قالماعانبەت مۇحامەتقالي، وفيتسەر تۋرالى ودا
1.
الماتى. جەلتوقساننىڭ ون جەتىسى،
ادامنىڭ ايۋانمەن تەڭ بە ەدى ءىسى؟..
...شينەلىن جۇرە كيە بەرگەن ەدى،
شىم ەتىپ شانشىپ ءوتتى كەۋدە تۇسى.
ات جالى، الاساپىران شاقتا مىنا،
ايانىپ، جان ساقتاۋدان جوق ماعىنا.
اسىققان اعا وفيتسەر قارامادى،
القىنىپ جۇرەگىنىڭ سوققانىنا.
«جەتكىزدى جاڭا عانا جاڭا الاڭنان،
ءجۇز شاقتى جاۋىنگەردى جارالانعان...»
قالايشا اسىقپاسىن، سونداي سۋىت،
قالالىق گوسپيتالدان حابار العان.
جاستاردىڭ جاراعى ساي جىگىتتەردى،
جۋساتىپ سالعانىنا كۇدىكتى ەدى.
ساناسىن وسى ساۋال وسىپ ءوتىپ،
سولداتتار جاتقان جەرگە كىرىپ كەلدى.
كورسەتەر تاعى قانداي ماسقاراڭ بار،
كوڭىلى جاساماپتى بوسقا دولبار.
«ءولىمشى بولىپ تاياق جەدىم...» دەپ تۇر،
وكشەسىن ەتىك قاجاپ تاستاعاندار.
پانيدە ءارى اياۋلى، ءارى قاتتى،
پەندەنىڭ بارلىعىنىڭ جانى ءتاتتى...
باسىنا داكە وراسا ءبىرلى - جارىم.
بىرەۋى، ءتىپتى قولىن تاڭىپ اپتى.
ءمۇلايىم ءتۇر كورسەتىپ اۋىرسىنعان،
مىڭگىرلەپ دەيدى ارەڭ: «قولىم سىنعان...»
- دوعار! - دەپ ايقاي سالدى باس دارىگەرگە،
داۋىسپەن اشۋلى ءارى جانۇشىرعان.
باس دارىگەر ورىس ەدى، كوزى تۇزداي،
بولمىسى ۇياڭتۇعىن، ءوزى قىزداي...
«وفيتسەر، بۇل بۇيرىعى ورتالىقتىڭ،
1.
الماتى. جەلتوقساننىڭ ون جەتىسى،
ادامنىڭ ايۋانمەن تەڭ بە ەدى ءىسى؟..
...شينەلىن جۇرە كيە بەرگەن ەدى،
شىم ەتىپ شانشىپ ءوتتى كەۋدە تۇسى.
ات جالى، الاساپىران شاقتا مىنا،
ايانىپ، جان ساقتاۋدان جوق ماعىنا.
اسىققان اعا وفيتسەر قارامادى،
القىنىپ جۇرەگىنىڭ سوققانىنا.
«جەتكىزدى جاڭا عانا جاڭا الاڭنان،
ءجۇز شاقتى جاۋىنگەردى جارالانعان...»
قالايشا اسىقپاسىن، سونداي سۋىت،
قالالىق گوسپيتالدان حابار العان.
جاستاردىڭ جاراعى ساي جىگىتتەردى،
جۋساتىپ سالعانىنا كۇدىكتى ەدى.
ساناسىن وسى ساۋال وسىپ ءوتىپ،
سولداتتار جاتقان جەرگە كىرىپ كەلدى.
كورسەتەر تاعى قانداي ماسقاراڭ بار،
كوڭىلى جاساماپتى بوسقا دولبار.
«ءولىمشى بولىپ تاياق جەدىم...» دەپ تۇر،
وكشەسىن ەتىك قاجاپ تاستاعاندار.
پانيدە ءارى اياۋلى، ءارى قاتتى،
پەندەنىڭ بارلىعىنىڭ جانى ءتاتتى...
باسىنا داكە وراسا ءبىرلى - جارىم.
بىرەۋى، ءتىپتى قولىن تاڭىپ اپتى.
ءمۇلايىم ءتۇر كورسەتىپ اۋىرسىنعان،
مىڭگىرلەپ دەيدى ارەڭ: «قولىم سىنعان...»
- دوعار! - دەپ ايقاي سالدى باس دارىگەرگە،
داۋىسپەن اشۋلى ءارى جانۇشىرعان.
باس دارىگەر ورىس ەدى، كوزى تۇزداي،
بولمىسى ۇياڭتۇعىن، ءوزى قىزداي...
«وفيتسەر، بۇل بۇيرىعى ورتالىقتىڭ،
ورىنداۋ بىزگە مىندەت ونى بۇزباي...».
بەلگىلى باس دارىگەردىڭ دامەسى ارعى،
بۇل ونىڭ ءسوزى ەمەس-ءتى جانە سوڭعى.
- بەرى كەل، - دەدى دە الگى سىنعان قولعا،
ءبىر بۋما كىلتتى جىلدام بەرە سالدى.
جاناردان جاسقاندى دا كىنالاۋلى،
جاۋىنگەر جۇدىرىعىن جۇما قالدى.
سىنعان قولدىڭ ساۋساعى بۇگىلمەيدى...
سالعىلاسۋ ارتىق-تى بۇدان ارعى.
امال نە، انت اينىسا كامىل جولدان،
ادال بوپ ار الدىندا قالۋ دا ارمان...
باس دارىگەر بۇل ۋاجگە توقتادى دا،
باس تارتتى سولداتتاردى قابىلداۋدان!
ايداپ سالماق اجالدىڭ ارانىنا،
امالىنا ارامنىڭ قارا، مىنا:
جارالىلار كوبەيىپ بارادى دەپ،
جالعان راپورت جونەلتپەك جوعارىعا...
2.
الاڭدا... اتى ونىڭ - برەجنەۆ ،
ايعىز-ايعىز قوعامنىڭ كىرى ەزىلىپ...
بۇيرىعى كرەملدىڭ كەپ قويعان-دى،
باسۋعا كوتەرىلىستى تۇرە قۋىپ.
قارا قۇيىن كەنەتتەن ءوتتى دە ويناپ،
قانقۇمارلىق وياتتى كەكتى قايراپ.
كوگەندەلگەن قوزىداي كىلەڭ ورەن،
كوكپەڭبەك مۇز ۇستىندە جاتتى جايراپ.
كوكپەڭبەك مۇز ۇستىندە زار، شەر جاتتى،
كوز جاسى كەرمەك ەتىپ بال-ءشارباتتى...
قالت ەتكەندى قالشيعان قارا جەندەت،
قاباعىنان ءبىر تەۋىپ قان ساۋلاتتى.
...توبە شاشى تىك تۇردى، جانى ۇزدىكتى،
- توقتات دەرەۋ ءدال مىنا جاۋىزدىقتى!
«بولمايدى، بۇيرىق سولاي!» - دەدى سولدات،
بەرمەگەندەي ول بۇعان ماڭىز ءتىپتى.
كوزىندەگى ءلاززاتتى ىركىپ ءسال - ءپال،
كەرزى ەتىگىن كەكجيدى ءسۇرتىپ قان، قان...
«قۋدالاۋعا كەيىننەن بولادى وڭاي،
قاباعىندا بۇلاردىڭ تىرتىق قالسا...»
- سەن... سەن سولدات اتىنان ساداعا كەت!
سوم ساۋساقتار جابىستى جاعاعا كەپ...
«وتستاۆيت، وفيتسەر!»- دەپ گۇر ەتىپ،
ورتاعا شىقتى ءبىر جان انە بولەك.
وكتەم ءۇندى ول ورىس ءنان وقالى،
وزىنە كۇللى اسكەردى قاراتادى.
«بۇيرىعىن سوكپ-نىڭ بۇزاتىنداي،
بۇل مىقتى...» دەپ كەكەتتى جانە تاعى.
قاتايىپ، قانىن ىشكە العان تارتىپ،
قالمادى قولدا قايران قارماۋعا تۇك.
- قورقاۋلار ەمەسپىز عوي، تىم قۇرىسا،
قىزداردى قورلامايىق قارعا اۋناتىپ...
ماسكەۋلىك تورە سوندا شەنى باسىپ،
مىرس ەتىپ ماساتتاندى ءارى تاسىپ:
- بالكىم ۇيدەن بەرەرسىڭ كورپە اكەلىپ،
بارا جاتسا سونشالىق جانىڭ اشىپ...
3.
الماتى. جەلتوقساننىڭ ون جەتىسى،
ادامنىڭ اينالا ما وڭگە ءتۇسى؟
...شاپانىن شارت جۇگىنىپ شەشە بەرىپ،
شاتتىقتان شالقىپ كەتتى كەۋدە تۇسى.
ەسىنە ەرمەك سالعان ادەمى ءان كەپ،
«ەي، اللا، ەلىمە جار بولا كور!» دەپ،
جەتەلەپ نەمەرەسىن كەلە جاتىر
جەلتوقسان كوشەسىمەن جوعارى ورلەپ.
وردەنى بار، شەنى بار وقالى، التىن،
وفيتسەر ول اسىرعان اتا داڭقىن.
تاياپ كەپ ەسكەرتكىشكە تىنىس الدى،
«تاۋەلسىزدىك تاڭى» دەپ اتالاتىن.
تاۋەلسىز ەل قاناتىن كەڭگە جايىپ،
تاعزىم ەتتى ەرلىككە، ەرگە لايىق.
...گۇل شوعىن ءۇنسىز عانا قويىپ جاتتى،
گەنەرال - مايور مۇرات قالماتاەۆ!
