مەن قازاق جەرىندە تۋىپ، وسۋگە مۇمكىندىك بەرگەن، ونىڭ سۇلۋ دا سازدى، سىرلى دا اۋەزدى ءتىلىن يگەرۋدى ماڭدايىما جازعان تاعدىرىما ريزامىن. ورىس مەكتەبىندە وقىسام دا قازاقي ورتادا جۇرگەندىكتەن كوبىنەسە قازاق تىلىندە سويلەدىم. مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ بالا كەزدەگى ارمانىممەن س.امانجولوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى فاكۋلتەتىنە ءتۇسىپ، ءتىل مامانى بولدىم.

ارى قاراي ءبىلىمىمدى ماگيستراتۋرادا جالعاس-تىردىم. نەگە دەيسىزدەر مە؟ ەگەر ءتۇپ تامىرىنا ۇڭىلسەك، ءبىز بارلىعىمىز قازاقپىز. ورىس - رەسەيدە، كارىس - كورەيادا. رەسەيگە كەتىپ قالعاندار-دىڭ ءبىزدى قازاقستاننان بولعاندىقتان «قازاق-سىڭدار» دەپ ايتادى دەگەندەرىن تالاي ەستىگەم. سوندىقتان مەنىڭ تۋعان ءتىلىم مەن ادەبيەتىمنىڭ مامانى بولعا-نىم زاڭدى دۇنيە.

«مەملەكەتتىك ءتىل بىزبەن بىرگە جاساي بەرەدى. جاستاردىڭ بىرلىگى مەن ۇيىمشىلدىعى قازاق تىلىمەن بايلانىستى بولعانى ءجون. مەملەكەتتىك ءتىل تەك تىرلىكتىڭ ءتىلى عانا ەمەس، جاستىقتىڭ دا ءتىلى بولۋى كەرەك. سەبەبى، تۇبىندە بۇكىل بيلىككە جاستار كەلەدى. قازاقستاننىڭ بولاشاعى - قازاق تىلىندە»، دەدى ەلباسى. ءيا، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز - جاستار. سوندىقتان مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاستارعا سەرىك بولعانى دۇرىس.

مەن قازاق جەرىندە تۋىپ، وسۋگە مۇمكىندىك بەرگەن، ونىڭ سۇلۋ دا سازدى، سىرلى دا اۋەزدى ءتىلىن يگەرۋدى ماڭدايىما جازعان تاعدىرىما ريزامىن. ورىس مەكتەبىندە وقىسام دا قازاقي ورتادا جۇرگەندىكتەن كوبىنەسە قازاق تىلىندە سويلەدىم. مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ بالا كەزدەگى ارمانىممەن س.امانجولوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى فاكۋلتەتىنە ءتۇسىپ، ءتىل مامانى بولدىم.

ارى قاراي ءبىلىمىمدى ماگيستراتۋرادا جالعاس-تىردىم. نەگە دەيسىزدەر مە؟ ەگەر ءتۇپ تامىرىنا ۇڭىلسەك، ءبىز بارلىعىمىز قازاقپىز. ورىس - رەسەيدە، كارىس - كورەيادا. رەسەيگە كەتىپ قالعاندار-دىڭ ءبىزدى قازاقستاننان بولعاندىقتان «قازاق-سىڭدار» دەپ ايتادى دەگەندەرىن تالاي ەستىگەم. سوندىقتان مەنىڭ تۋعان ءتىلىم مەن ادەبيەتىمنىڭ مامانى بولعا-نىم زاڭدى دۇنيە.

«مەملەكەتتىك ءتىل بىزبەن بىرگە جاساي بەرەدى. جاستاردىڭ بىرلىگى مەن ۇيىمشىلدىعى قازاق تىلىمەن بايلانىستى بولعانى ءجون. مەملەكەتتىك ءتىل تەك تىرلىكتىڭ ءتىلى عانا ەمەس، جاستىقتىڭ دا ءتىلى بولۋى كەرەك. سەبەبى، تۇبىندە بۇكىل بيلىككە جاستار كەلەدى. قازاقستاننىڭ بولاشاعى - قازاق تىلىندە»، دەدى ەلباسى. ءيا، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز - جاستار. سوندىقتان مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاستارعا سەرىك بولعانى دۇرىس.

ەلباسى بارشا قازاقستاندىقتاردى بىرىك-ءتىرۋدىڭ اسا ماڭىزدى فاكتورى رەتىندە مەم-لەكەتتىك ءتىلدى اتاپ كورسەتىپ، «قازاق ءتىلى - ءۇش ءتىلدىڭ بىرەۋى بولىپ قال­مايدى، ءۇش ءتىلدىڭ ءبىرىنشىسى، نەگىزگىسى، باستىسى، ماڭىزدىسى بولا بەرەدى» دەدى. وسى ءسوز بارلىعىمىزدى ويلاندىرۋى كەرەك. بۇعان ءبىز اتسالىسۋىمىز كەرەك. قازاق ءتىلىن وركەن­دەتۋ ءوز قولىمىزدا. اسىرەسە جاس ۇرپاقتىڭ قاجىرى مەن قايراتىندا.

كەزىندە باۋىرجان مومىشۇلى: «مەن ءۇش نارسەدەن قورقامىن: ءبىرىنشى - بالاسىنا بەسىك جىرىن ايتپاعان انادان، ەكىنشى - نەمەرەسىنە ەرتەگى ايتپاعان اجەدەن، ءۇشىنشى - ءبىر-بىرىمەن قازاقشا سويلەسپەگەن قازاقتاردان» دەگەن ەكەن. وسى قورقىنىش ءبىزدىڭ قوعامىمىزعا ءسىڭىستى بولىپ بارا جاتىر. مۇنىڭ الدىن الۋ كەرەك.

قازاق ءتىلى مەن ءۇشىن ءوز ءتىلىم دەسەم دە ارتىق ايتپاعانىم بولار. ويتكەنى، ءاربىر اتار تاڭىمدى مۇسىلمان حالقىما ۇقساپ «ءبىسمىللادان» باستايمىن. قۇربىلارىمنىڭ كوبى قازاق، جۇمىسىمدا كۇنى كەشكە دەيىن قازاقشا سويلەيمىن.

قورىتا كەلە ءسوزىمدى ءۇنى دومبىرانىڭ ۇنىندەي قازاق ءتىلى «ءتۇرى باسقا بولسا دا تىلەگى ءبىر، ءجۇزى باسقا بولسا دا جۇرەگى ءبىر» بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ ورتاق تىلىنە اينالسىن دەگەن تىلەكپەن اياقتاعىم كەلەدى.

نادەجدا شۋشانيكوۆا، وبلىستىق مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋ ورتالىعىنىڭ وقىتۋشىسى