قازىرگى كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق ازاماتتاردى دا، قالىڭ جۇرتتى دا الاڭداتىپ جۇرگەن جاي، ءبىراز قوردالانىپ قالعان، بىراقتا شەشىمىن ءالى كۇنگە دەيىن تاپپاي جۇرگەن قازاق ۇلتىنىڭ ماسەلەلەرى ەكەنى بەلگىلى. سول ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋىنە ىقپال جاساي الادى دەپ ءۇمىت ارتقان ۇلتتىق ۇيىمدار مەن تۇلعالاردىڭ دا حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعا قويماعاندىعى  ەل ىشىندە ءتۇرلى پىكىر تۋدىراتىنى حاق. وتكەن عاسىردىڭ 90 - شى جىلدارىنىڭ باسىندا ۇلت مۇددەسىن قورعاۋعا بارشا قازاقتى وياتۋعا تالپىنعان سوۆەتقازى اقاتاەۆ، اركەن ۋاق، قاسەن قوجا احمەت، جاعدا بابالىقۇلى جانە تاعى باسقا تانىمال  ۇلتشىل ازاماتتاردىڭ ءىسىن 2005 - جىلداردان باستاپ  كوپتەپ قۇرىلعان ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلىك كورسەتىپ قازاق حالقىنىڭ نامىسىن قورعاۋدى  جالعاستىرعانى بەلگىلى. بىراق كەيىنگى كەزدەردە ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەپ، ۇتىمدى ءىس - ارەكەتتەرىنىڭ سۇيىلىپ، ۇندەرىنىڭ شىعۋى سيرەدى. حالىق اراسىندا تۋىنداعان پىكىرلەرىنە قۇلاق اسساق وسىنداي جاعدايدىڭ پايدا بولۋىنا ۇلت مۇددەسىن قورعاپ جۇرگەن تۇلعالاردىڭ باستارىنىڭ بىرىكپەۋىنەن كورەدى.

قازىرگى كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق ازاماتتاردى دا، قالىڭ جۇرتتى دا الاڭداتىپ جۇرگەن جاي، ءبىراز قوردالانىپ قالعان، بىراقتا شەشىمىن ءالى كۇنگە دەيىن تاپپاي جۇرگەن قازاق ۇلتىنىڭ ماسەلەلەرى ەكەنى بەلگىلى. سول ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋىنە ىقپال جاساي الادى دەپ ءۇمىت ارتقان ۇلتتىق ۇيىمدار مەن تۇلعالاردىڭ دا حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعا قويماعاندىعى  ەل ىشىندە ءتۇرلى پىكىر تۋدىراتىنى حاق. وتكەن عاسىردىڭ 90 - شى جىلدارىنىڭ باسىندا ۇلت مۇددەسىن قورعاۋعا بارشا قازاقتى وياتۋعا تالپىنعان سوۆەتقازى اقاتاەۆ، اركەن ۋاق، قاسەن قوجا احمەت، جاعدا بابالىقۇلى جانە تاعى باسقا تانىمال  ۇلتشىل ازاماتتاردىڭ ءىسىن 2005 - جىلداردان باستاپ  كوپتەپ قۇرىلعان ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلىك كورسەتىپ قازاق حالقىنىڭ نامىسىن قورعاۋدى  جالعاستىرعانى بەلگىلى. بىراق كەيىنگى كەزدەردە ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەپ، ۇتىمدى ءىس - ارەكەتتەرىنىڭ سۇيىلىپ، ۇندەرىنىڭ شىعۋى سيرەدى. حالىق اراسىندا تۋىنداعان پىكىرلەرىنە قۇلاق اسساق وسىنداي جاعدايدىڭ پايدا بولۋىنا ۇلت مۇددەسىن قورعاپ جۇرگەن تۇلعالاردىڭ باستارىنىڭ بىرىكپەۋىنەن كورەدى.

ال ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋعا بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋ جولىنداعى كەمشىلىكتەرگە باعا بەرگەن كەزدەردە ۇلتىم دەپ جۇرگەن جۇرەگى تازا ازاماتتاردى كىنالاۋدان گورى، سول كەمشىلىكتىڭ تۋىنداۋىنا اكەلەتىن سەبەپتەردىڭ تەرەڭدە جاتقان تامىرىنا ۇڭىلگەن دۇرىس سياقتى. سوندىقتان دا، قوعامداعى تۋىنداپ وتىرعان ۇلتتىق ماسەلەگە عالىمداردىڭ دا جەدەل  ات سالىسىپ باتىلدىقپەن ولاردىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرى مەن شەشۋ جولدارىن ۇسىنۋ ولاردىڭ ازاماتتىق بورىشى ەكەنىن ايتار ەدىم. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك الىپ، ەگەمەندى ەل بولۋى قازاق كاۋىمىنىڭ قوعامداعى كوزقاراسىنا، ومىرىنە ۇلكەن وزگەرىستەر اكەلگەنىن مويىنداۋىمىز قاجەت. تاۋەلسىزدىك العان العاشقى جىلدارى وتارلىق ساياساتتىڭ ىقپالىندا ءبىلىم الىپ، رۋحاني تاربيە كورگەن قازاق ازاماتتارىنىڭ بىردەن ءوز باعىتتارىن ايقىنداپ الۋى ولاردىڭ بىلىمىمەن قوسا ءوز حالقىنىڭ رۋحاني، ادامي قۇندىلىقتارى مەن تاريح تاعلىمىن قانشالىقتى بويلارىنا سىڭىرگەنىنە بايلانىستى بولدى. بۇل تەك قازاقتارعا عانا ءتان قۇبىلىس ەمەس، ويتكەنى وسى جاعدايدى الەمدەگى وتارلاۋ بۇعالىعىنان بوساعان بارلىق حالىقتار باستارىنان كەشكەن جانە كەشەدى دە. وسى تابيعي قۇبىلىس زاڭىنىڭ سالدارىنان، قازاق ازاماتتارىنىڭ ۇلت ماسەلەسىنە كەلگەندە پىكىرلەرى مەن ۇستامدارىنا بايلانىستى ءۇش باعىتتاعى توپقا ءبولىنۋدى باسىنان كەشىرگەنى بەلگىلى.

ءبىرىنشى توپ, قازاقتاردىڭ كوپشىلىگى تاۋەلسىزدىكتى اتا - بابالارنىڭ اڭساعان ارمانىنا قول جەتكىزدىك دەپ قولداعان، پىكىرى مەن ۇستامى - وتارلىق ساياساتىنىڭ زاردابىن جويۋ، قازاق حالقىنىڭ جوعالىپ بارا جاتقان رۋحاني قۇندىلىقتارى مەن تاريحىن جاڭعىرتۋ مەن قاتار ادامزاتتىڭ دامۋ جولىنداعى قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىن ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى تاۋەلسىز مەملەكەت قۇرىپ، قازاق حالقىن جاھاندانۋ ىقپالىنان جويىلىپ كەتپەۋىن كوزدەۋ ەدى. بۇل توپقا ءتان ەرەكشەلىك سەزىمگە(ەموتسياعا) بەرىلۋ اسەرىنەن ۇلت مۇددەسىن قورعاۋ ءىس- ارەكەتتەرىندە كەيبىر قاتەلىكتەردىڭ ورىن الۋى .

ەكىنشى توپ، قازاقتاردىڭ ەندى ءبىر بولىگى تاۋەلسىزدىكتى قۋانا قارسى  العانىمەن، كوڭىلدەرىندە قازاق ەلى تاۋەلسىز مەملەكەت بولا الاما، كەشەگى ۇستەمدىك قۇرعان  الپاۋىت ەلدىڭ ىقپالىنان قۇتىلۋعا مۇمكىندىك بارما، قازاق حالقى دامىعان ەلدەردىڭ كومەگىنسىز ءوزىن ءوزى بيلەيتىندەي دەڭگەيگە كوتەرىلە مە دەگەن ولاردىڭ سەنىمسىزدىكتەرى مەن كۇدىكتەرى باسىم بولدى. ويتكەنى بۇل پىكىر يەلەرىنىڭ كوپشىلىگى ۇلتىنىڭ رۋحىننان ادا ورىس ءتىلدى قازاقتار مەن قاتار وتارلىق ءداۋىردىڭ رۋحاني ۇستامىننىڭ شەڭبەرىننەن اسا المايتىن، كەڭەس ءومىرىنىڭ الەۋمەتتىك قىزىعىن پايدالانىپ كەلگەن عىلىم، مادەنيەت، وندىرىستىك تەحنولوگيا سالاسىنداعى ينتەلەگەنتسيا مەن ءبىلىم بەرۋ جانە بيلىك جۇيەسىنىڭ وكىلدەرى ەدى. بۇل توپقا ءتان ەرەكشەلىك ۇلت مۇددەسىن تولىق تۇسىنبەۋ، ارەكتتەرىندە جىگەرلىك پەن باتىلدىق جەتىسپەۋى جانە كومپرودورلىق باعىت ۇستانۋى بولاتىن.

ءۇشىنشى توپ, قازاقتاردىڭ تاعى ءبىر بولىگى تاۋەلسىزدىكتى جاقتاعانىمەن جىگەرى تاپتالىپ ازاماتتىق ساناسى ويانباعان، ساياسي ماسەلە توڭىرەگىنە  جولاماي  ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ وزدەرىنىڭ جەكە باس مۇددەلەرىن عانا ويلاپ، قوعامداعى بارلىق جاعدايلارعا كونبىستىك جاساپ، ەش نارسەگە ارالاسپايتىندار بولدى. بۇل توپقا ءتان ەرەكشەلىك قانعا سىڭگەن قۇلدىق مىنەزدەن ارىلۋعا شامالارى جەتپەي، وزدەرىنىڭ جاڭا قوعامدا ازاماتتىق دەڭگەيگە كوتەرىلە الماۋى ەدى.

وسىنداي  جاعدايدا قازاق ۇلتىنىڭ ماسەلەلەرىن كوتەرىپ بەلسەندىلىكپەن حالىقتىڭ ساناسىن وياتۋ ءبىرىنشى توپ وكىلدەرىنىڭ ەنشىسىندە بولدى. ال وسى ۇلتشىل ازاماتتاردىڭ  ەش بىرەۋىنىڭ  ۇلت ماسەلەسىنىڭ ءتيىمدى شەشىلۋىنە  ىقپال ەتەتىندەي مۇمكىنشىلىكتەرى بولمادى.         ولار نە بيلىك ماڭايىندا، نە بيزنەس ماڭايىندا بولماعاندىقتان جانە بيلىك پەن قاراجاتى بار توپ وكىلدەرىنىڭ قولداۋىن تاپپاعاندىقتان تەك بيلىككە ۇلتتىق نامىستىڭ تاپتالماۋىنا تالاپتار قويۋمەن جانە قازاقتاردىڭ نامىستارى مەن سەزىمدەرىن وياتۋمەن بولدى. قازاق ۇلتشىلدارىنىڭ ستراتەگياسى مەن تاكتيكاسىن ايقىندايتىن، قازاق قاۋىمىنىڭ ىشىندەگى ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ مۇددەسى مەن ۇلتتىق مۇددەنى ۇيلەستىرە قامتىلعان باعىت، باعدارلاما بولمادى. ۇلتشىلداردىڭ جۇيەلى ءىس - ارەكەتتەرگە بارماي، نەگىزگى باعىتى بىرجاقتى ۋاق - ۋاق رۋحاني ماسەلەلەر كوتەرۋ عانا بولىپ، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە  كوڭىل اۋدارماعانى بەلگىلى. بۇل ۇلتتىق قوزعالىستاردىڭ ماڭايىنا حالىقتى توپتاستىرۋ ارقىلى قوعامنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن، بيلىكتەگى كومپرودورلىق cاياسي ەليتا جۇرگىزىپ وتىرعان ۇلتتىق ساياساتقا توسقاۋىل قويا الاتىنداي كۇش دەڭگەيىنە كوتەرىلە الماۋىنا الىپ كەلدى. سوندىقتان ۇلتتىق قوزعالىستار ءبىر ورنىندا تۇرماي ديالەكتيكالىق دامۋ زاڭىنا بايلانىستى ءوزى وتكەن جولدارىنان ساباق الىپ كەلەسى  ساتى بيىگىنە كوتەرىلۋى ءتيىس. ول ساتىعا كوتەرىلۋ ءۇشىن ۇلت مۇددەسىن قورعاپ جۇرگەن ازاماتتارعا ەڭ الدىمەن جانىنا قانشا اششى تيسە دە ءوز كەمشىلىكتەرىن مويىنداپ ودان قۇتىلۋ جولدارىن ىزدەۋ قاجەت. قاي زاماندا بولماسىن، قاي ەلدە بولماسىن ۇلت مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسەتىن  ازاماتتار الدىڭعى ورىنعا ءوز حالقىنىڭ الەۋمەتتىك احۋالىن قويۋمەن قاتار، رۋحاني قۇندىلىقتار مەن ازاماتتاردىڭ قۇقىقىعىن قورعاۋ ماسەلەلەرىن ءبىر - بىرىنەن اجىراتپاي تەڭ ۇستاي بىلگەن. ونى الاش ارىستارىنىڭ باعدارلاماسىنان دا كورۋگە بولادى. حالىقتىڭ «ورازا ناماز توقتىقتا، اش بولساڭ سالدەڭ قالار بوقتىقتا» دەگەن سوزىندە ءومىر ءسۇرۋ زاڭدىلىعىنىڭ ۇلكەن ءفالسافاسى جاتىر. قازاققا جانى اشىعان ءار ازاماتتىڭ بىردە ءبىر قازاق بالاسىنىڭ قارنى اشپاي، قارى تالماي، قابىرعاسى قايىسپاي، كوكىرەگى شەرلەنبەي، كوزىنەن جاسىن اعىزباي ءومىر سۇرۋىنە اكەلەتىن جولعا ۇلەس قوسۋى - ازاماتتىق بورىشى جانە ول ءۇشىن وزىنە اقى، اتاق، ماداق، سىي - سىياپات تىلەمەۋى شارت.

ۇلتتىق قوزعالىستاردىڭ جىبەرىپ وتىرعان قاتەسى وزدەرىنىڭ تاريحي ميسسياسىن انىقتاي الماعاندىقتان، وپپوزيتسيالىق ساياسي توپتاردىڭ ىقپالىندا بولىپ، وزدەرىن ولاردىڭ ۇپاي  مەن ەلەكتورات جيناۋعا باعىتتالعان ساياسي ويىنشىعىنا اينالدىرۋى. ەشبىر ساياسي پارتيا بارشا حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعامايدى. پارتيالار بارشا حالىقتىڭ وكىلى بولا المايدى، قايتا حالىقتىڭ بىرتۇتاستىعىنا كەرى اسەر ەتەدى، ويتكەنى ولار ءوز مۇشەلەرى مەن سوڭىنا ەرگەن شاعىن قولداۋشىلارىنىڭ ماقساتىن ورىنداۋ ءۇشىن ازعانا توپتىڭ بيلىككە كەلۋىنە نەمەسە بيلىككە ىقپال جاساۋىنا قىزمەت ەتۋىمەن حالىقتى بولشەكتەيدى. ۇلت ماسەلەسى ارقاشاندا پارتيالار كوتەرەتىن ماسەلەلەردەن جوعارى تۇرۋى، ونىڭ مەملەكەتقۇرۋشى حالىقتىڭ مۇددەسىن تولىقتاي قورعايتىنداي مەملەكەت قۇرۋعا ادال قىزمەت ەتەتىنىنە بايلانىستى  بولۋى زاڭدىلىق. ۇلت مۇددەسىن قورعاۋعا كەلگەندە دە كەيبىر ۇلتشىل ازاماتتاردىڭ ۇلت ماسەلەسىن قورعاۋ تەك ۇلتشىلدارعا تيەسىلى زاتتاي مەنشىكتەۋلەرى دە بار. بۇل ىستەرىڭ قاتە «بالەنشە» دە ۇلتشىل دەسە، العا تارتاتىن ۋاجدەرى - ول كىم؟ قاشان ميتينگىگە باردى؟ قاشان كوشەگە شىقتى؟ قايدا، نە ىستەدى؟كىمگە قارسى نە جازدى؟ قانشا ۇندەۋ جولدادى؟ ونى كىم ەستىدى؟ ... س.س. ت. ب.  ميتينگى، پيكەت، اشتىق جاريالاۋ ول ناقتىلى الەۋمەتتىك، ازاماتتىق قۇقىقتاردى قورعاۋعا بايلانىستى قولدانۋى دۇرىس بولعانىمەن ونداي جولمەن ۇلتقا بايلانىستى ماسەلەلەر شەشىلمەيدى. ۇلت ماسەلەسى بارلىق قازاققا ورتاق وتە نازىك جانە كۇردەلى ماسەلە، ونى ۇلتشىلدار بولسىن، بيلىك پەن ساياسي وپپوزيتسياداعىلار بولسىن، پرەزيدەنت بولسىن مەنشىكتەي المايدى، ويتكەنى ول ءار قازاقتىڭ قايدا جۇرسە دە، كىم بولسا دا وزىنە تىكەلەي قاتىسى بار جەكە تاعدىرىنا بايلانىستى قۇقى. ۇلت -  دەپ ايعايلاپ جۇرگەن مەن سويلەيمىن، باسقا سويلەمەسىن دەۋ قاتە. ۇلت ماسەلەسى ءبىر كۇندە بۇيرىقپەن نەمەسە ايعاي، داۋمەن، يا بولماسا تۇلعالاردىڭ بەدەلىمەن شەشىلمەيدى. ۇلت ماسەلەلەرىنىڭ شەشىلۋى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ جاقسارۋىمەن قاتار، ونىڭ ۇلتتىق رۋحاني ساناسى مەن ازاماتتاردىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ وسۋىنە جانە بيلىكتىڭ ءوز حالقىنىڭ مۇدەسىن قورعاۋدا قانشالىقتى  ادالدىعىنا، باتىل قادامدارعا باراتىن جىگەرلىلىگىنە  بايلانىستى. سوندىقتان ۇلت مۇددەسىن قورعاۋعا باعىتتالعان ءىس - قيمىلدار بىلىمدىلىكتى، بىلىكتىلىكتى، تازالىقتى، پاراساتتىلىق پەن توزىمدىلىكتى جانە ساياسي ساۋاتتىلىقتى تىلەيدى. پەندەشىلىك ارقاشاندا ادامدى اداستىرادى. باعىتى ءبىر، ماقساتى ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋ ءۇشىن جۇرگەن ادام ارقاشاندا قازاق ازاماتتارىنىڭ بىرلىگىن جوعالتاتىن ويسىز قادام جاساۋدان ساقتانۋى قاجەت. ءومىر شىندىعى ءبارىمىز ءبىر عانا ۇيىم نەمەسە جۇيە شەڭبەرىندە ءبىر تۇلعاعا جۇگىنسەك قانا ماقساتقا جەتەمىز دەپ ويلاۋ قوعامنىڭ تابيعي دامۋ زاڭدىلىعىنا جانە پسيحولوگيا تابيعاتىنا دا قايشى، ياعني ونداي قادام قۇلدىراۋعا اكەلەدى. ماقسات ءبىر باعىتتاعى كوپتەگەن ۇيىمداردىڭ بىرلەسىپ، كەلىسە وتىرىپ ءبىر ارنادا جۇمىس ىستەۋى. ادامدار قوعامداعى ءومىر ءسۇرۋ زاڭدىلىعىنا بايلانىستى ءاربىر سالالاردا، عىلىم، ءبىلىم،  بيلىك جۇيەلەرىندە ۇجىمدىق پسيحولوگيا ىقپال ەتەتىن جاعدايدا ءومىر سۇرەدى. وسىعان بايلانىستى ومىرگە دەگەن كوزقاراستارىندا، ۇستانىمدارىندا ءارتۇرلى ۇعىم مەن مىنەز - قۇلىقتارىندا بوياۋلار بولعانىمەن ءوز تەگىنە(ۇلتىنا) دەگەن سەزىمى جۇرەگىندە ساقتالادى، وشپەيدى. ءار ادامنىڭ جۇرەگىندەگى وسى نازىك ۇشكىنىن سوندىرمەي ونى لاۋلاپ جاناتىن ماڭگى وتقا ايلاندىرعان دا عانا حالقىمىز ماڭگى جاساپ جاھاندانۋ ۇدەرىسىنە ءوزىن جۇتقىزبايدى. ۇلتىم دەگەن ازاماتتاردىڭ ارمانى دا، ماقساتى دا وسىعان جەتۋ بولسا، وندا قازاق حالقى ماڭگى جاسايدى. سوندىقتان، مىناۋ بيلىكتىڭ ادامى، اناۋ وپپوزيتسيانىڭ ادامى، تاعى ءبىرى «بالەنشەنىكى»، «تۇگەنشەنىكى» دەپ اراعا شي جۇگىرتۋ قازاقتىڭ باسىنىڭ قوسىلماۋىنا باعىتتالعان  ارەكەت. مەملەكەت قازاقتىكى وعان ەشكىمنىڭ تالاسى جوق، ال بيلىكتە كومپرودورلىق ەليتا وتىر ەكەن دەپ الاۋىزدىققا جول بەرۋ قاتەلىك. حالقى ءۇشىن جۇرەگى قان جىلايتىن ازاماتتار بيلىكتە دە، وپپوزيتسيادا دا، باسقا سالالاردا دا جەتەرلىك، ولاردى الالاماي بىرىگىپ ۇلتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن ماڭگى ساقتاپ قالاتىن جول ىزدەۋىمىز قاجەت. بيلىككە دە، ەگەر ەرتەڭ وپپوزيتسيا بيلىككە كەلسە وعاندا ۇلت مۇددەسىن رياسىز ورىنداتۋعا ىقپال جاساي الاتىن قوعامدىق كۇش  بولۋى قاجەت. ول بيلىككە بارۋ ءۇشىن كۇرەسەتىن كۇش ەمەس، ول بيلىككە قازاق حالقىنىڭ ارمانىن، ماقساتىن ورىنداتىپ، ارقاشاندا بيلىككە ىقپالىن جۇرگىزەتىن كۇش بولۋى كەرەك. بۇل دەڭگەيگە جەتۋ ءۇشىن قازاقتاردىڭ ۇلتتىق سەزىمدەرىنىڭ نەگىزىندە قوعامدىق سانا قالىپتاستىرۋ قاجەت. قوعامدىق سانانى ساياساتكەرلەر قالىپتاستىرادى دەگەن ۇعىم قاتە، ونى ادامزاتتىڭ وتكەن ساپارىنداعى ۇلتتاردىڭ قالىپتاسۋ زاڭدىلىعى كورسەتەتىنى بەلگىلى. قوعامدىق سانانى ءوز ۇلتىنىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن جان - تانىمەن سەزىنەتىن  الدىڭعى قاتارلى قازاق زىيالىلارى(ويشىل - فيلوسوفتار، اقىندار،  جازۋشىلار، ونەر سالاسى، مادەني مايدان وكىلدەرى، عالىمدار، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ۇستازدار، تاريحشىلار) قالىپتاستىرادى. ۇلتشىلدار ءوز حالقىنىڭ مادەنيەتىنىڭ، ادەبيەتىنىڭ، ءداستۇرلى ونەرىنىڭ، عىلىمىنىڭ، ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ نەوليبەراليزم باعىتىنىڭ  زىيان اكەلەتىن ىقپالىنا ۇشىراماۋىنا  كوڭىل اۋدارۋى قاجەت. سوندىقتان، اسا ماڭىزدى ماسەلە كەلەشەك ۇرپاقتى ءوز حالقىنىڭ سالت-ءداستۇرىن، رۋحاني قۇندىلىقتارىن، تاريح تاعلىمدارىن باعالاپ، بويىنا سىڭىرۋمەن بىرگە ادامزات وركەنيەتىنىڭ ءتيىمدى جەتىستىكتەرىن مەڭگەرگەن رۋحى بيىك، جىگەرلى، ارى تازا، ءبىلىمى زور، بىلىكتى، پاراساتتى ازامات دەڭگەيىندە تاربيەلەۋ قاجەت. ءوز حالقىنىڭ رۋحاني بايلىعىنان سۋسىنداپ ۇلتىن سۇيە بىلگەن پاراساتتى ازامات ەل نامىسىن ەشكىمگە تاپتاتپايدى جانە ءوزى دە ەشقاشاندا باسقا حالىقتىڭ نامىسىننا تيمەيدى. قازاق حالقىنىڭ نامىسىن باسقالارعا تاپتاتپاۋدىڭ جولى قازاقتاردىڭ وزدەرى باسقالاردان بىلىمىمەن، بىلىكتىلىگىمەن، پاراساتتىلىعىمەن، جىگەرلى باتىلدىعىمەن جوعارى تۇرۋعا ۇمتىلىپ، سول دەڭگەيگە جەتكەن مىقتىلىعىمەن ماڭايىن مويىنداتۋى قاجەت. سوندا عانا قازاق ءوز ۇلتىنىڭ مەرەيىن ارتتىرا الادى. بوس سوزدەن گورى قيىندا بولسا ىسكە كوشكەن ءجون بولار.

باستى مىندەت ۇلت مۇددەسى ءۇشىن پەندەشىلىكتى قويىپ، ءبىرىمىزدىڭ قاتەمىزدى ءبىرىمىز كەشىرۋدى ۇيرەنىپ، ىنتىماقپەن باسىممىز قوسىلعان كۇشكە اينالايىق. ءبىرىنشى، قازاقتىڭ بىرلىگىن بەكىتەيىك. ەكىنشى، تۇركى ءتىلدى تەگىمىز ءبىر حالىقتى باۋىرىمىزعا تارتىپ، قۋاتىمىزدى ارتتىرايىق. ءۇشىنشى، ۇلت ماسەلەسىنە كەلگەندە ەلىمىزدە تۇراتىن وزگە حالىقتاردىڭ وكىلدەرىنە  قازاق ۇلتىنىڭ ماسەلەلەرى شەشىلمەي ولاردىڭ ماسەلەلەرى شەشىلەدى دەگەن بوس ءسوز، ۋاقىت ۇتۋعا باعىتتالعان ايارلىق ساياسات ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ قاجەت. مەملەكەت قۇرۋشى حالىقتىڭ مۇددەسى قورعالماعان ەلدە ەشقاشان باسقا حالىق وكىلدەرىنىڭ قۇقى قورعالمايدى.

وسىنى جەرلەستەرىمىزگە ۇعىندىرا بىلسەك، وندا ولار ءبىزدىڭ وداقتاستارىمىزعا اينالادى.

«اباي-اقپارات»