رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى قاقتىعىس جاڭا قارقىنعا ءوتتى. ۋكراينانىڭ شىعىسىندا سەپاراتيستەرمەن اتىس-شابىس ارتتى. بۇل ۇلكەن اسكەري قاقتىعىسقا، ءتىپتى رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى سوعىسقا اكەلۋى مۇمكىن. قازىرگىدەي قاقتىعىستىڭ ۋشىعۋى 2014-2015 جىلدان كەيىن بولعان ەمەس.

رەسەي ۋكراينامەن شەكارالاس ايماققا 4000 سارباز جىبەردى. ال باسىپ العان قىرىمعا تانكتەر مەن اسكەري تەحنيكالار شوعىرلاندىرۋدا. بۇل رەسمي كيەۆ پەن ونى قولداۋشى ناتو-نى الاڭداتىپ وتىر. ۋكراينا بولۋ ىقتيمالدىعى جوعارى سوعىسقا دايىندالىپ، ەلدىڭ شىعىسىنا اسكەرىن شوعىرلاندىرۋدا. تانكتەر، زەڭبىرەكتەر مەن جانارماي تاسۋشى كولىكتەر بۇلىكشىلەر ورنالاسقان ايماققا اتتانىپ جاتىر. اقش بارلاۋ كۇشتەرى سەپاراتيستەردىڭ قولىنداعى ايماقتى باقىلاۋ ءۇشىن دروندارمەن بارلاۋ جۇرگىزۋدە. ال «بوريسپول» اۋەجايىنا كۇن سايىن اقش-تىڭ اسكەري جۇك تاسۋشى ۇشاقتارى قونۋدا.

وتكەن اپتادا اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن زەلەنسكيمەن العاش رەت تەلەفون ارقىلى سويلەستى. اقش باسشىسى ۋكراينانى بارىنشا قولدايتىنىن جەتكىزدى. كانادا پرەزيدەنتى دە وسى پوزيتسيانى ۇستانۋدا. قازىردىڭ وزىندە ۋكراينادا كانادالىق 200 اسكەري ۋكراين ساربازدارىن دايىنداۋعا اتسالىسۋدا. ولار ۋكراينادا 2015 جىلدان بەرى ساربازداردى وقىتۋ باعدارلاماسى بويىنشا جۇمىس جاساۋدا. ۋكراينانىڭ اسكەرى 2014 جىلعىداي ەمەس، الەۋەتى ارتتى. ناتو 20 مىڭنان استام ساربازدى قالالىق جاعدايدا ۇرىس جۇرگىزۋگە دايىنداپ شىقتى. كيەۆكە اقش «تانك ورتەۋشى» اتالعان دجاۆەلين قارۋىن تابىستادى. ۋكراينا سوققى جاساۋشى دروندارمەن جاراقتاندى. دەمەك، ۇرىس قيمىلدارى 2014 جىلعىداي ەمەس، قيان-كەسكى سيپاتتا ءوتۋى مۇمكىن.

قازىرگى تاڭدا كوپشىلىكتى الاڭداتاتىن باستى سۇراق «رەسەي مەن ۋكراينا سوعىسا قالسا، قازاقستان كىمدى جاقتايدى» دەگەن بولىپ وتىر. قازاقستان مەن رەسەي ءبىر اسكەري ۇيىمدا. ۇقشۇ (ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمى) ۇيىمىنا قاتىستى سۇراقتار كوپ. ۋكراينا شىعىسىنداعى قاقتىعىس رەسەي-ۋكراينا سوعىسىنا ۇلاسسا، قازاقستان ەكى تاراپتى بەيبىتشىلىككە شاقىرىپ، كەلىسسوزگە كەلۋگە ۇگىتتەيتىن پوزيتسيا ۇستاناتىنى انىق. ۇقشۇ شارتىنا سايكەس مەملەكەتتەر سوعىس جاعدايىندا ءبىر-بىرىنە كومەكتەسۋى ءتيىس، الايدا ءبىر عانا جاعدايدا: ەگەر ۇيىمعا مۇشە ەلگە سىرتقى كۇشتەن اگرەسسيا بولسا. ال بۇل جاعدايدا كەرىسىنشە رەسەي اگرەسسور، ۋكراينا قورعانۋشى، جاپا شەگۋشى. ۇرىس قيمىلدارى ۋكراينا تەرريتورياسىندا بولىپ جاتىر. حالىقارالىق تالاپتارعا ساي ۋكراينا ءوزىنىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قالپىنا كەلتىرۋگە قۇقىلى. قازاقستان قىرىمدى رەسەيدىڭ ايماعى دەپ مويىنداعان ەمەس. ۋكراينانىڭ بولىنبەس بولشەگى سانايدى. سوندىقتان دا بۇل سوعىستا رەسەي جالعىز.

ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى تاۋلى قاراباق سوعىسىندا ۇقشۇ-نىڭ پرينتسيپتەرى قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن كوردىك. ارمەنيا تاراپى كومەك سۇراعانىمەن، ۇقشۇ كومەك بەرۋدەن باس تارتتى. سەبەبى سوعىس قيمىلدارى حالىقارالىق تالاپتار بويىنشا مويىندالعان ازەربايجاننىڭ تاريحي ولكەسى قاراباقتا ءوتتى. بۇل سوعىستا ازەربايجان ازات ەتۋشى، ارمەنيا اگرەسسور رولىندە بولدى. قازىرگى رەسەي-ۋكراينا قاقتىعىسى دا تۋرا وسىنداي جاعدايدا.

الايدا تاراپتار قارۋىن كورسەتىپ، قاباعىن تۇيسە دە، سوعىس قيمىلدارى قارقىندى تۇردە باستالماي، پوزيتسيالىق سوققى الماسۋمەن شەكتەلۋى دە مۇمكىن.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz