سەيسەنبى, 29 قازان 2024
جاڭالىقتار 3184 0 پىكىر 19 ءساۋىر, 2012 ساعات 05:56

قۋانتاي قارسىبايۇلى. ابايتانۋ كۋرسى 70 جىلدان سوڭ قايتا اشىلدى

جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،

مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.

سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،

مىڭمەن جالعىز الىستىم، كىنا قويما - دەپ ارتىنا وشپەستەي ءىزىن قالدىرعان اباي مۇراسىن تانۋشىلاردىڭ  العاشقى تىڭداۋشىلارىنىڭ كۋالىك الۋ سالتاناتىنا استانا قالاسىنىڭ جۇرتشىلىعى جينالدى.

ۇلى اقىننىڭ مۇراسىن زەرتتەپ، تانىپ، ءبىلۋ ماقساتىندا جوعارعى وقۋ ورىندارىندا العاش رەت ارناۋلى ءپان رەتىندە قازاق ۇۋ-دەگى قازاق ادەبيەتى كافەدراسىندا 1942-43 وقۋ جىلدارىندا م.اۋەزوۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن ۇزاق جىلدار بويى زەرتتەۋ باستالعان بولاتىن. ابايدىڭ شىعارماشىلىق بايلانىسى، جاڭا جازبا ادەبيەتىنىڭ كوشباسشىلىق قالىپتاسۋ جولى باتىس جانە شىعىس ادەبيەتىنىڭ الەۋمەتتىك اعارتۋشىلىق پاتريوتتىق يدەيالارىن بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ ماقساتىندا استانا قالاسىندا قازاقستان-رەسەي ۋنيۆەرسيتەتى جانىنان «ابايتانۋ» عىلىمي-تانىمدىق ورتالىعى اشىلعان بولاتىن.

ءبىر جىلدان ەندى عانا اسقان بۇل ورتالىقتا اباي شىعارماشىلىعى مەن ابايدىڭ اقىندىق اينالاسى، اباي جيناعان مۇرالار مەن قازاق ەتنوگرافياسىن سالىستىرا زەرتتەپ، وقۋ ورىندارىنىڭ نەگىزگى باعدارلاماسىن ءتۇزۋ ماقساتىندا ءبىرشاما عىلىمي جۇمىستار جۇرگىزدى.

جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،

مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.

سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،

مىڭمەن جالعىز الىستىم، كىنا قويما - دەپ ارتىنا وشپەستەي ءىزىن قالدىرعان اباي مۇراسىن تانۋشىلاردىڭ  العاشقى تىڭداۋشىلارىنىڭ كۋالىك الۋ سالتاناتىنا استانا قالاسىنىڭ جۇرتشىلىعى جينالدى.

ۇلى اقىننىڭ مۇراسىن زەرتتەپ، تانىپ، ءبىلۋ ماقساتىندا جوعارعى وقۋ ورىندارىندا العاش رەت ارناۋلى ءپان رەتىندە قازاق ۇۋ-دەگى قازاق ادەبيەتى كافەدراسىندا 1942-43 وقۋ جىلدارىندا م.اۋەزوۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ابايدىڭ ادەبي مۇراسىن ۇزاق جىلدار بويى زەرتتەۋ باستالعان بولاتىن. ابايدىڭ شىعارماشىلىق بايلانىسى، جاڭا جازبا ادەبيەتىنىڭ كوشباسشىلىق قالىپتاسۋ جولى باتىس جانە شىعىس ادەبيەتىنىڭ الەۋمەتتىك اعارتۋشىلىق پاتريوتتىق يدەيالارىن بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ ماقساتىندا استانا قالاسىندا قازاقستان-رەسەي ۋنيۆەرسيتەتى جانىنان «ابايتانۋ» عىلىمي-تانىمدىق ورتالىعى اشىلعان بولاتىن.

ءبىر جىلدان ەندى عانا اسقان بۇل ورتالىقتا اباي شىعارماشىلىعى مەن ابايدىڭ اقىندىق اينالاسى، اباي جيناعان مۇرالار مەن قازاق ەتنوگرافياسىن سالىستىرا زەرتتەپ، وقۋ ورىندارىنىڭ نەگىزگى باعدارلاماسىن ءتۇزۋ ماقساتىندا ءبىرشاما عىلىمي جۇمىستار جۇرگىزدى.

سونىڭ ناتيجەسىندە استانا قالاسىنداعى وقۋ ورىندارىنىڭ باسشىلارىنىڭ سۇرانىسى بويىنشا ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ 36 ساعاتقا نەگىزدەلگەن «ابايتانۋ» كۋرسى جۇرگىزىلە باستادى.ارنايى كۋرسقا استانا قالاسىنداعى  №30,18,34,51,25,43 ورتا مەكتەپتىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ماماندارى مەن كوللەدجدەردىڭ ۇستازدارى قوسىمشا ءبىلىم الدى. اپتاسىنا ءۇش رەت وتكىزىلگەن ساباق بارىسىندا م.اۋەزوۆتىڭ 70 جىل بۇرىنعى كۋرستىق باعدارلاماسىن قايتا جانداندىرىپ، ابايدىڭ ءومىرى، شىعارماشىلىعى، زەرتتەلۋىنە بايلانىستى تاقىرىپتار  قامتىلدى. ابايتانۋشى عالىمداردىڭ قاتىسۋىمەن ابايتانۋشىلاردىڭ العاشقى تىڭداۋشىلارى وسى سالتاناتتى ساتتە قولدارىنا ارنايى كۋالىكتەرىن الدى.70 جىلدان كەيىن قايتالانىپ وتىرعان ابايتانۋدىڭ العاشقى كۋرسىن اياقتاۋ سالتاناتىنا ابايتانۋدىڭ بىلگىرى - مەكەمتاس مىرزاحمەتوۆتىڭ ءوزى قاتىسىپ، تىڭداۋشىلارعا كۋالىك تاپسىردى. استاناداعى «ابايتانۋ» عىلىمي-تانىمدىق ورتالىققا ەكى تومدىق «ابايتانۋ» شىعارمالار جيناعىن، مەكتەپ وقۋشىلارىنا ارنالعان قالاممەن سويلەيتىن اۋديو وقۋ قۇرالىن سىيلادى. «اباي تويى» جيناعىنىڭ اۆتورى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى - سۇلتان ورازالين سالتاناتتى شاراعا قاتىسىپ، ۇلىلار جۇرگەن ىزدەن العان ونەگەسىن كوز كورگەن تاريحي وقيعالاردان سىر تارتتى. بىرەگەي ورتالىققا «اباي قازاقتىڭ ۇلى ءبيى» اتتى دەرەكتى ءفيلمى مەن «تەلەديدار ونەرى» اتتى ەڭبەگىن تارتۋ ەتتى. ابايتانۋدىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولىپ، بۇگىنگىدەي دەڭگەيگە كوتەرگەن قازاقستان-رەسەي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسشىلارى - زەينوللا مولداحمەتۇلى مولداحمەتوۆ پەن ابدىعالي رەجەپۇلى جاندىعۇلوۆقا استانا قالاسىنىڭ جۇرتشىلىعى مەن كەلگەن قوناقتار ءدان ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

مەرەكەلىك كەشتى «ابايتانۋ» عىلىمي-تانىمدىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، اقىن - الماحان مۇحامەتقاليقىزى جۇرگىزىپ وتىردى. ابايتانۋدىڭ ارناۋلى كۋرسىنا ءدارىس وقىعان عالىمدار - فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ابايتانۋشى - سەرىك نەگيموۆ، ابايتانۋشى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى - اسان قايىربەكۇلى وماروۆ، قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ وقىتۋشىسى - تەلمان تىلەگەنۇلى نۇركەنوۆ قاتىسىپ، قاتىسۋشىلارمەن وي ءبولىستى.

اباي بيىگى - ۇلت بيىگى، اباي تانىمى -ۇلت تانىمى، اباي تاعلىمى - ۇلت تاعلىمى دەيتىن بولساق ابايتانۋدان بىزدەر الار ءتالىم كوپ. اباي تۋعان ولكەنى ۇلىلىر تۋعان ولكە دەپ تانىپ، ۇلىلار جۇرگەن ىزبەن جۇرگەن، ۇلى توپىراقتان ءنار العان بەلگىلى قوعام قايراتكەرىمەن بىرگە «ابايتانۋ» عىلىمي-تانىمدىق ورتالىعىندا ەكسكۋرسياعا قاتىسىپ، سۋرەتكە تۇسكەن قالا جۇرتشىلىعى ريزاشىلىقپەن  اتتانىستى.

قازاقستان -رەسەي ۋنيۆەرسيتەتى،

ديرەكتوردىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى -

قۋانتاي قارسىبايۇلى باتانوۆ

استانا قالاسى.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر