ماقالانى جازۋعا بۋرياتيادان كەلگەن پروفەسسوردىڭ: «مەنىڭ ۇلىم بىردە مەنەن ءوزى وقىپ جۇرگەن مەكتەبىنە قازاق ءتىلىن وقىتۋدان بوساتىپ، ورنىنا يسپان ءتىلىن وقۋى ءۇشىن ارىز جازۋىمدى ءوتىندى. ول وقيتىن حالىقارالىق مەكتەپتە بۇلاي ەتۋگە ابدەن بولادى. ءبىز ۇلىمىز ەكەۋىمىز ۇزاق اڭگىمەلەستىك، مەن وعان سۋىن ىشكەن جەرىڭنىڭ ءتىلىن قۇرمەتتەۋگە ءتيىسسىڭ دەپ ساناسىنا قۇيدىم. ءارى بۇل ءتىلدى ءبىلۋىڭ بولاشاقتا وزىڭە كەرەك پە، كەرەك ەمەس پە ول ماڭىزدى ەمەس دەپ ءىستى ءبىر جايلى ەتتىم» دەگەن جازباسى تۇرتكى بولدى 

بۇرىنعى مينيستر نەگە اعلىشىن تىلىنە جابىسىپ قالدى دەسەك، تەك وسى تىلدە عانا وقىتاتىن، ساناۋلىلاردىڭ عانا قالتاسى كوتەرەتىن حالىقارالىق ەليتالىق ءبىلىم وشاقتارى ەلىمىزدە تامىر جايىپتى.

3-تەن 17-ءى جاسقا دەيىن ارالىقتا 12 جىلدىق ءبىلىم بەرەتىن بالاباقشاسى، مەكتەپ الدى دايىندىعى بار ءام بىتىرگەن سوڭ، اماريكالىق ۇلگىدەگى اتتەستات بەرەتىن - QSI INTERNATIONAL SCHOOL. الەم بويىنشا 37 مەكتەپ بولسا، سونىڭ تورتەۋى ءبىزدىڭ ەلدە: الماتى، نۇر-سۇلتان، اقتاۋ مەن اتىراۋ 

بالانى اكەلىپ، اپارىپ سالاتىن، تاماعىن قامتاماسىز ەتەتىن QSI INTERNATIONAL SCHOOL-دا وقۋدىڭ ءبىر جىلدىق قۇنى – ورتا ەسەپپەن 25 000 $ بولادى. 

الماتى (2008 جىلدان باستاپ), نۇر-سۇلتاندا (2011 جىلدان باستاپ) اۋەلى 11 سىنىپتىق حالىقارالىق اتتەستات بەرەتىن، ودان كەيىن 12-13 سىنىپتاردا ۋنيۆەرسيتەت الدىلىق حالىقارالىق باكالاۆريات (IB) باعدارلاماسىن مەڭگەرتۋ ءۇشىن وقىتاتىن بريتاندىق ۇلگىدەگى - HAILEYBURY SCHOOL. 

بۇل مەكتەپتە شاكىرت پەن اتا-انا ءۇشىن ورىس، اعىلشىن جانە قازاق ءتىلىنىنىڭ بىرەۋىن ءبىلىم بەرۋ ءتىلى رەتىندە تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرىلەدى. HAILEYBURY SCHOOL بالاباقشاسى مەن بالا جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي باعاسى ءتورت ءتۇرلى تولەنىمگە قۇرىلعان: 10 540 $,  20 030 $ جانە 30 660 $. 

اتالعان ەكى قالادا تۇڭعىش پرەزيدەنت قورى قۇرعان «ميراس» حالىقارالىق مەكتەبى بار. 11-12 سىنىپتى اعىلشىن تىلىندە عانا وقيدى. ءبىر ايلىق ءبىلىم بەرۋ قۇنى 534 مىڭ تەڭگە.

قوس ەلوردادا ۇزىن سانى 83 مەملەكەتتىك ەمەس ءبىلىم ورداسى بار. ولاردا ءبىر وقۋشىنىڭ ءبىلىم الۋىنىڭ ءبىر جىلدىق باعاسى 900 مىڭ مەن 8,1 ملن تەڭگە ارالىعىندا. جانە وسى ءبىلىم وشاقتارى باسشىلىعى مەن قۇرىلتايشىلارىنىڭ قازاق تىلىندە ءبىلۋ بەرۋگە قۇلىقتى-قۇلىقسىزدىعىن قۇزىرلى ورىنداردان ەشكىم تەكسەرىپ ءام باقىلاۋ جۇرگىزگەن ەمەس.   

تەك Forbes Kazakhstan عانا 2014 جىلدان بەرى ۇزدىك توپ 20 رەيتينگىسىن جاريالاۋمەن عانا شەكتەلىپ وتىر. ونىڭ ۇستىنە ونىڭ تىزىمىنە تەك الماتى مەن نۇر-سۇلتان مەكتەپتەرى عانا ىلىنەدى. قالعاندارىندا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋدىڭ نە بولىپ، نە قويىپ جاتقانىن ءبىر قۇداي ءبىلسىن. 

سونىمەن، جوعارىعدا اتالعان مەكتەپتەردە ەڭ ازى 200-دەن، ەڭ كوبى 2607 وقۋشىعا دەيىن وقيدى. شاكىرتتەردىڭ وقۋ اقىسى اي سايىن 194 مىڭنان 810 مىڭعا دەيىن. جەكە مەنشىك مەكتەپتەردىڭ جىلدىق تابىسى 616 ملن-نان 7 ملدر.11 ملن. دەيىنگى ارالىقتى قۇرايدى. 

2018 جىلعى دەرەك بويىنشا الماتى وبلىسىندا – 8, شىمكەنتە – 7, تارازدا – 3, قىزىلوردادا – 1, قاراعاندىدا– 1, تەمىرتاۋدا – 1, اقتاۋدا – 5,  اتىراۋدا – 2, اقتوبەدە – 7, ورالدا – 3, پەتروپاۆلوۆسكىدە – 2, وسكەمەندە – 4, سەمەيدە – 2, قوستانايدا – 4, اقمولا وبلىسىندا – 1 جەكە مەنشىك مەكتەپ بار ەكەن.

بىراق اتالعان مەكتەپتەردە كوپ جاعدايدا مەملەكەتتىك تىلدە وقىتۋعا ءام ءبىلىم بەرۋگە قۇلىقى جوق. ونى وقۋشى مەن بالانىڭ تاڭداۋىنا قالدىرىپ، قاراپ وتىراتىن ادەتتەرى بار. بۇعان قازاق بيلىگى ەندىگى جەردە كوز جۇما قارامايدى دەگەن ويدامىز. قازىرگى ورىس-اعىلشىن ءتىلدى جەكەمەنشىك مەكتەپتەردى جاۋىپ، قۇرىلتايشىلارىنان قازاق-اعىلشىن مەكتەپتەرىنە اينالدىرۋدى توتەسىنەن قوياتىن كەز كەلدى. وسى ەلەۋلى پروبلەماعا ەلىمىزدە تىركەلگەن بىردە ءبىر ساياسي پارتيانىڭ قۇلىق تانىتپاۋىن نەمەن تۇسىندىرەمىز. 

«ەل بولام دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە» دەيدى بابامىز. جەكە مەنشىك مەكتەپتەرگە قاتىستى سول بەسىك تۇزەلمەي تۇر عوي!؟ 

ءابىل-سەرىك الىاكبار

Abai.kz