كەزەكتى مارتە وتكەن قوعامدىق سەنىم ۇلتتىق كەڭەسى (ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى - دەپ دۇرىس اتالماي ءجۇر) وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى ق.توقاەۆ قازاقستان قوعامىن، تۇرعىنداردى ويلاندىرىپ، ءتىپتى الاڭداتىپ كەلە جاتقان بىرقاتار ايتۋلى ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتىپ بەرگەنىنە كۋا بولدىق.

قىسقالاۋ قايىرعاندا، ۇلتتىق كەڭەس بيلىك پەن ەل اراسىنداعى سىندارلى سۇحبات الاڭىنا اينالا باستادى. ويتكەنى كەڭەس مۇشەلەرى قالىڭ جۇرتشىلىق ءۇشىن وزەكتى، ماڭىزدى دەگەن جايتتاردى جاسىرماي، جاسقانباي كوتەرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ شەشىلۋ امالدارىن دا ۇسىنادى. مۇنىڭ ءوزى ىشكى ساياساتتىڭ ءتۇرلى سالالارىن تۇبەگەيلى رەفورمالاۋدىڭ قاجەتتىلىگىن اشىپ بەرمەك.

حالىق مەملەكەتتىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنىڭ يگىلىگىن كەمەل كەلەشەكتە ەمەس، كوز الدىندا ءوتىپ جاتقان بۇگىنگى عۇمىرىندا كورىپ، سەزىنۋى حاق. تاۋسىلمايتىن سان الۋان حالىقارالىق رەيتينگتەرگە تالاسۋعا جۇمسالاتىن كۇش-جىگەر، قاجىر-قايرات، قاراجاتتى ۇنەمدەپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك احۋالىن وڭالتۋعا تۇبەگەيلى بەت بۇرۋ. راسىندا، بۇل داناگوي اباي اتام باياعىدا-اق ايتىپ كەتكەن «ءماز بولادى بولىسىڭ، ارقادان ۇلىق قاققانعا» عوي. باسقاسىن ايتپاعاندا، وسىناۋ جاھاندىق ىندەت ەشقانداي رەيتينگكە قاراماي-اق جاپپاي تارالىپ، مەملەكەت اتاۋلىنىڭ بارلىعى باسىنا تۇسكەن قيىندىقپەن نەگىزىنەن جالقى كۇيدە جانتالاسا كۇرەسۋدە.

پارلامەنتتەن باستالىپ، ەندى مىنە مەملەكەتتىڭ ۇلەسى بار كومپانيالاردا باسشىلىقتىڭ وتىز پايىزىن ايەلدەر قاۋىمى قۇراۋى جونىندەگى ۇسىنىسقا پرەزيدەنتتىڭ بۇل باستامانى بىرتىندەپ قولعا الۋ كەرەك دەگەن پىكىرىنىڭ استارىندا كوپ ءمان جاتقانىن سەزىندىك. تەرەڭىرەكتەن كەلگەندە، ايەل قاۋىمىنىڭ بولمىسى، ورنى، انىعىندا ايىرىم قاسيەتى ەلدىڭ، ۇلتتىڭ ءوسىپ-ونۋىمەن، ۇرپاق تاربيەسىمەن، انا ءتىلىنىڭ ساقتالىپ قانات جايۋىمەن تىكەلەي تامىرلاس، ساباقتاس بولۋى تابيعي. دەمەك جۇمىس، قىزمەتتەگى قىم-قۋىت بايانسىز جۇگىرىس پەن جانۇيالىق جىلىلىق، اۋلەتتىڭ الەۋەتى، اقىرى عالام تارازىسىنداعى ۇلىس تاعدىرىنىڭ اراسالماعى مەنمۇندالايدى.

ەل ايماقتارىنداعى تۇرعىندار تىعىزدىنىڭ ارالۋاندىعى، جۇمىس كۇشتەرىنىڭ تەڭسىزدىگى ىشكى كوشى-قون ماسەلەسىنىڭ كۇننەن كۇنگە وتكىر بولىپ بارا جاتقانىن اڭعارتۋدا. سوندىقتان وڭتۇستىك وڭىرلەردەن سولتۇستىككە، شىعىستاعى اۋداندارعا جاس وتباسىلاردىڭ، مامانداردىڭ كوشىپ بارۋىنا بايىپپەن كوندىرۋ بارىنشا ماڭىزدى. بۇل باعىتتا، بىرقاتار شەت مەملەكەتتەردەن اتا جۇرتىنا ورالۋعا نيەتتەنىپ وتىرعان قالىڭ قانداستارىمىزدى دا قولايلى قارسى الىپ، ءتيىمدى ورنالاستىرا ءبىلۋ پارىزى دا كەشەندى شارالار قابىلداۋدى تالاپ ەتەدى.

كەيىنگى كەزەڭدەرگە دەيىن كوپ ايتىلماي كەلە جاتقان قازاقستاندىق ەڭبەك ميگرانتتارىنا قاتىستى تاقىرىپتىڭ كوتەرىلۋى ابدەن ورىندى. جاسىراتىنى جوق، قازىرگى ۋاقىتتا مىڭداعان وتانداستارىمىز رەسەي، كورەيا، اراب ەلدەرىندە ءارتۇرلى جۇمىس ىستەۋدە. ارينە، سىرتقى الەمدى كورۋ، باسقا ەلدەردىڭ ءتارتىبى، جۇيەسىمەن تانىسۋ، جاڭا كاسىپ ۇيرەنۋ، بىلىكتىلىكتى جەتىلدىرۋ جونىنەن قاراعاندا بۇل دا  ارتىق ەتپەس. دەگەنمەن، تۋعان توپىراقتى باسىپ جۇرمەگەندىكتەن، جات جۇرتتا جالتاڭداپ، ءوز باۋىرلاستارىڭمەن ءوز تىلىڭدە قاتىناسا الماي، ەڭ اقىرى ەڭبەكاقىڭ مەن كۇنىڭ بوتەنگە قاراۋى دا وڭاي بولمايتىنى بەلگىلى. سوندىقتان قازاقستاندىق ميگرانتتاردىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن زەردەلەپ وتىرۋ، ولاردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاۋعا اتسالىسۋ سىرتتاعى ديپلوماتيالىق مەكەمەلەر قىزمەتىنىڭ ەلەۋلى باعىتىن قۇرايدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ورتاعا سالعان كۇرەتامىرلى جايتتاردىڭ ىشىندە ەلىمىزدەگى ءبىلىم سالاسىنىڭ، ەل ىشىندە ءتۇرلى ماعىنادا، دالىرەك، جاعىمسىز بەينەدە ءجيى ايتىلاتىن  جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى ءبىلىم ساپاسى، فۋندامەنتالدى ءبىلىم بەرۋمەن ەمەس، ديپلوم تاراتۋدى جەڭىل تابىس كوزىنە اينالدىرعان مەكەمەلەرگە قاتىستى قاپىسىز پىكىرلەرىن جۇرتشىلىق قاناعاتپەن قابىلدايدى.

ءبىلىم مەن عىلىم، مادەنيەت پەن رۋحانيات مايدانىندا مەكتەپ قابىرعاسىنداعى وقۋشىلارىمىز بەن جوو دالىزدەرىندەگى جاستارىمىزدىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىنىڭ تەجەڭدەپ قالۋى الاڭداتادى. قازىرگى عالامدىق ينتەرنەتتىڭ قارقىنداۋى كىتاپ وقۋدى ابدەن ىعىستىرىپ بارادى. مۇنىڭ ءوزى كۇندەلىكتى ومىردە، جۇمىس بارىسىندا مامانداردىڭ وي-ءورىسىنىڭ شەكتەلۋى، ىشكى مادەنيەتىنىڭ اقساۋى، بولمىسىنىڭ تايازدىعى مەن تارتىمىسىزدىعىنا اپارىپ سوعاتىنداي. وسى ورايدا ەڭ جوعارى مىنبەرلەردەن بيىلعى مەرەيتوي مازمۇنىنا ساي ابايدى وقۋ، اقىن ولەڭىن جاتتاۋ، جالپى الەم ادەبيەتى مەن وتاندىق قۋاتتى تۋىندىلاردى وقۋىن ىنتالاندىرۋ -   ىشكى ساساتىمىزدىڭ كەشىكتىرمەي قولعا الىنۋى ءتيىس اجىراماس بولىگىنە اينالۋى كامىل. جالاڭ ۇراندارمەن جۇرتشىلىق جاپپاي كىتاپ وقۋعا بەت بۇرۋى نەعايبىل. ولاي بولسا، بۇعان ىنتالاندىرۋ، ءتىپتى وركەنيەتتى جولدارمەن ماجبۇرلەۋ تاسىلدەرىن قولدانۋ دا پايدالى. مىسالى، كومپانيالار مەن مەملەكەتتىك ورگاندارعا جۇمىسقا ورنالاسۋ تالاپتارىنا كوركەم ادەبيەت وقۋ تالاپتارىن ەنگىزۋ.

ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ وتىز جىلدىق كەزەڭىندە ومىرشەڭ، ەلەۋلى بەلەستەردەن وتە كەلە، تەمىرقازىعى اباي دەپ تانىلعان رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدان اجىراماۋىمىز مىندەت. كىتاپ قارامايتىن جۇرت، اسىرەسە جاس بۋىن اراسىندا اداسۋشىلىققا، تەرىس الەۋمەتتىك ارەكەتتەرگە، شەت ەلدەردەن كەلەتىن جات ءدىني اعىمدار مەن يدەولوگياعا بوي ۇرۋى سىپاتتى قاتەرلى باعىتقا بەت بۇرۋى ىقتيمال. دەمەك، بۇكىل حالىقتىڭ ۇلت ۇستازى ابايدىڭ الدىندا، الاش قايراتكەرلەرىنىڭ اسىل مۇراسى مەن بۇگىنگى ارامىزداعى زيالى قاۋىمنىڭ جاردەمىمەن ەسەپ بەرىپ، كەم تۇستارىمىزدى تۇگەندەپ، ۇلتتىق كودىمىزدى ساقتاۋ ارقىلى، حالىق ۇنىنە قۇلاق اسا وتىرىپ وزەكتى رەفورمالاردى ناقتى ىسكە اسىرۋ جولىمەن الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق ءھام رۋحاني قۋاتىمىزدى ەسەلەي بەرۋىمىز پارىز.

مۇحتار كارىباي

Abai.kz