پاكىستان بيلىگى ءدىني، تەرريتوريالىق ارازدىققا بايلانىستى قۇدايى كورشىسى ءۇندىستاننىڭ كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسيناسىن الماي، قىتايدىكىن سالدىرعان ەكەن. ەندى ەل پرەزيدەنتى مەن پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ۆيرۋس جۇقتىرعانى ءمالىم بولىپ وتىر. رەسەيدىڭ سپۋتنيك V ۆاكتسيناسىن سالدىرعان ارگەنتينا پرەزيدەنتىنىڭ دە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانى جاريا بولدى. ىڭعايسىز جاعدايدا قالعان ول: “رەسەي ۆاكتسيناسى ۆيرۋستىڭ جەڭىل وتۋىنە كومەكتەستى” دەپتى. بۇل ۆيرۋس الىپ امەريكانىڭ پرەزيدەنتىن دە (ترامپ), قارا كوكتىڭ تۇقىمى انگليانىڭ ايەل پاتشاسىن دا، يسپان كورولدىگىنىڭ حانزاداسىن دا، قۇداي ءسۇيىپ جاراتقان اراب شەيحتەرىن دە، تەرريتوريامىزدى شەگەندەپ بەرگەن ەلباسىمىزدى دا اينالىپ وتپەدى. كورىپ وتىرعانىمىزداي ءتاج تارىزدەس تاجال ساياساتكەرلەردىڭ كوڭىلىنە، ادامداردىڭ سالاۋاتىنا (باي، كەدەي), ساياسي مارتەبەسىنە (شەنەۋنىكسىڭ بە، بۇقاراسىڭ با), ءدىني ۇستانىمىنا (مۇسىلمانسىڭ با، حريستيانسىڭ با), مەملەكەتتەردىڭ ساياسي قۇرىلىمىنا (دەموكراتيالىق، ديكتاتۋرالىق) قارامايدى. بىراق بۇل كوروناۆيرۋس ساياساتتان تىس ءومىر ءسۇرىپ جاتىر دەگەن ءسوز ەمەس.

ايگىلى ساياسي شولۋشى سەرج شمەمانن «ۆيرۋسپەن كۇرەستە دەموكراتيادان ديكتاتۋرا ءتيىمدى مە؟!» دەگەن ماقالاسىندا ديكتاتور باسشىلاردىڭ كوروناۆيرۋستىڭ الدىن الۋدى سىلتاۋراتىپ، وزدەرىنىڭ بيلىگىن قالاي بەكەمدەگەنىن، اشىق اقپاراتقا، باسپا سوزگە قالاي قۇرىق سالعانىن دالەل فاكتىمەن ءسوز ەتەدى. دەموكراتيالى دەگەن يزرايلدىڭ وزىندە پرەمەر-مينيستر نەتانياحۋ كارانتيندى العا تارتىپ،سوتتاردىڭ قىزمەتىن شەكتەپ، وزىنە قارسى قوزعالعان جەمقورلىق ءىسىن كەيىنگە شەگەرگەن.

كوروناۆيرۋستىڭ الدىن الۋ شارالارىنىڭ دەموكراتيالىق، ديكتاتۋرالىق سيپات العانى بىلاي تۇرسىن، ۆيرۋسقا قارسى ەمدىك شارانىڭ، ۆاكتسينانىڭ ساياسي باسەكەگە اينالعانىنا دا كۋا بولدىق. رەسەي سىناقتىڭ ءۇشىنشى ساتىسىنان وتپەي جاتىپ، ءوز ۆاكتسيناسىن جاھانعا ءبىرىنشى بولىپ جارنامالاعان ەدى. ايتىپ-ايتپاي نگە كەرەك، كوروناۆيرۋستىڭ الەمنىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق قۇرىلىمىنا، مەملەكەتتەردىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناسىنا، بيلىك پەن حالىقتىڭ بايلانىسىنا اسەرى وراسان بولدى.

ول جابىق رەجيمدى مەملەكەتتەر مەن اشىق ەلدەردىڭ قوعامدىق، ساياسي الاڭىنداعى قىزۋ پىكىر تارتىسىنان انىق كورىندى. قىتاي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قىتايدىڭ كوروناۆيرۋستى ءونىمدى تەجەۋىن “شي توراعانىڭ دانا باسشىلىعىنىڭ ارقاسى”  دەپ سيپاتتاسا، ەل ىشىندە بيلىكتىڭ ارەكەتىن قاتاڭ سىناعاندار دا بولدى. «اشىنعان حالىق قورقىنىشتى ۇمىتتى» دەپ ماقالا جازعان قىتايدىڭ ەڭ بەدەلدى وقۋ ورنىنىڭ پروفەسسورى جۇمىستان قۋىلسا، «ءابۇيىرى اشىلسا دا پاتشا بولۋدى ارماندايتىن مىسكىن» دەگەن جازباسى ءۇشىن قىتايدىڭ ەكىنشى باسشىسىنىڭ دوسى ون سەگىز جىلدىق مەرزىم ارقالادى. اقش-تىڭ كوروناۆيرۋستان كوپ شىعىندالۋى ترامپتىڭ پرەزيدەنت سايلاۋىندا جەڭىلۋىنە اكەلىپ سوقتى. بايدەن ونىڭ ۆيرۋسپەن كۇرەستە دارمەنسىزدىك تانىتقانىن بەتىنە باسۋمەن بولدى. كوروناۆيرۋستىڭ ءوزىمىزدىڭ دە دەنساۋلىق جۇيەمىزدىڭ الەۋەتىن، تسيفرلانعان ءتۇرىمىزدى، قايعىدا دا قارپىپ قالۋدى ويلايتىن جەمقورلىعىمىزدى اشكەرەلەپ بەرگەنىن بىلەمىز.

قورىتا ايتقاندا، ەڭ قورقىنىشتىسى – كوروناۆيرسۋتىڭ ساياسيلانۋى الەمدى جايلاعان ىندەتتىڭ كەلۋ قاينارىن ناقتىلاۋعا، سوعان ساي ەم شاراسىن تابۋعا، مامىراجاي ومىرگە قايتا ورالۋعا مۇمكىندىك بەرمەي تۇر.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz