەڭ ۇلكەن يگىلىگى. جيىرما جىلدا وسىنى تۇسىنە الماي، ەلباسىمىز­دىڭ: «ءوزىمىز انا تىلىمىزدە ءسوي­لە­مەيىنشە، وزگە ەشكىم دە بۇل ءتىلدى شىنداپ قۇرمەتتەي قويمايتىنىن تۇسىنۋگە ءتيىسپىز» دەگەن سوزدەرىنە قۇلاق اسپاي كەلە جاتقانىمىز دا وزەكتى ورتەيدى.
- تىلگە قاتىستى ماسەلە مەملە­كەت­­تىك دەڭگەيدە كوتەرىلسە، «اق­پا­راتتىق سوعىستىڭ» قارقىنى كۇشەي­ەدى. مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى جۇرت نازارىنا ۇسىنىلماعان، پارلامەنت قورجىنىنا ءتۇسىپ ۇلگىرمەگەن جوبا­نىڭ جۇرتقا تاراپ كەتۋىنە كىم مۇددەلى بولدى؟
- جوعارىدا ايتقانىمداي، مەن حالىق اراسىندا ءجيى بولىپ تۇرا­مىن. ءتۇرلى اۋديتوريالاردا كوپتە­گەن ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ­گە تۋرا كەلەدى. وسى كۇنگە دەيىن «قو­لايسىز ءبىر سۇراق قويادى-اۋ؟» دەپ جۇرتتىڭ الدىنا شىعۋدان جۇرەك­سىنگەن ءساتىم بولعان جوق. كەز كەلگەن اداممەن كەز كەلگەن ماسەلەنى تال­قى­لاۋعا ءازىرمىن. مىنە،وسىنداي كەز­دەسۋلەردىڭ بارىسىندا قىزىل­جار اتاۋىنا، تىلگە بايلانىستى ءما­سەلەلەر دە كوتەرىلەدى. جالپى ال­عان­دا، حالىق جاعدايدى تۇسىنەدى. ال ەندى شۋىلداپ جاتقاندارعا كەل­سەك، ولاردىڭ قاراسى كوپ ەمەس.
- بۇل ارەكەتتى ءسىز قالاي دەپ با­عا­لايسىز؟
- پارلامەنتكە تۇسپەگەن جوبا­نىڭ تاراپ كەتۋىن كەزدەيسوقتىق دەي المايمىن. بۇل ارادا ءبىر جىمىسقى ارەكەت بولعان سياقتى. ءالى ءيىنى قان­باعان، تالقىعا تۇسپەگەن جوبانىڭ توڭىرەگىندە شۋ كوتەرۋ - بۇل زاڭ قابىلدايتىن ادامدارعا اشىقتان-اشىق قىسىم جاساۋ، «ساسقان ۇيرەك ارتىمەن جۇزەدىنىڭ» كەرى. باسقا نە دەيمىز؟
- ءسىز جىل باسىندا «تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى جاڭا جىل مەرەكەسىنىڭ تا­ساسىندا قالىپ كەتپەسىن» دەدىڭىز؟ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعىنا ار­نالعان مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى شارا­لار ويىڭىزدان شىعا ما؟
- تاۋەلسىزدىك - ءبىزدىڭ باعا جەت­پەس بايلىعىمىز. ول كەيبىرەۋلەر ويلاپ جۇرگەندەي، وزىنەن-ءوزى كەلە قالعان جوق، جان الىسىپ، جان بە­رىس­كەن كۇرەسپەن، اتا-بابالارى­مىزدىڭ قانىمەن كەلدى. سوندىقتان ءاردايىم ونىڭ شوقتىعى بيىك بولۋى كەرەك، باسقا مەرەكەلەردىڭ تاساسىن­دا قالۋعا ءتيىس ەمەس. ارينە، وسىنداي ۇلى مەرەكەنىڭ قارساڭىندا ەل كولە­مىندە اتقارىلىپ جاتقان شارالار بارشىلىق. ولاردى كوزى بارلار كورۋگە، ساناسى بارلار سەزۋگە ءتيىس.
دەگەنمەن وسىنداي ايتۋلى كە­زەڭ­دە ۇلت مۇددەسىن قوزعايتىن ءما­سە­لەلەر دە شەشىلىپ قالسا، كوپ ءنار­سە­دەن ۇتار ەدىك قوي دەگەن وي كو­­­­­كەيىم­نەن كەتپەيدى. مىسالى، ءۇس­تىمىزدەگى جىلى مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى، ونوماستيكا تۋرالى زاڭدار قابىلداساق، جەر-سۋ اتاۋلارىن ءتار­تىپكە كەلتىرسەك، مەرەكەلىك شارالار­دىڭ شىرايى دا، مازمۇنى مەن سال­ماعى دا وزگەشە بولار ەدى عوي.
- ءسىز «مەملەكەت ءدىن ماسەلەسىنە ارالاسۋى كەرەك» دەدىڭىز. قۇپتارلىق. سەبەبى رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك دەڭگەي­دە ءوتىپ جاتقان ءىس-شارالارىندا ءبۇ­كىل رەسەي پاتريارحى كيريلل جۇرەدى. ءتىپتى، عارىشقا ۇشقان عارىشكەرلەرىنە ساتتىلىك تىلەپ، پرەمەر ءپۋتيننىڭ قا­سىندا جۇرگەنىن كوزىمىز كوردى. قا­نىمىزعا سىڭگەن، ءتاڭىر ءدىنىنىڭ دە، شا­مان ءدىنىنىڭ دە ىزدەرى بار اتا ءدىنىمىزدى ۇلىقتاپ، مارتەبەسىن اسقاقتاتىن كەز كەلگەن جوق پا؟
- «مەملەكەت ءدىن ماسەلەسىنە ارا­لاسۋى كەرەك» دەپ ايتقانىم راس. مەملەكەت دىننەن بولەك دەپ بۇل سالاداعى ءىستىڭ جايىن باقىلاۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى. ونىڭ نەگە اكەلىپ سوقتىراتىنىن بۇگىن كورىپ وتىرمىز. ناق وسى كۇندەرى پارلا­مەنت قابىرعاسىندا بولعان تالقى­لاۋلار دا ءبىراز جايعا كوز جەتكىزدى. مەنىڭشە، قازىر دىنگە دەن قويعان­دار­دىڭ اراسىندا بىلىمسىزدەر كوپ. ءدىن دەگەندە ءبىز ەڭ الدىمەن يمان­دىلىقتى، ادامي قاسيەتتەردى، ادال­دىقتى ويلاۋىمىز كەرەك. ءدىن - ەرىك­كەننىڭ ەرمەگى ەمەس، تۇتاس عى­لىم! وسى تۇرعىدان العاندا، مەم­­­لەكەت پەن ءدىننىڭ ماقساتتارىنىڭ تۇيىسەتىن تۇستارى از ەمەس.
جاقىندا مەن ايماقتا بولىپ قايتتىم. سول ساپارىمدا قىزىل­جار­داعى ورتالىق مەشىتكە دە، اۋىل­دارداعى مەشىتتەرگە دە سوقتىم، يمام­دارمەن اڭگىمەلەستىم. وكىنىش­كە قاراي، زامان تالابىنا ساي سەر­پىلىستى بايقاي المادىم. باياعى ءداستۇرلى ءدىني جورالعىلاردى ورىن­داۋ، ساداقا جيناۋ... ءبىر سوزبەن ايت­قاندا، قازىرگى مەشىتتەردەگى جاعداي باياعى كەڭەس زامانىنداعى توقىراۋ­دى كوزگە ەلەستەتەدى.
- ءسىز مەكتەپ جاسىنداعى بالا­لار­­دىڭ دىنگە تارتىلۋىنا قالاي قا­رايسىز؟
- قازىر ءبىزدىڭ قوعامىمىزدا وسىنداي ءبىر قۇبىلىستىڭ دا ورىن الىپ وتىرعانى شىندىق. مەنىڭ ويىم­شا، بالالار ەڭ الدىمەن ءبىلىم، ماماندىق الۋلارى، وڭى مەن سولىن تانىپ، ازامات رەتىندە قالىپ­تاسۋ­لا­رى، سودان كەيىن وزدەرى تاڭداۋ جاساۋلارى كەرەك. قازىر ولاردى بەسىكتەن بەلى شىقپاي جاتىپ اداس­تىرۋ­دىڭ قاجەتى جوق. سوقىر سەزىم­نىڭ جەتەگىندە دىنگە بەتبۇرىس جاساۋ - ول ءدىندى قولداۋ ەمەس، قورلاۋ بو­لىپ شىعادى.
- تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعى قازاق ۇلتىنىڭ بولمىسىنا قالاي اسەر ەتتى؟
- جوعارىدا ايتقانىمداي، ءتاۋ­ەل­سىزدىگىمىزدىڭ 20 جىلدىعى ەل ومىرىندەگى ايتۋلى وقيعا، ماڭىزدى كەزەڭ. وسى ۋاقىت ىشىندە ءبىز ۇلكەن جولدان ءوتىپ، بۇكىل الەمگە تانىل­دىق. ونى ءبارىمىز دە ماقتانىش ەتەمىز. ارينە، قول جەتكەندى باياندى ەتە وتىرىپ، جاڭا بيىكتەرگە كوتەرىلۋ ءۇشىن ءبىز ەڭ الدىمەن مەملەكەت قۇ­رۋشى ۇلتتىڭ تولاعاي تۇلعاسىن قا­لىپتاستىرۋىمىز كەرەك. قازىر ۇلى دالانىڭ ءتوسىن مەكەندەپ جاتقان­داردىڭ بارلىعى مەملەكەت قۇراۋشى ۇلتقا، ياعني قازاقتارعا قاراپ وي تۇزەۋگە، بوي تۇزەۋگە ءتيىس. مۇنىڭ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىگى بار. وسىنى تۇسىنسەك قانە؟
- ءوزىمىز ۇلگى تۇتاتىن كورشى ەلدىڭ مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتى ءتارىزدى قا­لىپتاسقان، ىرگەلى ۇلتقا اينالۋىنا بەتبۇرىستار بار ما؟ الدە، ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىمىزدىڭ كەلبەتىمىزدى ءىز­دەپ ءجۇرمىز بە؟
- شىنىنا كەلسەك، ءبىز ۇلت رە­تىن­دە ءالى ۇيىسا الماي جاتىرمىز. جۇزگە، رۋعا ءبولىنۋىمىز بىلاي تۇر­سىن، ەندى ءتىل مەن دىنگە دە كوزقارا­سىمىز ۇيلەسپەي، شاقشاداي باسى­مىز شاراداي بولىپ وتىرعان جاي­ى­مىز بار. وسىنىڭ ءبىر سەبەبى، شىنايى قۇندىلىقتارىمىزدى انىق­تاي الماي جاتقانىمىزدا ما دەپ ويلايمىن.
- «قازاق كىم؟» دەگەن سۇراققا ءسىز نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟ سۇح­باتى­مىزدىڭ نۇكتەسىن قازىبەك ءبيدىڭ سارى­نىمەن تۇيىندەسەك...
- سان عاسىرلىق تاريحىندا مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاق اتا-بابالارى اڭساعان ازاتتىققا دا قول جەتكىزدى. ەندىگى مىندەت - ونىڭ بايان­دىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ. وسى ورايداعى مىندەتتەرىمىزدى ەلباسى­مىز ن.نازارباەۆ «قازاقستان جو­لى» دەگەن ەڭبەگىندە بىلايشا ءتۇي­ىن­دەگەن ەدى: «ەلىمىزدىڭ بولاشاق كوشباسشىلارى - بۇگىنگى ستۋدەنتتەر مەن مەكتەپ وقۋشىلارى قازاق­ستاننىڭ ىرگەتاسىنا قالانعان ءاربىر كىرپىشىن بىلۋگە ءتيىس» تۋعان ەلىمىزدىڭ سەرپىندى دامۋىنا، رۋحاني بايۋىنا قىزمەت ەتەتىن وسىنداي قۇندىلىق­تارىمىزدىڭ قاتارىنا «الاش» قوز­عالىسىن جاتقىزساق، ەشكىم قارسى بولا قويماس دەپ ويلايمىن. الايدا قوزعالىستىڭ ومىرگە كەلگەنىنە، قا­زاق حالقىنىڭ ۇلت-ازاتتىق قوزعا­لىسىنىڭ دەم بەرۋشىسى - «الاش» پارتياسىنىڭ رەسمي تۇردە قالىپ­تاسقانىنا 90 جىل تولعان كۇن بىرەن-ساران شارالار بولماسا، ەلىمىزدە كەڭ كولەمدە اتالىپ وتكەن جوق.
بىلە بىلسەك، ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز ءوز باستاۋىن «الاش» قوزعالىسىنان الادى. حالىقتىڭ قاراڭعىلىققا قامالىپ وتىرعانىن كورىپ، سوعان كۇيىنىپ، ونى ونەر-بىلىمگە شاقىر­عان، مادەنيەتى مەن ءتىلىن قايتا ءتۇ­لەتۋدى الدىنا ايقىن ماقسات ەتىپ قويعان، وتارشىلدىققا قارسى كۇ­رەس­كەن، بىرلىگى مىقتى دەربەس ەل بولۋ يدەياسىن ۇسىنعان الاش قاي­رات­كەر­لەرى ەمەس پە ەدى؟! ولاي بولسا، وسى ءبىر ءساتتى پايدالانىپ، وتانىن، تۋ­عان حالقىن شىن سۇيگەن، سول ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەن ءاليحان بوكەيحا­نوۆ، احمەت بايتۇرسىنوۆ، مىرجاقىپ دۋلاتوۆ، ماعجان جۇماباەۆ، سما­عۇل سادۋاقاسوۆ سياقتى ارىستارى­مىزدى تاعى ءبىر «تىرىلتسەك»، ولاردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتسەك، بۇگىنگى ۇرپاق­تى «الاش» قاينارىنان سۋسىنداتساق ارتىق بولاتىن با ەدى؟
«اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى» دەيدى، ءمۇلت كەتىپ جاتقان تۇستارىمىز دا از ەمەس. كەزەگىن كۇتىپ تۇرعان شارۋالار باستان اسىپ جاتىر. «قۇر قازاقپىن» دەپ كەۋدە قاققاننان ەشتەڭە شىق­پايدى. ەلىمىز گۇلدەنسىن، ۇلتىمىز­دىڭ باعى جانسىن دەسەك، ءبىز باسە­كەگە قابىلەتتى بولۋ جاعىن كوپ وي­­لاۋىمىز كەرەك. قوعامنىڭ ءاربىر مۇشەسى جاسالىپ وتىرعان مۇمكىندىك­تەردى ءتيىمدى پايدالانىپ، الدىمەن ءوز جاعدايىن جاقسارتۋى، قوعام ءۇشىن پايدالى ءىس تىندىرۋى قاجەت.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!

سۇحباتتاسقان
گۇلبارشىن ايتجانباي

«ايقىن» گازەتى

0 پىكىر