تانىم دۇنيەدەگى زاتتاردىڭ ادام ساناسىنداعى بەينەسى سەكىلدى نارسە. زاتتاردىڭ ادام ساناسىنداعى بەينەسى سول زاتتىڭ تۇپكى مانىنە ساي بولسا بۇل دۇرىس تانىم، ال ولاي بولماسا بۇرىس تانىم بولادى. نەلىكتەن تانىمنىڭ دۇرىس بولۋى ماڭىزدى؟ سەبەبى، تانىم تانىم كۇيىندە قالمايدى، ول قاتە قالىپتاسقان بولسا يەسىنە كەسىرى تيەدى. كەيدە ادام اينالاسىنا قاتە قالىپتاسقان تانىم تەرەزەسىنەن قاراعاندىقتان وزگەلەرگە دە زيانى تيە باستايدى. سوندىقتان قاتە تانىم – پوتەنتسيالدى زۇلىمدىق. ادام كەي كەزدە قاندايدا ادامعا/زاتقا قاتە تانىممەن قارايدى دا، ناتيجەدە پايدا بولعان كونفليكتى/قاتەلىكتى جويۋ ءۇشىن تانىمدى تۇزەۋدىڭ ورنىنا سول سول ادامدى تۇزەۋگە تىرىسادى. بالەنىڭ ءبارى وسى كەزدە باستالادى.
⠀
اقىل قاندايدا ءبىر نارسەگە ۇكىم بەرەردە، وقيعاعا باعا بەرەردە قولداناتىن قۇندىلىقتاردى تانىمنان الادى. تانىمنىڭ اقىلعا ۇسىنعان قاتە قۇندىلىقتارى اقىلدىڭ قاتە پايىم جاساۋىنا الىپ كەلەدى. ال قاتە پايىمداعان اقىل قاتە ارەكەتكە اپارادى. تانىمدا كەتكەن ميلليمەتر قاتەلىك وي-پىكىردە مەترگە، ال ءىس-ارەكەتتە كيلومەترگە ۇلعايادى.
⠀
ادامنىڭ ءىس-ارەكەتىندەگى قاتەلىكتەر ءسوز بولعاندا اڭگىمەنى وسى تانىمنان باستاۋ كەرەك. سەبەبى ءىس-ارەكەتتىڭ «پىشىندەلىپ»، «قاتتالىپ» شىعىپ جاتقان جەرى وسى تانىم. ءىس-ارەكەت پەن اۋىزدان شىققان ءسوز ءبارى دە وسى تانىم دەگەن قايناردان باستاۋ الادى. تانىمدى تۇزەمەي ءىس-ارەكەتتى تۇزەۋگە تالپىنۋ – تەسىك شەلەككە سۋ قۇيعانداي بوس تىرلىك. ويتكەنى قولدان كۇشپەن تۇزەگەن ءىس-ارەكەت ۋاقىت وتە قاتە تانىمعا باعىنىپ قايتا ەسكى سۇرلەۋىنە تۇسەدى.
⠀
تانىم كويلەكتىڭ العاشقى تۇيمەسى سەكىلدى. ول قاتە تۇيمەلەنسە، ودان كەيىنگى تۇيمەلەر دە قاتە قادالادى. تانىمدا كەتكەن قاتەلىك سوڭعى تۇيمە – ءىس-ارەكەتتە كورىنىس تابادى.
⠀
مىسالى، ءبىزدىڭ ەلدە ءجيى كورىنىس تاۋىپ جاتقان ايەلگە جاسالعان زورلىق - زومبىلىق وقيعالارى قازىرگى قازاق جىگىتتەرىنىڭ ايەلگە دەگەن تانىمىندا كىلتيپان بار ەكەنىن ايعاقتايدى. ايەلدىڭ دە ادام دەگەن ستاتۋسى بار ەكەنىن، ونىڭ انا ەكەنىن، ۇرپاق جالعايتىن، تاربيەلەيتىن ماڭىزدى تۇلعا ەكەنىن بەيسانالى تۇردە ەسكەرىلمەۋى. ايەلگە ءوزىنىڭ بيولوگيالىق قاجەتتىلىكتەرىن وتەيتىن وبەكت نەمەسە ءۇي شارۋاسىن جاسايتىن قىزمەتشى دەپ قارايتىن ەركەك ايەلگە الگىندەي زۇلىمدىق جاسايدى. بۇل تانىمنىڭ ناتيجەسىندە – قاتىنى قىز تۋسا قۋانا المايتىن ەركەكتىڭ «مۋشريكي» تيپتەرى پايدا بولادى.

يسلامعا دەيىنگى كەزەڭدەگى مەككە مۇشرىكتەرى ايەلى قىز تاپسا سالى سۋعا كەتىپ، ەڭسەسى تۇسەتىن. وسى نارسە قازاق اراسىندا دا بارشىلىق. ءبىر جىگىت قىزدى بولعان ەكەن. سويتسە جۇمىستاعى ارىپتەستەر جىگىتتەر "قىز دا جاقسى عوي", "قىز بەرەكەلى دەيدى، نەگىزى", "اكەگە ۇلدان قاراعاندا قىز جاقىن بولادى" دەپ كەزەك-كەزەك جۇباتۋ سوزدەرىن ايتىپ كەتكەن عوي. الگى جىگىت شىداماي: ء"اي، جىگىتتەر! سەندەر مەنى جۇباتىپ وتىرسىڭدار ما؟ مەن قىزدى بولعانىما قۋانىپ وتىرمىن" دەپ تىيىپ تاستاپتى. ومىرگە قىز، ۇل كەلدى ەمەس، ادام كەلدى دەگەن پايىم بولۋ كەرەك-اۋ. ايەلگە دەگەن تانىمدى قايتا قاراۋ كەرەك بىزدەرگە.

نۇربول سەيىلبەكتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz