ارقانكەرگەننىڭ استارى

سونىمەن، باس پروكۋراتۋرا قاتارداعى سارباز  - چەلاح ءوزىنىڭ اسكەري قىزمەتتەستەرىن ولتىرگەنىن مويىندادى دەگەن رەسمي اقپاراتتى جاريا ەتتى. رەسمي ورىنداردىڭ قورتىندىسى وسىلاي بولارىن، تاپ ءبىر «اقىلداسىپ العانداي» كوپشىلىك  الدىن الا ءبىلىپ وتىردى. وعان ءتۇرلى ساراپشىلار پىكىرى مەن الەۋمەتتىك جەلىدەگى جۇرتشىلىق بولجامدارىن دالەل رەتىندە العا تارتۋعا بولار.

ارقانكەرگەننىڭ استارى

سونىمەن، باس پروكۋراتۋرا قاتارداعى سارباز  - چەلاح ءوزىنىڭ اسكەري قىزمەتتەستەرىن ولتىرگەنىن مويىندادى دەگەن رەسمي اقپاراتتى جاريا ەتتى. رەسمي ورىنداردىڭ قورتىندىسى وسىلاي بولارىن، تاپ ءبىر «اقىلداسىپ العانداي» كوپشىلىك  الدىن الا ءبىلىپ وتىردى. وعان ءتۇرلى ساراپشىلار پىكىرى مەن الەۋمەتتىك جەلىدەگى جۇرتشىلىق بولجامدارىن دالەل رەتىندە العا تارتۋعا بولار.

ەڭ اۋەلى، رەسمي مالىمدەمەدە ايتىلعان: «چەلاح ءوزىنىڭ اسكەري قىزمەتتەستەرىن ولتىرگەنىن مويىندادى. چەلاحتىڭ ايتۋىنشا، قىلمىستى جاساۋدىڭ سەبەبى رەتىندە ىشكى قاقتىعىستار جانە ەسىنىڭ تۇسىندىرۋگە جاتپايتىن بۇزىلۋ جاعدايى سەبەپ بولعان» دەگەن تىركەستەر ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆتىڭ: «بۇل وقىس وقيعانىڭ سەبەبىن قاراستىرماعان كۇننىڭ وزىندە ءبىر تۇجىرىم جاساۋعا بولادى: بارلىق دەرلىك قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارى وتە كۇردەلى رەفورماعا ءزارۋ. وكىنىشكە وراي، سوڭعى جيىرما جىلدا قۇقىق قورعاۋ سالاسىندا ءار ءتۇرلى شاتاق وقيعالارعا كۇا بولىپ كەلەمىز. ماسەلەن، قازاقستان اسكەرىندە جەمقورلىققا قاتىستى، ءتىپتى قارۋ-جاراقپەن بايلانىستى جاعدايلار تالاي ورىن العان. قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ ءوز اراسىندا قانشا جانجال بولدى؟! وسىنىڭ بارلىعى ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىك سالاسىنىڭ مىعىم ەمەستىگىن كورسەتىپ وتىر. ال شەكارا بەكەتىندەگى جاعداي - تەك سونىڭ ءبىر دالەلى عانا» دەگەن پىكىرىنىڭ اقيقاتتان الىس كەتپەيتىندىگىن كورسەتەدى. سەبەبى، باس پروكۋراتۋرانىڭ رەسمي وكىلى ايتقانداي چەلاحتىڭ «ەسىنىڭ تۇسىندىرۋگە جاتپايتىن بۇزىلۋ جاعدايى» بار بولسا، ول قالايشا اسكەري كوميسسيادان ءوتىپ، اسكەر قاتارىنا الىنعان دەگەن زاڭدى سۇراق باسى اشىق كۇيى قالادى.

ەكىنشىدەن، مالىمدەمەدەگى «ىشكى قاقتىعىستار» دەلىنەتىن تىركەستىڭ اسكەرلەر اراسىنداعى الىمجەتتىكتىڭ ازايماي وتىرعاندىعىن ءارى سونىڭ سالدارىنان تالاي قىرشىن جاس جىگىت قازا بولعانىن تاعى ءبىر مارتە ايعاقتاي تۇسەتىندەي.

ءۇشىنشى ماسەلە، رەسمي مالىمدەمەدە ارقانكەرگەن وقيعاسىنا قانداي دا ءبىر سىرتقى كۇشتەردىڭ قاتىسى بولعاندىعى جايلى ەشنارسە ايتىلمايدى. الايدا، وقيعا ورىن العان كۇننەن باستاپ، قوعامدا شەكاراشىلاردىڭ وپات بولۋىنىڭ ارتىندا رەسەي نەمەسە قىتاي تۇرۋى ىقتيمال دەگەن جورامالدار جەلدەي ەستى. ءالى دە سولاي. ەل ىشىندەگى ءتۇرلى جورامالداردىڭ قيسىنىنا قاراعاندا، مۇنداي ىسكە رەسەي تاراپى مۇددەلى كورىنەدى. جۇرتتىڭ ويىنشا، قازاقستانعا ساياسي-ەكونوميكالىق ىقپالىن ابدەن ارتتىرىپ، كەدەندىك وداققا ەنگىزۋ ارقىلى ەلدىڭ كەدەنىن العان رەسەي ەندى قىتاي مەن قازاقستان اراسىنان الا مىسىق جۇگىرتىپ، ونسىز دا قىتاي دەسە دە جيىرىلا قالاتىن قازاق قوعامىن شىعىستاعى كورشىسىمەن ءبىرجولا وشىكتىرىپ، ونىڭ ورنىنا ورىس شوۆينيستىگى مەن رەسەيدىڭ يمپەريالىق پيعىلىنا دەگەن قارسىلىقتى باسەڭدەتۋ ءارى اسكەري كۇشتى بىرىكتىرۋ، ياعني، قورعانىس سالاسىنا قول سالىپ، قازاق جەرىندە «ورتاق قورعانىس ماقساتىندا» دەگەن سىلتاۋمەن ورىس اسكەري بازاسىن ورناتۋ، سول ارقىلى قىرعىزستان مەن اۋعانىستاندا وشاق قازىپ، اسكەري بازالارىن ورنىقتىرعان اقش پەن ەۋروپاعا سەس كورسەتۋ-ءمىس. بۇقارا حالىقتىڭ ويى مۇنىمەن توقتامايدى. ەلدىڭ سوزىنە سەنسەك،   رەسەيدىڭ قازاقستانعا دەندەي كىرۋى «قازاتومپروم» ىسىمەن باستالىپ، قورعاستاعى ىسپەن ساباقتالىپ، ارقانكەرگەنمەن جالعاسىپ جاتىر. مۇنداي اڭگىمەلەردىڭ قيسىنى رەتىندە  - وقيعانىڭ ءپۋتيننىڭ بيلىككە كەلىسىنەن كوپ ۋاقىت وتپەي ءارى شىۇ-ى جيىنىنىڭ قارساڭىندا ورىن الۋى اتالادى. قالاي دەسەكتە، مۇنىڭ ءبارى ەل ىشىندەگى ءتۇرلى ينتەرنەت سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە كورىنىس بەرگەن جۇرتتىڭ ويى. ال، رەسمي مالىمدەمە تومەندە تۇتاس بەرىلىپ وتىر.

"اباي-اقپارات"

باس پروكۋراتۋرانىڭ رەسمي وكىلى نۇرداۋلەت سۇيىندىكوۆتىڭ باق وكىلدەرىنە بەرگەن مالىمدەمەسى

الماتى وبلىسى، الاكول اۋدانىندا ورنالاسقان «ارقانكەرگەن» ۋاقىتشا شەكارا بەكەتىندە قايعىلى وقيعا ورىن العاندىعى بەلگىلى. اسكەريلەر مەن ءبىر ازاماتتىق تۇلعا قايتىس بولدى.
بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى تەرگەۋ قورتىندىسى بويىنشا، مىنانداي جايتتار انىقتالدى:

2012 جىلعى 10 مامىردا شەكارا قىزمەتىنىڭ 3-ءشى شەكارا جاساعىنىڭ 15 ادامنان، ونىڭ ىشىندە 1 وفيتسەر، 3 كەلىسىم-شارت بويىنشا اسكەريلەر جانە 11 مەرزىمدى اسكەريلەردەن تۇراتىن قىزمەتكەرلەر «ارقانكەرگەن» ۋاقىتشا شەكارا بەكەتىندە مەملەكەتتىك شەكارانى كۇزەتۋ بويىنشا كەزەكشىلىككە تۇسكەن. بەكەت ەلدى-مەكەندەردەن الشاق جەردە 3 مىڭ مەترگە جۋىق بيىكتىكتەگى تاۋلاردا ورنالاسقان. اۋدان ورتالىعى ۇشارالعا دەيىن 224 كيلومەتر.
اعىمداعى جىلعى 30 مامىردا بايلانىستىڭ جوعالۋىنا بايلانىستى بەكەتكە كەزەكشى قۇرام جىبەرىلگەن، ولار وقيعا ورنىنا كەلگەندە ورتەنىپ كەتكەن كازارما، وفيتسەرلىك قۇرام ءۇيى مەن شارۋاشىلىق قۇرىلىستارعا تاپ بولعان. ول تۋرالى جاساققا باياندالعان.

وقيعا ورنىنا تىكۇشاقپەن دەرەۋ جەدەل توپ ۇشىپ شىقتى، ونىڭ قۇرامىندا شەكارا جاساعىنىڭ باسشىلىعى، اسكەري پروكۋراتۋرانىڭ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جانە ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ وكىلدەرى بولدى.
جەدەل توپ وقيعا بولعان جەردە قاجەتتى شارالار ۇيىمداستىرىپ، ورتەنگەن كازارما مەن  وفيتسەرلەر ۇيىندە 13 ادامنىڭ ءمايىتى كۇيگەن قالدىقتاردى تاپقان. ءبىر جانىپ كەتكەن ءمايىت ماڭايداعى اعىپ جاتقان وزەن بويىندا بولعان.
سونداي-اق، «ارقانكەرگەن» بەكەتىنەن 150 مەتر قاشىقتىقتا ورنالاسقان اڭشىلىق شارۋاشىلىق كۇزەتشىسىنىڭ ۇيىندە اۆتوماتتان اتىلعان وققا ۇشىپ كوز جۇمعان رۋسلان كيمنىڭ مۇردەسى تابىلدى.

قازىرگى كەزگە گەنومدىق ساراپتامانى پايدالانا وتىرىپ، 10 اسكەردىڭ تۇلعاسى انىقتالدى.
وسى فاكتى بويىنشا 30 مامىردا تالدىقورعان گارنيزونىنىڭ اسكەري پروكۋرورى قىلمىستىق كودەكستىڭ 96-بابى 2-تارماعىنىڭ «ا» تارماقشاسى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعادى (ەكى جانە ودان كوپ كىسىنى ءولتىرۋ).
ءىس ارنايى اسكەري پروكۋرور باسشىلىق ەتەتىن ۆەدومستۆوارالىق جەدەل-تەرگەۋ توبىمەن تەرگەلۋدە.
ورتەنىپ كەتكەن جايلاردان بەكەت كومانديرى كەرەەۆكە تيەسىلى ءبىر «ماكاروۆ» پيستولەتىنەن باسقا شەكاراشىلاردىڭ قولىندا بولعان بارلىق قارۋلار تابىلدى.
جاقىن اراداعى شاتقالداردىڭ بىرىنەن ىزدەۋ توبى بەكەتتەن جوعالعان بارلىق قىزمەتتىك   5 ءمىنىس اتتى تاپتى.

4 ماۋسىمدا شەكارا جاساعىمەن جەرگىلىكتى شوپاندار قىستاعىنىڭ بىرىندە 1992 جىلى تۋعان، «ارقانكەرگەن» بەكەتى شەكاراشىلارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن چەلاح ۆلاديسلاۆ ۆالەرەۆيچ تابىلىپ، ۇستالدى.
ودان كاپيتان كەرەەۆتىڭ ازامتتىق كيىمدەرى، «ماكاروۆ» پيستولەتى، نوۋتبۋگى جانە كەيبىر قايتىس بولعان اسكەريلەردىڭ ۇيالى تەلەفوندارى تابىلىپ، الىندى.
ادۆوكاتتىڭ قاتىسۋىمەن جاۋاپ الۋ كەزىندە چەلاح ءوزىنىڭ اسكەري قىزمەتتەستەرىن جانە رۋسلان كيمدى ولتىرگەندىگىن مويىندادى.
چەلاحتىڭ ايتۋىنشا، قىلمىستى جاساۋدىڭ سەبەبى رەتىندە ىشكى قاقتىعىستار جانە ەسىنىڭ تۇسىندىرۋگە جاتپايتىن بۇزىلۋ جاعدايى سەبەپ بولعان.
قىلمىستى جاساۋعا كومەكتەسكەندەر مەن قاتىسۋشىلاردىڭ بار بولعاندىعىن چەلاح ءۇزىلدى-كەسىلدى تەرىستەۋدە.
ونىڭ جاۋابىنا سۇيەنسەك، قىلمىس 2012 جىلعى 28 مامىردا شامامەن تاڭعى ساعات 5-تەر شاماسىندا ساقشىدان باسقا بارلىق بەكەت شەكاراشىلارى ۇيقىدا بولعان كەزدە جاسالعان.
چەلاحتىڭ ءوزى سول ءتۇنى كازارما بويىنشا كەزەكشى بولعان جانە سايكەسىنشە، قارۋ ارسەنالىنا قول جەتىمدىلىگى بولعان.

چەلاحتىڭ ايعاقتارىنا سايكەس كىسى ءولتىرۋ حرونولوگياسى كەلەسىدەي بولعان.
ءبىرىنشى بولىپ بەكەت تەرريتورياسىنان الداۋ ارقىلى شىعارىلعان ساقشى ولتىرىلگەن.
ودان كەيىن، چەلاح كازارماعا ورالىپ، ونداعى قالعان قىزمەتتەستەرىن اتىپ ولتىرگەن، ولاردىڭ 9-ى ۇيقى ۇستىندە بولعان.
سوڭعى بولىپ اڭشى ۇيىندە قورىقشى رۋسلان كيم ولتىرىلگەن.
چەلاح قۇرباندارى ءولتىرۋ كەزىندە قارۋسىز بولعانىن اتاپ ايتۋ قاجەت.

سونىمەن بىرگە چەلاحتىڭ ايتۋى بويىنشا، كەيبىر ۇيقىدان تۇرعان قىزمەتتەستەرى ولارعا قارۋ باعىتتاعاندى شىنايى قابىلداماعان.

كىسىلەر ولتىرىلگەننەن كەيىن قىلمىس ىزدەرىن جاسىرۋ ماقساتىندا چەلاح ارقيلى پوزيتسيالاردان اۆتوماتتان وق اتىپ، كازارما بولمەلەرىندە وقتاردى شاشىپ، الدىن الا بەنزين توگىپ، بەكەتتىڭ بارلىق كازارمالىق جانە شارۋاشىلىق قۇرىلىستارىن ورتەپ جىبەرگەن.
وسىنداي تاسىلمەن بەكەت تەرريتورياسىنان تىسقارى جاتقان ساقشى ءمايىتى دە ورتەلگەن.
وسىنىڭ بارىنەن كەيىن چەلاح وزىمەن بىرگە «ماكاروۆ» تاپانشىسىن، ازىق-تۇلىك، قىزمەتتەستەرىنىڭ بىرقاتار جەكە زاتتارىن (ۇيالى تەلەفوندار، نوۋتبۋك، اقشا) الىپ، كاپيتان كەرەەۆتىڭ ازاماتتىق كيىمىن كيىپ الىپ وقيعا بولعان جەردەن جاياۋ بوي تاسالاعان.
قازىرگى ۋاقىتتا چەلاحتىڭ بەرگەن جاۋاپتارىنىڭ شىنايىلىعى تەكسەرىلۋدە، سونىمەن بىرگە بەكەتكە سىرتتان شابۋىل جاساۋ بەلگىلەرى تەرگەۋ بويىنشا انىقتالعان جوق.

تەرگەۋ شەڭبەرىندە بارلىق قاجەتتى ساراپتامالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلۋدە، سونىڭ ىشىندە ۆلاديسلاۆ چەلاحتىڭ جەكە باسىنا قاتىستى كەشەندى پسيحولوگيالىق ساراپتاما دا جۇرگىزىلەدى.
قازىرگى ۋاقىتتا ساراپشىلار 11 اسكەري قىزمەتكەردىڭ جەكە باستارىن انىقتادى جانە ساراپتاما شەكاراشىلاردىڭ دا، قورىقشىنىڭ دا الكولگولدى ىشىمدىك ءىشۋ فاكتىسىن جوققا شىعاردى.
ءورت-تەحنيكالىق ساراپتامامەن جارىلىس وشاقتارى جانە سايكەسىنشە، جارىلعىش زاتتاردى پايدالانۋ فاكتىسى انىقتالعان جوق.
بولعان بارلىق جاعدايدى انىقتاۋعا باعىتتالعان باسقا دا جەدەل-تەرگەۋ شارالارى جۇرگىزىلۋدە.
بۇل وقيعانىڭ تەرگەلۋ بارىسىنا قاتىستى باسقا اقپارات تەرگەۋ مۇددەسىن ەسكەرە وتىرىپ، قوسىمشا حابارلاناتىن بولادى.
سونىمەن قاتار «سارى بوكتەر» شەكارالىق زاستاۆاسىنىڭ باستىعى الەكسەي ۆيكتوروۆيچ فومينعا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالعانى تۋرالى حاباردار ەتەمىز.
فومين ۇستىمىزدەگى جىلعى مامىردىڭ 28 مەن 30 ارالىعىندا «ارقانكەرگەن» شەكارالىق بەكەتىمەن بايلانىستىڭ بولماعانىن قاساقانا جاسىرعانى جانە ونىڭ سەبەپتەرىن انىقتاۋ مەن قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا شارا قولدانباعانى ءۇشىن ايىپتالۋدا.
سوت سانكتسياسىمەن ول قاماۋعا الىندى.
وقيعا بولعان جەرگە جاقىن اۋدانداردا جەدەل-تەرگەۋ، ىزدەۋ شارالارى جالعاسۋدا.

باس پروكۋراتۋرانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى