قىرىق مىڭ قازاق قايدا، سي تسزينپين جولداس؟
بۇگىن «ازاتتىق راديوسىنىڭ» سايتى «قىتايدان كوشىپ كەلەتىن قازاق سانى كۇرت ازايعان. كوشتىڭ توقىراۋىنا نە سەبەپ؟» اتتى ماقالا جاريالاپتى.
وسى ماقالادا «2017 جىلى شىڭجاڭنان كوشىپ كەلگەن 8 مىڭنان استام قازاق قازاقستان ازاماتى اتانسا، 2018 جىلى 5675 ادام ازاماتتىق العان. ال 2019 جىلى 7761 قازاق قازاقستان تولقۇجاتىن يەلەنسە، 2020 جىلى 6925 ادامعا قازاقستان ازاماتتىعى بەرىلگەن...»، دەگەن اقپارات بەرىلگەن. جانە «ازاتتىق راديوسى» ول اقپاراتتى قازاقستاننىڭ رەسمي ستاتيستيكاسىنان العانىن ەسكەرتكەن.
اتالعان اقپارات بويىنشا، ءتورت جىلدا قىتايدان 28 مىڭ 361 قانداسىمىز ورالىپتى.
ال، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شاحرات نۇرىشەۆ 2021 جىلعى 29 ناۋرىزدا «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە «تاتۋ كورشى، ستراتەگيالىق ارىپتەس قىتايمەن قارىم-قاتىناسىمىز تۋرالى» اتتى ماقالاسىن جاريالاپ، «2018-2020 جىلدارى قىتايداعى كونسۋلدىق مەكەمەلەردە 60 مىڭعا جۋىق قانداسىمىزعا ۆيزا راسىمدەلدى. كەيبىر قانداستار ءبىزدىڭ ەلگە كەلگەن سوڭ قازاقستان ازاماتتىعىن قابىلداعان...»، دەگەن مالىمەت بەردى.
ەندى قاراڭىز، سوڭى ءۇش جىلدا قىتايداعى كونسۋلدىق مەكەمەلەرىنەن قازاقستانعا شىعۋعا ۆيزا العان 60 مىڭ قازاقتان سوڭعى ءۇش جىلدا قازاقستانعا ورالعان 20361 قازاقتى الىپ تاستاساق، 39 مىڭ 639 قانداسىمىز اتاجۇرتىنا ورالماعان بولىپ شىعادى.
دەمەك، «ناعىز اتاجۇرتتىڭ» تەكپىسىنەن سەسكەنىپ، قىتاي بيلىگى الپىس مىڭ قازاقتىڭ تولقۇجاتىن قولىنا بەرىپ، ۆيزا راسىمدەنتكەنى راس.
بىراق، الپىس مىڭ قازاق ۆيزا العان سوڭ، ولاردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن قازاقستانعا جىبەرگەن دە، قالعان قىرىق مىڭ قازاقتىڭ تولقۇجاتىن سي تسزينپين جولداس قايتادان جيىپ الىپ، سەيفىنە سالىپ قويعان.
سوسىن، ماناعى سوڭعى ءۇش جىلدا ورالىپ، قازاقستان ازاماتتىعىن الدى دەپ وتىرعان 20 مىڭ 361 قازاقتىڭ كوپ ءبولىمى قازاقستانعا بۇرىن ورالىپ، ىقتيارحاتپەن جۇرگەندەر بولۋى دا مۇمكىن. ەگەر، بۇلاي بولعاندا 60 مىڭ قازاقتان ورالماي قالعانى ءتىپتى دەپ كوپ ەكەنى بەلگىلى...
مىنە، قىتايدىڭ قيتۇرقىلىعى!
ولار قازاقتاردى وزىنشە وسىلاي الداعىسى، اقىماق قىلعىسى كەلەدى!
ارينە، ءبىز دۇرىس تۇسىنەمىز، شاحرات نۇرىشەۆ مىرزانىڭ «قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا قازاقستانعا قونىس اۋدارۋ مۇمكىندىگىن قاراستىراتىندارى دا، قاراستىرمايتىندارى دا بار. كىندىك قانى تامعان، اتا-بابالارى عاسىرلار بويى تۇرعان مەكەننەن باسقا جاققا نەگە كوشۋ كەرەك دەگەن سۇراق تا قويادى. ءبىزدىڭ مەملەكەت قانداستاردىڭ بارلىعىن قازاقستانعا جاپپاي كوشىرۋدى ماقسات ەتىپ قويىپ وتىرعان جوق...»، دەگەنى ديپلوماتيالىق ءسوز.
شىن مانىندە تاريحي وتانىنا قونىس اۋدارعىسى كەلەتىن قازاقتىڭ سانى وتە كوپ!
ۆيزا راسىمدەگەن قازاق – جاعدايى جاقسى، شەتەلگە شىعۋعا مۇمكىندىگى بار قازاق. ەگەر، قولىندا تولقۇجاتى مەن ۆيزاسى بولسا، ولار پاندەمياعا قاراپ تۇرعان جوق، بار مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، وزگە شەتەلدەر ارقىلى بولسا دا قازاقستانعا كەلەدى. بىرەن-سارانداپ كەلىپ تە جاتىر. قىتايدان كوشىپ كەلەتىن قازاق سانى كۇرت ازايعانىنىڭ باستى سەبەبىن وسى جاقتان ىزدەگەن دۇرىس...
سوندىقتان، قىتايداعى قازاقتىڭ كىسىلىك قۇقىعى تولىق قالپىنا كەلمەيىنشە، قازاقستانعا كەلىپ-كەتۋ ءتارتىبى بۇرىنعى قالپىنا تۇسپەيىنشە ءبىزدىڭ كۇرەس ەشقاشان توقتامايدى!
اۋىت مۇقيبەك،
قر پرەزيدەنتى جانىنداعى
ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى
Abai.kz