ءالياجان كوپ جاسا، راحمەت! ءيا، مەنىڭ بەيسەنتايىم، اق كويلەگىم، تاپ وسىنداي جان ەدى. جان-دۇنيەسىنىڭ ءار تولقىنىن جازباي تانىپسىڭ! ول قازاقتىڭ جۇرەگىن نەسىمەن باۋرادى؟ ونىڭ قولىندا كىلت بار ەدى: شىنايىلىق دەگەن. ميلليونداعان جۇرەكتى سول ءبىر-اق كىلتپەن اشاتىن. كوپشىلىك باس ءيىپ جاتقان كاسىبي شەبەرلىگىنىڭ دە، تامام جاندى ءتانتى ەتكەن دارحان كوڭىلىنىڭ دە سىرى سوندا دەپ بىلەمىن. ونداي شىنايىلىق كىرشىكسىز اق جۇرەكتەن شىعادى، شات جۇرەك ادامداردا عانا بولادى.

شات جۇرەك قانا ادامدارعا شاتتىق سىيلاي الادى. مەنىڭ بەيسەنىم سونداي كۇن-ادام ەدى. ونداي جانداردىڭ باسىنا نە ءىس تۇسسە دە، كوڭىلىنىڭ كوگىندە ۇنەمى كۇن كۇلىمدەپ، جۇرەگىنىڭ تورىندە ۇنەمى شاتتىق ۇيالاپ تۇرادى.

ال بۇل قاسيەتتىڭ بارلىعى (ومىرگە شەكسىز عاشىقتىق، سەن ايتقان پەيىل توقتىعى دا – ءبارى-ءبارى) قايدان باستاۋ الادى؟ جاراتقانعا دەگەن شەكسىز العىستان، ريزالىق ماقامىنان! ءتىپتى كۇنى-ءتۇنى قۇلشىلىق قىلىپ جۇرگەن تاقۋا-تاۋازى پەندەنىڭ دە مىڭنان، ميلليوننان ءبىرى عانا جەتەتىن دارەجە بۇل! بەيسەكەمنىڭ وتەرىندە ايتىپ كەتكەن مىنا ءسوزى ونىڭ اسىلدىعىن، جان-سارايىنىڭ ەڭ سۇلۋ قۇپياسىن اشىپ بەردى بىزگە: "مەن اللامنىڭ سىناعىنا ريزامىن" دەگەن ءوز ءسوزى! ادامداردىڭ الدىندا ۇنەمى ءوزىن قارىزدار سەزىنىپ تۇراتىن ىزگۋ قاسيەت تە وسى ارنادان باستاۋ الادى. (ال ادامدارعا العىسى جوق ءوزىمشىل مەڭىرەۋلەردە قۇداي الدىندا دا قارىزدارلىق سەزىم بولمايدى. قازىر ءبىزدىڭ كۇن جارىقتا شاممەن ىزدەپ تاپپاي جۇرگەن شىنايى مۇسىلماندىق تا تەك وسىنداي جۇرەكتەن تابىلادى).

ءيا، بەيسەتاي ءجۇز جاسادى! سەن سونى اسقان سەزىمتالدىقپەن، نازىكتىكپەن قالاي بايقاعانسىڭ؟! اق جاۋىن بوپ اسپاننان ساۋلاپ تۇرعانىن، اق سامال بوپ ەسكەن جان جۇپارىن مەن دە سەزدىم. «ريزالىق ماقامىنا كوتەرىلگەن جاندى قايعى المايدى» دەگەن شۋاقتى وي بوپ جۇرەگىمە قۇيىلىپ تۇردى! «ءاي قويىڭدار جىلاي بەرمەي!» دەگەن ءۇنىن ەستىگەندەي بولدىڭ با؟ ال مەنى ەشكىم جۇباتا العان جوق، «ءاي اعاسى؟ بۇنى قايدان شىعاردىڭىز؟ كوتەرىڭىز باستى!»– دەپ ءوزى كەپ جۇباتتى (جارىقتىعىم-اي، مەن ونىڭ كوڭىلىن سۇراپ بارعاندا دا مەن ەمەس، ول مەنىڭ كوڭىلىمدى تاپقىسى كەپ بايەك بولۋشى ەدى عوي...).

ءبىر اي وتكەن جوق، تۇسىمدە كورگەم، باياعىشا جارقىراپ، جايناپ ءجۇر ەكەن ءبىزدىڭ ۇيدە. ۇستىندە سۋ جاڭا كيىم! سوعان الدانىپ، ء"بىر اۋناپ تۇرىپ، قۋناپ-قۇلپىرىپ جۇرە بەرەدى ەكەن" دەپ، بەيقام بولىپپىن. ەندى ءبىلدىم: سابىرمەن تازارعان جانىن، اۋىر سىناق ارۋلاعان رۋحىن كورىپپىن، ال جاڭا كيىمى - جاڭارعان يمانى ەكەن.

ال بەيسەنتايدىڭ تۇسىندە مەشىت سالىپ جۇرگەنى – ءبىزدىڭ ۇستازىمىز يسماتۋللا ماقسۇمنىڭ ءىسىن جالعاستىرۋعا جاردەمدەسكىسى كەلگەن، جانىنا جالاۋ بولعىسى كەلگەن اق نيەتى ەدى. تاقسىردىڭ توعىز جىل تۇرمەدەن بوساپ كەلگەن كۇنى امانداسا بارعانىندا قاسىندا بار ەدىم. قاريانىڭ جىگەرى ەش مۇقالماي كەلگەنىنە حوش بولىپ، قىننان سۋىرعان الماس قىلىشتاي جايناپ وتىرعان سوزدەرىنە قايتا-قايتا باسىن شايقاپ: «حاس باتىر ەكەن عوي! قازاق ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەن مۇنداي ادامنىڭ قاسىندا وتىرۋ قانداي باقىت!» دەپ ەدى. «دەنساۋلىعىڭىز قالاي، اتا-اۋ؟!»- دەپ قۇشاقتاعانىندا قاريانىڭ ايتقانى: «توعىز جىلىم توعىز كۇندەي بولعان جوق! اللاعا مىڭ شۇكىر، كوزىم اشىلدى! ەگەر قازىر كەلىپ «الدىڭعى 66 جىلىڭدى الاسىڭ با، الدە تۇرمەدەگى 9 جىلدى الاسىڭ با؟»-دەپ سۇراسا، ەش ويلانباستان «سوڭعى توعىز جىلدى الام!» دەيمىن». بۇل سوزگە بەيسەكەم «پاح، شىركىن!»- دەپ، ءدان ريزا بوپ، قارق-قارق كۇلگەن. سوسىن بىلاي شىعا: «نە دەگەن قايرات! جۇرەگىن كەرنەپ تۇرعان ماحاببات! اتاق-ابىرويىمدى، بار جيعان بەدەلىمدى، جانىمدى سالام بۇنداي ادام ءۇشىن! ارقاشان قاسىنان تابىلام!»- دەگەن. مۇنداي ءسوزدى تەك بەيسەندەي ەر عانا ايتا الار. «جازىلامىن! ارمانىم بار»- دەپ جۇرگەنى، تۇسىندە مەشىت سالىپ، «اياقتاي الماي قالىپپىن» دەپ جۇرگەنى سول. ول ءتۇسىن تەلەديداردان كورسەتىپتى دەپ ەستىدىم.

جوق، بەيسەنتاي، سەن ول ارمانىڭا جەتتىڭ! جانباسىڭ جەرگە تيگەن قادىر ءتۇنى قارساڭىندا يسماتۋللا تاقسىرعا حابارىڭدى ايتىپ كەلدىم. «ەستىپ وتىرمىن، ساياتجان، ەش قايعىرىپ جاتپا!– دەدى.– قۇران وقىدىق. مومىننىڭ نيەتى امالىنان ارتىق، جاقسى نيەتىن بۇزباي كەتكەنى – ماقساتىنا جەتكەنى. اتاڭ حازىرەت شاكەرىم اتاڭ دا: «تۋرا جولدان تايماي بارعانىڭ– جەتپەسەڭ دە العانىڭ» دەپتى. سانسىز پەرىشتە وزىنە لايىقتى قۇرمەتپەن قارسى الىپ جاتىر، ينشاللا!»–دەپ، كوكەيىمدى جارىق ەتتى. «ارماندا كەتتى-اۋ!» دەگەن سوڭعى كۇمانىم جوق بولدى. سەرتىڭە جەتتىڭ، بەيسەتايىم، الدىڭ جارىق، ينشاللا!

ءار نارسە ءوزىنىڭ اسىل تەگىنە تارتپاي قويمايدى. شات جۇرەك، تۋىس رۋحتار مىنا فانيدە ءبىر-ءبىرىنىڭ جان جۇپارىن جازباي تانىپ، شۇرقىراسىپ تابىسپاي قويمايدى. قيىردىڭ قىلاڭىنداي، ءبىر ءۇيىردىڭ قۇلىن-تايىنداي. سەبەبى ولاردىڭ رۋحتارى ءبىر بولعان، ولسە دە اجىرامايدى، باقيدا دا ماڭگى بىرگە بولادى. ازەلدە رۋحتارى العاش جارالعاندا شەرنەۋىشتە جازىلعان سەرتى سولاي ەتپەي قويمايدى! 

سايات ىبىرايدىڭ جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz