الاش كوسەمى، قازاقتىڭ مەملەكەت جانە ۇلت قايراتكەرى ءاليحان بوكەيحاننىڭ تاعى ءبىر جاڭا فوتوسۋرەتى تابىلدى. بۇل تۋرالى بەلگىلى تاريحشى، الاشتانۋشى عالىم سۇلتان حان ءجۇسىپ ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا جاريالادى.  

«ءسۇيىنشى، الاش ازاماتتارى! التى الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحاننىڭ تاعى ءبىر جاڭا فوتوسۋرەتى تابىلدى. بۇل جولى دا تاريحي فوتوقۇجاتتى ارىپتەسىمىز، تاياۋدا عانا الاش تاقىرىبىن زەرتتەپ، ونى ناسيحاتتاۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن «قازاق رەسپۋبليكاسىنا 100 جىل» توسبەلگىسىمەن (مەدالىمەن) ماراپاتتالعان، ىزدەنىمپاز جۋرناليست سەرىكبول حاسان قازبالاپ ءجۇرىپ تاۋىپ الىپتى. سەرىكبولعا الاش ارۋاقتارى اتىنان، الاش قايراتكەرلەرىنىڭ سوزىمەن ءتاڭىرى جارىلقاسىن ايتامىن!

ال ەندى سۋرەتتىڭ وزىنە كەلسەك، فوتوقۇجاتتا ومبى قالاسىندا شىعا باستاعان ەڭ العاشقى بەيرەسمي تاۋەلسىز «ستەپنوي كراي» گازەتىنىڭ ۇجىمى بەينەلەنىپتى: ءۇشىنشى قاتاردا، سولدان وڭعا قاراي ءتورتىنشى تۇرعان جاس ءاليحاننىڭ بەينەسى كوزگە وتتاي باسىلادى. ەگەر ءاليحاننىڭ «ستەپنوي كراي» گازەتىندە س-پەتەربور وقۋى مەن «توبىل ەكسپەديتسياسىنان» كەيىن ومبىعا ورالعان 1895 جىلدان 1897 جىلعا دەيىن قىزمەت ىستەگەنىن ەسكەرسەك، بۇل فوتوسۋرەت 1895-1897 جىلدارى تۇسىرىلگەن بولسا كەرەك. ءاليحان ول كەزدە 29-31 جاستا بولاتىن»، - دەپ جازدى.

ال جۋرناليست سەرىكبول حاسان ءوزىنىڭ جەلىدەگى پاراقشاسىندا:

«ءاليحان بوكەيحاننىڭ «ستەپنوي كراي» گازەتىندە قىزمەت ەتىپ جۇرگەندە ارىپتەستەرىمەن تۇسكەن سۋرەتى. فوتو رەسەي مۋزەي قورىنىڭ مەملەكەتتىك كاتالوگى سايتىنان تابىلدى. رەسەيدىڭ ساياسي، تاريحى مەملەكەتتىك مۋزەيى قورىندا ساقتالعان سۋرەت ەكەن...»، - دەپ جازدى.

جاڭا تابىلعان فوتوسۋرەت:

ايتا كەتەيىك، وسىعان دەيىن 2014 جانە 2016 جىلدارى ءاليحان بوكەيحاننىڭ مۇراعاتتا ساقتالعان، بۇرىن جاريالانباعان جاڭا فوتوسۋرەتتەرى تابىلعانى جايلى ماتەريال Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا جاريالانعان.

2014 جىلى جاريالانعان فوتوسۋرەتتەر ومبى مەملەكەتتىك تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىنىڭ قورىندا ساقتالىپ كەلگەن، يمپەراتورلىق ورىس گەوگرافيالىق قوعامى باتىس ءسىبىر ءبولىمىنىڭ ىسىنەن تابىلعان. فوتوسۋرەتتەردى تاپقان «ومبى ەكسپەديتسياسى» دەپ اتالاتىن زەرتتەۋشىلەر توبى. ەكسپەديتسيا جۇمىسىنا الاشتانۋشى عالىم سۇلتان حان ءجۇسىپ، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى زيابەك قابىلدينوۆ، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، ەتنوگراف سۇلۋشاش قۇرمانوۆا جانە عالىم ەركىن راحمەتۋللين اتسالىسقان.

ونان سوڭ، 2016 جىلى جۋرناليست سەرىكبول حاسان الاش ارىسى «ءاليحان بوكەيحاننىڭ جاڭا فوتوسۋرەتتەرى تابىلدى»، دەپ سۇيىنشىلەپ، رەۆوليۋتسياعا دەيىنگى جىلدارى پەتەربوردا ءومىر سۇرگەن فوتوگراف كارل بۋللا (1853-1929) تۇسىرگەن ءا.بوكەيحاننىڭ جاڭا فوتوسۋرەتتەرىن جاريالادى. ونداعى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، مۇراعاتتاردان تابىلعان فوتوسۋرەتتەر 1906 جىلى تۇسىرىلگەن.

ءتۇيىن. بيىل 5 ناۋرىزدا ۇلت كوسەمى، كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، عۇلاما عالىم، ۇلت ازاتتىق قوزعالىسىنىڭ تەوريالىق نەگىزىن سالۋشى ءارى كوسەمى، قازاقتىڭ تۇڭعىش ساياسي پارتياسىن ۇيىمداستىرۋشى جانە الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ توراعاسى ءاليحان نۇرمۇحامەدۇلى بوكەيحاننىڭ تۋعانىنا 155 جىل تولدى. وسىعان دەيىن قاراعاندىداعى وكتيابر اۋدانىنا ءاليحان بوكەيحاننىڭ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى قوعامدىق تىڭدالىم ءوتىپ، ۇسىنىس ءبىراۋىزدان ماقۇلدانعان ەدى.

Abai.kz