بەيسەنبى, 31 قازان 2024
جاڭالىقتار 2901 0 پىكىر 17 قازان, 2011 ساعات 02:14

تولەن ابدىكۇلى. پاراسات مايدانى (جالعاسى)

14

19 كوكەك

ايدىڭ كۇنi امانىندا ءوزiم تاپ بولعان مىناۋ بەيماعۇلىم جاعدايعا مەن دە ۇيرەنە باستاعان سەكiلدiمiن. كوريدورداعى ستولدىڭ استىنان كەزەكتi حاتتى العاندا بۇرىنعىلاي قورىققان دا، ۇرiككەن دە جوقپىن. ەجەلگi تانىسىمنان كەلگەن اشەيiن بiر سالەم حاتتاي جايباراقات اشىپ، وقي باستادىم:

14

19 كوكەك

ايدىڭ كۇنi امانىندا ءوزiم تاپ بولعان مىناۋ بەيماعۇلىم جاعدايعا مەن دە ۇيرەنە باستاعان سەكiلدiمiن. كوريدورداعى ستولدىڭ استىنان كەزەكتi حاتتى العاندا بۇرىنعىلاي قورىققان دا، ۇرiككەن دە جوقپىن. ەجەلگi تانىسىمنان كەلگەن اشەيiن بiر سالەم حاتتاي جايباراقات اشىپ، وقي باستادىم:

"قۇرمەتتi قۇربىم! بiراز ۋاقىت حات جازۋعا جاعدايىم بولمادى. اۋرىپ قالدىم. (وسى ساتتە ەرiكسiز مىرس ەتتiم:"مەنiمەن كiندiگiڭ بiر ەمەس پە، مەن اۋىرعاندا قوسىلا بiرگە اۋىراتىن",- دەگەن كەكەسiن وي كەلدi.)  سوڭعى حاتىڭدى ريزاشىلىقپەن وقىپ شىقتىم. ارينە، بارiنە كەلiسۋ مۇمكiن ەمەس. بiراق قيسىندى دالەلدەر بارشىلىق. ال كەلiسپەيتiن جەرiم - سەن ۇنەمi iزگiلiك مۇراتىن ابسوليۋتتiك دارەجەگە كوتەرەسiڭ. بiرiنشiدەن، ابسوليۋتتiك ولشەم ءتاڭiرiدەن باسقاعا لايىق بولۋى مۇمكiن ەمەس. ەكiنشiدەن، كەز كەلگەن زاڭ شىندىققا سايكەس كەلمەسە، ورىندالمايدى. سەنiڭ iزگiلiك تۋرالى يدەياڭ ەشقاشاندا ورىندالمايتىن، سول سەبەپتi قوعامدا ۇنەمi قايشىلىقتار تۋدىراتىن ءولi زاڭ سەكiلدi. وسىدان بارىپ ادامدار اراسىندا - قول جەتپەگەن ارمان، iسكە اسپاعان ماقسات، ماعىناسىز تەكەتiرەس، ومiرگە نارازىلىق، ۋايىم-قايعى تۇرiندە - سان ءتۇرلi بەرەكەسiزدiكتەر تۋادى. ال ومiردە كوپتەگەن قايشىلىقتاردى شەشۋگە   مۇمكiندiك بەرەتiن نارسە - مامiلە، كومپروميسس. ول ءۇشiن ەڭ الدىمەن دۇنيەتانىمدىق كومپروميسس كەرەك. Iزگiلiك پەن زۇلىمدىق دەپ اتالاتىن فيلوسوفيالىق  كاتەگوريالار كونە زامانعى  ادامداردىڭ قارابايىر اسەرi مەن وي-ورiسiنەن تۋىنداعان اتاۋلار بولعاندىقتان،  بۇگiنگi دۇنيەتانىمنىڭ تالابىنا جاۋاپ بەرە المايدى.   تiرشiلiكتiڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەتiن ەكi كۇشتi وڭ جانە تەرiس كۇشتەر دەپ اتاۋ كەرەك. (ماسەلەن، ەلەكتر زاريادتارىن + جانە  - دەپ اتاعان سەكiلدi.) سوندا الەمدi ەكi لاگەرگە ءبولiپ الىپ، عاسىرلار بويى ەگەسكەن ماعىناسىز كۇرەس تە سايابىرلانار ەدi. زۇلىمدىقتىڭ iشكi مازمۇنىن بiزدەن گورi ەرتەرەك تۇسiنگەن ادامدار دا بار. فرانتسۋز اقىنى ش.بودلەر ءوزiنiڭ "زۇلىمدىق گۇلدەرi" اتتى كiتابىندا زۇلىمدىقتى ماحابباتتى جىرلاعانداي جىرعا قوسادى. قازiر مەن وسى كiتاپتى قۇنىعا وقۋدامىن. جاپوندىق ۇلى جازۋشى اكۋتاگاۆا ريۋنەسكو: "ادام ءومiرi بودلەردiڭ بiر جولىنا دا تاتىمايدى",- دەپتi. ەگەر بiز رۋحاني الەمدە وسىنداي بiر باتىل قادامدار جاساساق، جالپى گۋمانيزم دەگەن تۇسiنiككە كوپتەگەن كەڭشiلiكتi وزگەرiستەر ەنەر ەدi.

ەسiڭدە بار ما، پيكاسسونىڭ مينوتاۆر سەرياسىنان "ارەنا"  دەپ اتالاتىن سۋرەتi. ارەنادا  اۋىر جارالانعان مينوتاۆر ۇلىعان قاسقىرداي تۇمسىعىن كوكە كوتەرiپ، ءجانتاسiلiم قينالۋدا. باسى - بۇقا، قالعان دەنەسi - ادام وسى بiر تۇرiنەن جان شوشىرلىق ماقۇلىققا قورشاۋدىڭ ارجاعىنان الدەكiم - شاماسى، زۇلىمدىق دەگەن ۇعىمنان ءالi ۇرەيi ۇشىپ ۇلگiرمەگەن جاس بولۋ كەرەك - قولىن سوزىپ، ماڭدايىنان سيپاپ، اياۋشىلىق بiلدiرۋدە. جانيەسiنە جاناشىرلىق دەگەن وسى. تiرشiلiكتiڭ اقىرعى ساتiندە ىشقىنعان ميناتاۆردىڭ ازاپتى ساتiنە كۋا بولىپ وتىرىپ، مiز باقپاي، كiرپiگiن دە قاقپاي، ساپ-سالقىن بولىپ وتىرعان بۇكiل قاتىگەز توبىرمەن سالىستىرعاندا الگi ادام ءوزiنiڭ تابيعي مەيرiمiمەن   يمانگەرشiلiككە   بiر تابان جاقىن تۇرعانىن ايىرۋ قيىن ەمەس.

وسىدان كەلiپ، ياعني ەكi لاگەرگە بولمەۋدiڭ ارقاسىندا، جالپى جان يەسiنە جاناشۋ دەگەن يدەيا تۋادى. سەن جەك كورەتiن گوموسەكسۋاليستەر دە وسىنداي جان يەلەرi. ولارعا بايلانىستى زاڭعا وزگەرiس ەنگiزiپ وتىرعان - پارلامەنتتەر ەمەس، ءومiردiڭ ءوزi. (Cەنiڭ كۇندەلiگiڭە كوز جۇگiرتكەنiمدi وسى تۇستا سەزiپ وتىرعان شىعارسىڭ. كوپتەن بەرi تىعىپ، كورسەتپەي ءجۇرۋشi ەدiڭ. وسى جولى اشىق جاتىر ەكەن، وقي سالعانىم راس. عافۋ ەت. Iشiندە مەنiڭ دە جازعان حاتتارىم جۇرگەندiكتەن، ەكەۋمiزدiڭ ورتاق كۇندەلiگiمiز دەسە دە بولعانداي ەمەس پە؟!) جالپى ادام بالاسىنان جيiركەنبەگەنiڭ ءجون.

دارiگەرگە اۋرۋدان جيiركەنۋگە بولمايتىنى سەكiلدi, ءوزiن iزگiلiك جاعىندامىن دەيتiندەر دە  رۋحاني جيiركەنشەكتiك كورسەتۋگە تيiستi ەمەس.

ادامزات ومiرiنە ىقپال جاساعان دانىشپانداردىڭ iشiندە دە گوموسەكسۋاليستەر بولعانىن ۇمىتپايىق.

ەح، شiركiن-اي، سiزبەن كەزدەسەتiن جاعداي بولسا عوي!..

حات كۇتەمiن.

بەيتانىس قۇربىڭ"

وسى بايعۇستىڭ ماعان نەمەنەگە قۇشتار بولىپ قالعانىن بiر قۇدايدىڭ ءوزi بiلسiن.

مەن پالاتاما كەلiپ، از-كەم وتىرىپ،ويلارىمدى جيناقتاپ العاننان كەيiن، كiدiرمەي حات جازۋعا كiرiستiم:

"قۇرمەتتi بەيتانىس قۇربىم! كiرشiكسiز تازالىقتى  تالاپ ەتەتiن ۇعىمدار بار. ماسەلەن: ماحاببات، ار-ۇجدان، مۇرات، ادiلدiك، ادالدىق ت.س. ءسال-ءپال ارامدىق ارالاسقان ادالدىق، ءسال-ءپال ادiلەتسiزدiك ارالاسقان ادiلدiك، ءسال-ءپال الاياقتاۋ ماحاببات بولمايدى. ولار ءيا بار، ءيا جوق. مۇنى ابسوليۋت دەسەڭ دە، دەمەسەڭ دە، نەگiزگi ماعىناسى وسى. ال iزگiلiك مۇراتىنىڭ تابيعاتى تۋرالى وتكەن حاتتا ءوز دالەلدەرiمدi تولىق كەلتiرگەن بولاتىنمىن. ونى قايتالاپ جاتپايمىن. ايتارىم، iزگiلiك مۇراتى كۇن سايىن ءوزiنiڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتiپ وتىراتىن زاڭ ەمەس، ول زاڭ سەكiلدi جاعدايعا قاراي وزگەرiپ، كەزەڭ سايىن  تولىقتىرىلىپ وتىرمايدى. مۇرات - باراتىن جەردi ەمەس، جۇرەتiن باعىتتى كورسەتۋشi تەمiر قازىق iسپەتتi رۋحاني  جۇلدىز. سوندىقتان ادامنىڭ ءوزiنiڭ كەمشiلiگiنەن تۋىندايتىن جەردەگi بەرەكەسiزدiكتi كوكتەگi جۇلدىزدان كورۋدiڭ رەتi جوق.

جەردەگi ءومiردi جاقسارتۋ ءۇشiن مۇراتتى ەمەس، ادامدى جوندەۋ كەرەك، ادامدى.

ەكiنشiدەن، iزگiلiك پەن زۇلىمدىق اتاۋىن وزگەرتۋ تەك كۇناھارلار مەن قىلمىسكەرلەرگە عانا تيiمدi بولۋى مۇمكiن. ۇيتكەنi بۇل ولاردى ماڭدايلارىنا باسىلعان قارا تاڭبادان بiر-اق ساتتە قۇتقارار ەدi. "مەيلi, اقتاي بەرiڭدەر، مەيلi, جازالاماي-اق قويىڭدار، بiراق زۇلىمدىقتى زۇلىمدىق دەپ ءوزiنiڭ اتىمەن اتاڭدارشى،"- دەيدi فەدور دوستوەۆسكي. وسى كiسiنiڭ ايتقانى دۇرىس سەكiلدi.

ال، ادام بالاسىن الالاماي جاقسى كورۋ، شىن مانiندە، جاقسى يدەيا. الايدا، ءوزiڭ ايتقان مينوتاۆر زۇلىمدىقتىڭ سيمۆولى بول الا ما؟ ءولiم اۋزىنداعى مينوتاۆردى باسىنان سيپاۋ زۇلىمدىقتى باسىنان سيپاۋ ما، الدە زۇلىمدىقتىڭ تىرناعىنا iلiگiپ،   وسىنداي تاعدىرعا تاپ بولعان جان يەسiنە اياۋشىلىق پا؟ ءتارiزi الگi سۋرەتتiڭ نەگiزگi ءمانi وسى سوڭعىسىندا بولار. جان يەسiنە اياۋشىلىق وسى ماعىناسىندا كوڭiلگە قونا الادى. ال سەنiڭ پايىمداۋىڭا كەلسەك، سەن ءۇشiن ەڭ نەگiزگiسi  - زۇلىمدىق پەن iزگiلiكتiڭ شەكاراسىنىڭ جويىلىپ، مينوتاۆردىڭ ەمەس، زۇلىمدىقتىڭ ماڭدايىنان سيپاسا ەكەن دەگەن تiلەكتە جاتىر. جiڭiشكە اۋرۋمەن اۋىرعان ادامدى باسىنان سيپاۋ - جiڭiشكە ارۋدىڭ باسىنان سيپاۋ ەمەس. جiڭiشكە اۋرۋدىڭ تۇتقىنى بولعان جان يەسiن اياۋ.

"كۇناھارمەن ەمەس، كۇنانiڭ وزiمەن كۇرەسۋ كەرەك",- دەگەن اۋليە  م.گاندي. كۇنادان جيiركەنبەيتiندەر كۇنامەن ەشقاشاندا كۇرەسپەيدi.

ادامنىڭ ار-ۇياتىنا بايلانىستى ۇعىمداردىڭ مويىندالماي، تiپتi مۇلدە كەرiسiنشە سيپات الۋى مەنi ۇزاق ويلاندىردى. اقىرى بiر توقتامعا كەلگەندەي بولدىم...

ماسەلەن، ۇرلىق جاساۋ بارلىق ەلدiڭ ۇعىمىندا ماسقارا بولىپ ەسەپتەلەدi. بiراق   ۇرلىقتان ءدام تاتىپ دانiككەن ادامعا  ول ەشقانداي دا ماسقارا ەمەس.   ەرiنiڭ كوزiنە ءشوپ سالىپ ۇيرەنگەن ايەلگە زيناقورلىق ۇيات ەمەس، قولعا ءتۇسۋi عانا ۇيات.  كۇناھارلىق عيماراتىنا بiر كiرگەن سوڭ، ساعان تيىم سالاتىن ەشقانداي ەرەجە جوق. ياعني بەلگiلi بiر تابالدىرىقتان اتتاعاننان كەيiن، ساعان الدە بiر حايۋاني بوستاندىق كەلەدi, جيiركەنۋدەن ارىلاسىڭ. ءبارi دە بوي ۇيرەنۋدەن باستالادى: تەمەكi دە، ماسكۇنەمدiك تە، ناشاقورلىق تا. الدەبiر قىلمىسقا (قارا كۇش پە، رۋحاني ما - ءبارiبiر)  باتىل قادام جاساساڭ بولدى، ءارi قاراي وزiنەن ءوزi مايعا تۇسكەن پىشاقتاي جىلجىپ كەتە بەرەدi ەكەن. ۇيتكەنi ار تابالدىرىعىنان اتتاعاننان كەيiن-اق، جاماندىققا بوي ۇيرەنەدi.   تابالدىرىقتىڭ ار جاعىندا تۇرعان ادامعا ەشتەڭە دە ۇيات ەمەس.  ەشتەڭەدەن دە قىسىلمايدى. ۇيتكەنi باسقا تەرريتوريادا تۇر. ول تەك وسىنى نەگە ەرتەرەك جاسامادىم دەپ وكiنۋi مۇمكiن.

الايدا، بiر زاتتى ەستەن شىعارماعان ءجون.   تابالدىرىقتان اتتاۋ  - اتتاماعاننان ءجۇز ەسە جەڭiل. اتتاۋ ءۇشiن ۇلكەن كۇش جۇمىساۋدىڭ قاجەتi جوق. Iشكi جەڭiلتەك (حايۋاني) سەزiمدەرiڭە ەرiك بەرسەڭ بولدى. ال اتتاماۋ ءۇشiن ۇلكەن قايرات كەرەك. ماسكۇنەمنiڭ اراقتى، ناشاقوردىڭ ەسiرتكiنi قويۋ ءۇشiن جۇمىسايتىن جiگەرiندەي جiگەر كەرەك. ونداي جiگەرiڭ بولماسا، "تابالدىرىقتان اتتاي سالعاندا تۇرعان ەشتەڭە جوق" دەپ ءوزiڭدi-ءوزiڭ الداپ، جۇباتقاننان باسقاعا شاماڭ كەلمەيدi.

ولاي بولسا، ادامگەرشiلiك دەگەن قالاعان كەزدە كiرە سالاتىن ەسiگi اشىق تۇرعان يەسiز ءۇي ەمەس، ۇلكەن رۋحاني جiگەردi, ءتوزiمدi قاجەت ەتەتiن، شارتى قاتال، كiرۋi قيىن ساۋلەتتi عيباداتحانا. ال قيىندىققا توجدiرەتiن، جiگەرiڭدi قۇم قىلۋدان ساقتايتىن جالعىز نارسە - ومiرگە  رۋحاني ءمان-ماعىنانى iزگiلiك قانا بەرە الاتىنىن ارىڭمەن، جانىڭمەن سەزiنۋiءى عانا.

جيiركەنبەۋ كەرەك دەپسiڭ, قۇربىم. جيiركەنiش سەزiمiڭدi جۇرتقا سەزدiرۋ، سەزدiرمەۋ - ەتيكا ماسەلەسi, بiراق ونىڭ دارiگەردiڭ دە، دارiگەر ەمەستiڭ دە بويىندا  بار ەكەنi داۋسىز. ار مەن ۇياتتىڭ تازالىعى باردا، دۇنيەدەگi لاس نارسەلەردەن جيiركەنبەۋ مۇمكiن ەمەس. سول سەزiمنەن سەنiڭ دە ايرىلىپ قالماۋىڭدى تiلەيمiن.

بەيتانىس قۇربىڭ".

مەن حاتىمدى جازىپ بولعان سوڭ، ءوزiمنiڭ دۇرىس جاۋاپ قايتارعان-قايتارماعانىمدى تەكسەرۋ ءۇشiن، بەيتانىس قۇربىمنىڭ حاتىن  قايتا بiر كوز جۇگiرتiپ وقىپ شىقتىم.

بايقاعانىم - حاتتىڭ نەگiزگi ءتۇيiنiن، شىنىندا دا، اڭعارماعان سەكiلدiمiن. ونىڭ ويىنشا، گوموسەكسۋاليزم  ءومiر سۇرۋگە حاقىلى قوعامدىق قۇبىلىس، سوندىقتان ودان جيرەنۋگە بولمايدى. "ەح، سiزبەن..." وسى كەزدە عايىپتان پايدا بولعان بiر كۇدiكتi وي ماعان توك سوققانداي اسەر ەتتi. استاپىراللا! مىناۋىڭنىڭ ءوزi, مەن بiلسەم، گوموسەكسۋاليست! نەگە مەڭزەپ وتىرعانى بەلگiلi. بۇعان دەيiنگi قيسىق-قىڭىر وي-پiكiرلەرiنiڭ ءبارi دە وسىنىڭ اقتاۋى ەمەي نەمەنە؟ ارام مەن ادالدى بiر ىدىسقا قۇيىپ، ساپىرعان قويىرتپاعىن نەگە ماعان وتكiزە الماي ءجۇر دەسەم...

بۇرىنعى حاتتارداعى كوڭiلگە سەكەم الدىراتىن قۇيتۇرقى سوزدەردiڭ ءبارi انتالاپ كوز الدىما كەلگەندەي. ويلاعان سايىن، وتكەندi پايىمداعان سايىن، اشقان "جاڭالىعىمنىڭ" اقيقات ەكەنi انىقتالا تۇسەدi. وسىنشا كۇش-جiگەردi, اقىل-ويدى سارپ ەتiپ، جۇرەكتi جارالاپ، جان الىسىپ-جان بەرiسكەن اراداعى ايتىستىڭ اياعى وسىعان كەلiپ تiرەلەر دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسام تۇسiمە كiرمەس ەدi. بۇل تiپتi مەن كۇتپەگەن وقيعا  بولدى.

بەيتانىس قۇربىمنىڭ مىنا پيعىلى مەنiڭ جانىمدى قورلادى.     الدەبiر جيiركەنiش سەزiمiنەن جۇرەگiم اينىپ، لوقسىعىم كەلەتiن سەكiلدi...

بارعان سايىن نايساپتانىپ، وزبىرلانىپ كەلە جاتقان بەيتانىس قۇربىم اقىرى مەنiڭ نامىسىمدى وياتقان سەكiلدi. "كەزدەسۋدi قالاپ تۇرسا، نەگە كەزدەسپەسكە،- دەيمiن ءوزiمدi ءوزiم ۇگiتتەپ.- مەن قورقاتىن ەشتەڭە جوق. ماقساتى كۇماندi, پيعىلى جات جاندار جۇرەكسiنسiن، جۇرەكسiنسە."

مەن بەيتانىسقا جازعان حاتىمنىڭ سوڭىنا مىنانداي سوزدەردi قوستىم: "ەرتەڭ كەشكi ساعات 8.30-دا پودۆالدىڭ شارۋاشىلىق بولiمشەسi جاعىنان كۇتەمiن."

حاتتى كەلiسiمدi جەرگە اپارىپ تىقتىم.

ەرتەڭگi كەزدەسەر ءساتتi اسىعا كۇتەتiن سەكiلدiمiن. "كورۋiم كەرەك"- دەيمiن  الدەنەگە تاعاتسىزدانىپ.

كورمەگەن جاۋدان قاۋiپتi جاۋ جوق.

15

20  كوكەك

دارiگەر ماعان الدەقانداي ىستىق ۋكول تاعايىندادى. مەدبيكە مازاسىزداۋ جان بولاتىن، ۋكول سالعانشا ماعان قايتا-قايتا:

- قورىقپاڭىز، قازiر دەنەڭiزدە ىستىق تولقىن پايدا بولادى. تەك قورىقپاڭىز، مiنە، مiنە، قازiر، قازiر،- دەپ، مەنiڭ ۇرەيiمدi ۇشىرىپ، اقىرى - قىسىمىم كوتەرiلiپ كەتتi مە - تىنىسىم تارىلىپ، جانىمدى قويارعا جەر تاپپادىم.

- ءولiپ بارامىن،- دەگەندi ارەڭ ايتتىم.

مەدبيكە زارەسi ۇشىپ، جۇگiرiپ بارىپ، بiر ايەلدi شاقىرىپ كەلدi. ەكەۋلەپ ءجۇرiپ ماعان تاعى ەكi ۋكول سالىپ، تاقتاي ورىندىققا شالقامنان جاتقىزىپ قويدى.

جارتى ساعات شاماسىندا قالپىما كەلگەندەي بولدىم. تiپتi بiرشاما كوڭiلiم كوتەرiلiپ، ەسiمنەن قالاي تانعانىمدى وسiرiڭكiرەپ ايتىپ، ءوزiمدi ءوزiم مازاق قىلىپ، مەدبيكەلەردi كۇلدiرە باستادىم. بiراق ولار مەنiڭ بiرجولا ايىققانىما  تولىق سەنە قويماعان ءتارiزدi. مەنi پالاتاعا اپارىپ جاتقىزىپ، بۇگiنشە توسەكتەن تۇرماۋىمدى ءوتiندi.

تۇسكە قاراي دارiگەر كەلدi. وقتاۋ جۇتىپ العانداي كەكiرەيiپ تۇرىپ، مەنiڭ تامىرىمدى ۇستادى، سودان كەيiن ءسال ويلانىپ، "جارايدى كورە سالايىنشى" دەگەندەي، دىمقىل الاقانىن ماڭدايىما سالىپ، قىزۋىمدى بايقاعانداي بولدى دا، ء"بارiن دە بiلەم، وسىلاي بولۋعا تيiستi جانە وسىلاي بولا بەرەدi" دەگەن ادامشا ەشتەڭە سۇراماستان، ايتپاستان شىعىپ كەتتi.

تۇسكi استان كەيiن كوزiم iلiنiپ كەتكەن ەكەن،ءتۇس كورiپپiن. Iشiندە حالىق ىعى-جىعى ۇلكەن بiر عيماراتتىڭ iشiندە تۇرمىن. جۇرتتىڭ ءبارi الدەقانداي بiر كەزەكتە تۇرعان سەكiلدi. مەن دە تۇرعىم كەلiپ كەزەكتiڭ سوڭىن iزدەيمiن. سوڭى جەتكiزەر ەمەس. سىرتقا شىقسام، كەزەكتە تۇرعانداردىڭ تiزبەگi قالانىڭ سىرتىنان  ءارi اسىپ كەتiپتi. قالايدا سوڭىن كورگiم كەلiپ، ءۇيدiڭ توبەسiنە شىعامىن. شىعامىن دا، ايران-اسىر بولىپ تۇرىپ قالام. كەزەكتە تۇرعان قارا-قۇرىم حالىقتىڭ لەگiندە تiپتi شەك جوق، كوزدiڭ نۇرى جەتپەيتiن كوكجيەكتەن ءارi اسىپ، الدەبiر تۇماندى كەڭiستiككە سiڭiپ كەتكەن. زارەم ۇشىپ جەرگە تۇسەمiن. "مىنا كەزەككە قالاي تۇرۋعا بولادى؟"- دەيمiن الدەكiمنەن. "وي، بۇل كەزەكتiڭ سوڭىنا ەشكiم جەتكەن ەمەس. كوبiسi كەزەكتەرiن بالاسىنىڭ بالاسىنا قالدىرىپ كەتەدi",- دەيدi الگi الدەكiم. نە iستەرiمدi بiلمەي، عيماراتتىڭ iشiنە قايتا كiرەمiن. كەنەت: ء"اي، باۋىرىم!"-دەگەن بiر جۇمىساق ءۇندi ەستيمiن. جالت قاراسام، كوزi كۇلiمدەگەن ەڭكiشتەۋ ەگدە كiسi. "سەن مۇنى تاستا، بۇدان ەشتەڭە ونبەيدi. بەرi ءجۇر،"- دەيدi. ءتۇرi تانىس سەكiلدi, بiراق تاني المايمىن. تۇرعان جۇرتتىڭ ارا-اراسىمەن ءوتiپ،   قابىلداۋ بولمەسiنiڭ iشiنە كiردiك. شاماسى، iشكە كiرگەننەن كەيiن، كەزەك ءارتۇرلi كابينەتتەرگە بولiنەتiن سەكiلدi. "مەنiڭ كەزەگiم وسى جەردە. وسىندا وتىرىپ كۇت",- دەپ الگi كiسi شىعىپ كەتەدi. كۇتپەگەن باقىتتان قۋانىشىم قوينىما سىيار ەمەس. وسى كەزدە: "ال، جاقسى، كiردiم، سوندا نە ايتۋىم كەرەك",- دەگەن وي كەلەدi باسىما. شىنىندا دا نە ايتارىم بەلگiسiز، تiپتi كەزەككە نە ءۇشiن تۇرعانىمدى ءوزiم بiلمەيتiن سەكiلدiمiن. "قاپ، ۇيات بولاتىن بولدى-اۋ،"- دەيمiن iشتەي ىڭعايسىزدانىپ. وسى ارادا نە بولعانى ەسiمدە جوق. الدەن ۋاقىتتا قاراسام، كiرەتiن ەسiكتە جازۋلى تۇرعان ءوزiمنiڭ اتى-ءجونiمدi كورەمiن. تۇككە تۇسiنبەي: "مىناۋ مەنمiن عوي، شىراعىم-اۋ،"- دەيمiن حاتشى قىزعا جازۋدى كورسەتiپ. "سiز بولساڭىز قايتەيiن، كiرiڭiز وندا وزiڭiزگە،"-دەيدi قىز بەزبۇيرەكتەنiپ. مەن  جۇرەكسiنە ورنىمنان تۇرامىن. كiم بولۋى مۇمكiن ارجاعىندا؟ ارتىمدا تۇرعان كوپ حالىقتىڭ iشiنەن:"نە دە بولسا، تاۋەكەل، كiر،"- دەگەن سىبىردى ەستيمiن. Iلە-شالا: "قوي،   بiردەڭەنi ءبۇلدiرiپ الارسىڭ، بايقا، ويباي، بايقا،"- دەگەن سىبىر تاعى ەستiلەدi. تاۋەكەل دەپ ەسiكتi اشىپ، iشكە كiرiپ كەلگەندە... استاپىراللا، ەكi كوزiن مەنەن الماي، وزiمە قاراي اقىرىن جاقىنداپ كەلە جاتقان ءوزiمدi كورەمiن. ءبiرتۇرلi ءتۇرi سۋىق. دەنەم تiتiركەنiپ، شەگiنە بەرەمiن. ول ونان سايىن جاقىنداي تۇسەدi. بەتiمە دەمi تيەدi... قولىما قولى تيiپ ەدi, ولiكتiڭ قولىنداي مۇپ-مۇزداي ەكەن. ايعايلاعان ءوز داۋسىمنان شوشىپ وياندىم.

بiرiنشi كورگەنiم - قارسى الدىمدا تۇرعان مەدبيكە. مەنi وياتپاق بولىپ قولىمنان ۇستاپتى. قولىن مۇزداي سۋعا جۋعان با - سۇپ-سۋىق.

- كەشiرiڭiز،- دەيدi قىسىلىپ،- سiزدi شوشىتىپ الارمىن دەپ ويلاماپپىن. شايدى بولمەڭiزگە اكەلiپ ەدiم. سۋىپ قالماي تۇرعاندا iشiپ الىڭىز.

- راحمەت،- دەيمiن مەدبيكەنiڭ مۇزداي قولىن جiبەرمەي.

مىنانداي جايسىز تۇستەن كەيiن ويانىپ، قايتىپ ورالاتىن انىق ءومiردiڭ بارلىعى، وندا سەنi مەدبيكەنiنiڭ شاي اكەلiپ كۇتiپ وتىراتىنى قانداي جاقسى دەپ ويلايتىن سەكiلدiمiن.

كەشكە قاراي اۋا رايى بۇزىلىپ، ازداپ جاڭبىر جاۋدى. ودان كەيiن جەل تۇرىپ، اۋلانىڭ iشiن استان-كەستەڭ قىلدى. كەشكi كەزدەسۋدi ويلاعان مەنiڭ دە جان سارايىم ۇيقى-تۇيقى. ۋاقىت جاقىنداعان سايىن تاعاتىم قاشىپ، مازاسىزدانا تۇسەمiن.

كەشكi استى اۋىز تيiپ قانا قايتاردىم. قانشا زورلانسام دا، باتپادى. بولمەنiڭ iشiن ءارلi-بەرلi كەزiپ، كوريدورعا شىقتىم. ودان سىرتقا قايتا شىعىپ،شاڭى بۇرقىراعان اۋلا iشiندە جالعىز ءوزiم ۇزاق ءجۇردiم. ءوزiمدi ءوزiم ارباپ: "كۇشiڭدi جي! جiگەرلەن! باسىڭدى كوتەر!"- دەپ اراسىندا سىبىرلاپ قويامىن.

وسىلاي قانشا جۇرگەنiم ەسiمدە جوق. الدە ۇرەيگە بويىم ۇيرەندi, الدە ءوز iشiمنەن بiر قۋات تاپتىم، ايتەۋiر، بەيمالi باعىتقا الىپ قاشقان كولiكتiڭ باسىن تارتىپ توقتاتىپ، ەسiمدi جيعانداي بولدىم. ءوزiمنiڭ كەزدەسۋگە دايىن ەكەنiمدi سەزدiم.

ساعات سەگiز جارىم دا پودۆالعا ءتۇستiم. مىنا قىرسىقتى قاراشى. كيiم-كەشەك، توسەك-ورىن، شارۋاشىلىق جابدىقتارى ساقتالاتىن بولمەلەر  جاعى جايشىلىقتا جارقىرىپ تۇراتىن. شاماسى، شامدارى جانىپ كەتكەن  - كوريدور قاپ-قاراڭعى. مىنا جاعداي مەنi تiپتi ابىرجىتىپ تاستادى. وتىراتىن ورىندىعى دا بار سەكiلدi ەدi, ونىڭ قاي جەردە ەكەنiن بiر قۇداي بiلسiن. مۇنى بiلگەندە، بۇل جەرگە كەلۋگە ۋادە بايلاسپايتىن ەدiم. ادەيi iستەپ جۇرگەن ءوزi ەمەس پە ەكەن دەپ iشتەي بەيتانىس قۇربىمنان قاۋiپتەنiپ قويامىن. كەنەت الدە بiر تىقىردى ەستiگەندەي بولدىم. جۇرەگiم سۋ ەتە قالدى.   سونىڭ ءوزi!  قابىرعاعا ارقامدى تiرەپ، تىڭ تىڭدادىم. دىبىس شىققان جاققا اقىرىن جىلجىپ كەلەمiن. كوريدوردىڭ كەي تۇستارى الاكولەڭكە، بiردەڭەلەردi اڭعارۋعا بولادى. شاماسى، سىرتتان جارىق كەلەتiن شاعىن تەرەزەلەر بولۋ كەرەك. كەنەت تىقىر مۇلدە باسقا جاقتان شىققانداي بولدى.   بەيتانىس قۇربىم مەنi ابدەن مازاق قىلىپ جۇرگەن سەكiلدi. تىقىردىڭ ءار جەردەن ەستiلۋi تيىلمادى.

اقىرى شىداي الماي، ءوز داۋسىمنان ءوزiم قورقىپ تۇرسام دا، بارىنشا سابىرلى بولۋعا تىرىسىپ:

- مەن ءبارiن دە بiلiپ تۇرمىن. سەن وسىنداسىڭ،- دەدiم داۋسىمدى كوتەرiپ. كوريدور iشiندە داۋسىم كۇڭگiرلەپ، ونان جامان قورقىنىشتى ەستiلدi.- كەزدەسەتiن كۇن بولسا دەپ تiلەپ ەدiڭ، مiنە...- ودان ءارi "كەلدiم" دەگەن ءسوزدi ايتىپ ەدiم -  دەمiم بiتiپ، ءۇنiم شىقپاي قالدى. بار قۋاتىمدى جيىپ:

- كەلدiم!- دەدiم.

داۋسىم تىم قاتتى شىعار دەپ ويلاعان جوق ەدiم، ءوز ايعايىمنان ءوزi شوشىپ كەتتiم. ەشكiم ءۇن قاتقان جوق.

قابىرعانى سيپالاپ اقىرىن جىلجىپ كەلەمiن. تىقىر ەستiلمەي كەتتi. تاس قاراڭعى بۇرىشتان ءسال-ءپال قارا كوبەڭدەۋ تۇسقا شىقتىم. كەنەت ءدال قاسىمنان الدە كiمنiڭ بەينەسi كولبەڭ ەتە قالدى. تۇلا بويىم تۇرشiگiپ، ايعايلاپ جiبەردiم. ودان كەيiن قالاي قۇلاشتاپ ۇرعانىمدى ءوزiم دە سەزبەي قالدىم. سەزگەنiم - قولىمنىڭ الدەبiر قاتتى زاتقا تيiپ، iلە-شالا سالدىر-گۇلدiر ەتiپ سىنعان اينەكتiڭ جەرگە شاشىلعانى.

قاراڭعى كوريدوردىڭ iشiندە جۇرەمنەن وتىرىپ، ەسiمدi جينادىم. ۇرعانىم قابىرعاداعى ايناعا تۇسكەن ءوز بەينەم بولىپ شىقتى. "و، ءتاڭiرiم، وسىنشا ازاپقا سالعانداي، نە جازدىم؟"- دەدiم قينالا كۇبiرلەپ. كوزiمە جاس كەلدi...

قولىمىنىڭ جاراقاتى جانعا باتىپ، ورىنىمنان تۇردىم. قيراعان اينانىڭ سىنىقتارى اياق استىندا شاقىر-شۇقىر ەتەدi.

مەڭ-زەڭ كۇيدە قابىرعاعا قايتا-قايتا سوعىلىپ، كەلگەن iزiممەن جوعارى كوتەرiلدiم. پالاتاما كiرگەن كەزدە، مەنi كۇتiپ تۇرعانداي، iلە-شالا مەدبيكە دە كiردi. مەنi كورiپ:

-ويباي ، نە بولدى؟!- دەدi شوشىنىپ.

-ەسiك الدىندا ءسۇرiنiپ قۇلاپ قالدىم،- دەدiم iشiمنەن باسقا بiرەۋ سويلەپ جاتقانداي بوتەن ۇنمەن.

-ءتۇرiڭiز بوپ-بوز عوي. قازiر دارiگەر شاقىرايىن.

- جوق،- دەدiم ارەڭ دەگەندە ءۇن قاتىپ. - ۇيتكەنi وسى كەزدە ابدەن قالجىراپ شارشاعانىم سونشا، بويىمداعى ءال-قۋات ەڭ سوڭعى بiر تالشىققا iلiگiپ تۇرعانداي كورiندi. - شاقىرماي-اق قوي...- تەرەڭ دەمالىپ، كەلەسi ءسوزدi ايتۋعا كۇش جينادىم.- قولىمدى بايلاپ بەرiڭiز...

مەدبيكە جۇگiرiپ شىعىپ كەتكەن. اقىرى كەزەكشi دارiگەردi ەرتiپ قايتىپ كەلدi.  دارiگەر قان قىسىمىمدى ولشەپ، جۇرەگiمدi تىڭداپ، الدە بiردەڭەلەردi مەنەن سۇرايتىن سەكiلدi, مەدبيكە جانتالاسىپ داكەمەن قولىمدى وراپ بايلاپ جاتىر، بiراق مەن ولاردىڭ ەشقايسىسىنا دا  ءمان بەرگەن جوقپىن، ۇيتكەنi مۇنىڭ ءبارi مەنiڭ جان دۇنيەمدە بولىپ جاتقان وقيعالارعا تۇك قاتىسى جوق  ماعىناسىز بiردەڭەلەر ەدi. دارiگەردiڭ ماعان ۋكول تاعايىنداعانى، بەرگەن اقىل-كەڭەستەرi,  مەدبيكەنiڭ قۇيرىعىمنان شاپالاقپەن ۇرعانداي سارت ەتكiزiپ ينە شانىشقانى - وسىنىڭ ءبارi  ماعان باسقا بiرەۋدiڭ باسىندا بولىپ جاتقان وقيعاداي كورiندi

شارشاعانىم سونشالىق دارiگەر مەن مەدبيكە كەتiسiمەن، ءوزiمنiڭ قالاي ۇيىقتاپ كەتكەنiمدi سەزبەي قالدىم.

ويانسام - ساعات تۇنگi 11-دەن كەتiپ بارادى ەكەن. قاتتى ۇيىقتاعانىم سونشا، قايدان كەلiپ، قايدا تۇرعانىمدى ەسiمە ارەڭ ءتۇسiردiم. ماناعى بولعان وقيعالار، كۇيزەلiستەر ءسال-ءپال الىستاپ، سابىرمەن اقىلعا سالىپ ويلانۋعا مۇمكiندiك بەرگەندەي.

"نە سەبەپتi كەزدەسۋگە كەلمەدi ەكەن؟"-دەگەن وي بiرiنشi كەلدi. الدە... وسى كەزدە: ء"وزi سوڭعى حاتتى الدى ما ەكەن؟"- دەگەن بiر كۇدiك سۋماڭ ەتتi.  ورىنىمنان اتىپ تۇرىپ كوريدورعا شىقتىم. كوريدوردا ەشكiم جوق. ستولعا كەلiپ، استىنا قول جۇگiرتiپ ەدiم، قولىما قاعاز iلiكتi. جۇرەگiم تارسىلداپ، قاعازدى جۇلىپ العاندا  ءوزiمنiڭ  حاتىم ەكەنiن كوردiم. الدەقالاي تاعى دا السiرەپ، حاتىمدى ورىنىنا قايتا قويدىم دا، سىلق ەتiپ ورىندىققا وتىرا كەتتiم. باسىم ۇيىپ: "الماپتى عوي",- دەيمiن كۇبiرلەپ وزiممەن ءوزiم سويلەسiپ. ءيا، ءبارi دە تۇسiنiكتi بولدى. جەل ديiرمەنمەن سوعىسقان اۋمەسەردەي ءوزiمدi ءوزiم قاراداي ازاپقا سالعان سورلى باسىم!..

(جالعاسى بار)

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر