جۇما, 18 قازان 2024
جاڭالىقتار 4653 0 پىكىر 15 ماۋسىم, 2012 ساعات 08:26

باۋىرجان باباجانۇلى. كەنتاۆر

1991 جىلى كوكتەمدە  الماتىداعى قازىرگى بالۋان شولاق اتىنداعى سارايدا مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ 60 جىلدىعىنا ارنالعان ايتىس ءوتتى. نەگىزىنەن ستۋدەنتتەر قاتىسقان بۇل ايتىستىڭ ەكىنشى كۇنىندە ءبىر وقىس وقيعا بولدى. جامبىلدان كەلگەن ايتىسكەر، تاراز مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ كوركەمسۋرەت فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى مارالتاي ىبىراەۆ ءبىر قايىرىمنان كەيىن قولىن ءبىر سىلتەپ،  ورنىنان تۇرىپ جۇرە بەردى. «قاپ، كەشە «اتتىڭ باسىن» ءبىراز جىبەرىپ ەدى، باس جازىپ ۇلگەرمەگەن عوي...» - دەدى مەنىڭ قاسىمدا وتىرعان بىرەۋ. ءبىر كۇن بۇرىن ول ءتاپ-ءتاۋىر ايتىسقان بولاتىن.
ءسىرا، باسىن دۇرىستاپ السا كەرەك، ايتىس اياقتالىپ، قورىتىندىنى جاريالار ساتتەگى ۇزىلىستە مارالتاي ءوز بەتىمەن ساحناعا شىعىپ، ولەڭ وقىپ تۇردى...
سول جىلى كۇزدە كۋرستاسىمىز باقىت امەتاەۆ جيىرما بىردەڭەگە تولىپ، ءال-فارابي كوشەسىنىڭ بويىندا پاتەر جالداپ، اتاپ وتەتىن بولدىق. قايدان كەلە قالعانىن بىلمەيمىن، سول تۋعان كۇنگە مارالتاي دا قاتىستى. جاقىننان تۇڭعىش رەت كورۋىم. يەگى ايىر بىتكەن، قاسقىر بەت،  سارى جىگىت ەكەن. ۋدار-دۋدار شاشى دا بۇزىق ەكەندىگىن ايگىلەپ تۇر. ەشتەڭەدەن قىسىلمايدى. بۇرىننان تانيتىن ادام سەكىلدى بىزبەن بىردەن ارالاسىپ كەتتى. تىلەك ايتىپ ولەڭ وقىدى. مۇقاعاليدىڭ قۇلپىتاسىندا جازىلعان  «ارينە، سۋىق قايعى، سۋىق قايعى...»  دەپ باستالاتىن جىردى ەپيگراف قىلىپ العان ولەڭ. كۇشتى وقيدى ەكەن. جۇرت دۋ ەتە قالدى. مەن قاسىمدا وتىرعان ادىلگە قارادىم: «قالاي؟».  بوتپانوۆ ەزۋىن قيسايتتى: «ەرۋندا!».

1991 جىلى كوكتەمدە  الماتىداعى قازىرگى بالۋان شولاق اتىنداعى سارايدا مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ 60 جىلدىعىنا ارنالعان ايتىس ءوتتى. نەگىزىنەن ستۋدەنتتەر قاتىسقان بۇل ايتىستىڭ ەكىنشى كۇنىندە ءبىر وقىس وقيعا بولدى. جامبىلدان كەلگەن ايتىسكەر، تاراز مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ كوركەمسۋرەت فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى مارالتاي ىبىراەۆ ءبىر قايىرىمنان كەيىن قولىن ءبىر سىلتەپ،  ورنىنان تۇرىپ جۇرە بەردى. «قاپ، كەشە «اتتىڭ باسىن» ءبىراز جىبەرىپ ەدى، باس جازىپ ۇلگەرمەگەن عوي...» - دەدى مەنىڭ قاسىمدا وتىرعان بىرەۋ. ءبىر كۇن بۇرىن ول ءتاپ-ءتاۋىر ايتىسقان بولاتىن.
ءسىرا، باسىن دۇرىستاپ السا كەرەك، ايتىس اياقتالىپ، قورىتىندىنى جاريالار ساتتەگى ۇزىلىستە مارالتاي ءوز بەتىمەن ساحناعا شىعىپ، ولەڭ وقىپ تۇردى...
سول جىلى كۇزدە كۋرستاسىمىز باقىت امەتاەۆ جيىرما بىردەڭەگە تولىپ، ءال-فارابي كوشەسىنىڭ بويىندا پاتەر جالداپ، اتاپ وتەتىن بولدىق. قايدان كەلە قالعانىن بىلمەيمىن، سول تۋعان كۇنگە مارالتاي دا قاتىستى. جاقىننان تۇڭعىش رەت كورۋىم. يەگى ايىر بىتكەن، قاسقىر بەت،  سارى جىگىت ەكەن. ۋدار-دۋدار شاشى دا بۇزىق ەكەندىگىن ايگىلەپ تۇر. ەشتەڭەدەن قىسىلمايدى. بۇرىننان تانيتىن ادام سەكىلدى بىزبەن بىردەن ارالاسىپ كەتتى. تىلەك ايتىپ ولەڭ وقىدى. مۇقاعاليدىڭ قۇلپىتاسىندا جازىلعان  «ارينە، سۋىق قايعى، سۋىق قايعى...»  دەپ باستالاتىن جىردى ەپيگراف قىلىپ العان ولەڭ. كۇشتى وقيدى ەكەن. جۇرت دۋ ەتە قالدى. مەن قاسىمدا وتىرعان ادىلگە قارادىم: «قالاي؟».  بوتپانوۆ ەزۋىن قيسايتتى: «ەرۋندا!».
...سودان ءۇش-ءتورت جىل وتكەننەن كەيىن تارازدان الماتىعا قايتا الماي جۇرگەن كۇندەردىڭ بىرىندە وسى اڭگىمەنى مارالتايعا ايتقانىم بار. - «شىنىمەن سولاي دەدى مە؟ - دەدى مارالتاي تۋرا ۇراتىن ادام سەكىلدى ماعان تونە قاراپ. - ءيا، - دەدىم مەن دە سول قولىمدى توسقاۋىلعا قويۋعا ىڭعايلاي بەرىپ. - «ءادىل سول كەزدىڭ وزىندە مىقتى ەكەن عوي، - دەدى مارالتاي كەنەت قوس  قولىمەن باسىن ۇستاي الىپ. - شىنىندا دا «ەرۋندا»  ەدى عوي».
مەن كەيىن سول ولەڭدى مارالتايدىڭ وقىعانىن كورگەنىم جوق. جيناقتارىنا دا ەنبەدى. سوعان قاراعاندا، راسىندا دا،  «ەرۋندا» بولسا كەرەك. بىراق وسى ولەڭدى جازاردا مۇقاعاليدىڭ باسىنا بارىپ،  ىرىم ەتىپ،  ءبىر ۋىس توپىراقتى قىشىرلاتىپ جەگەن مارالتايدى اقىن ارۋاعى ۇنەمى جەلەپ-جەبەپ جۇرگەنى حاق.
كەلەسى جىلى مارالتاي ءوزى وقيتىن  پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتا شىعارماشىلىق كەش وتكىزەتىن بولىپ، الماتىدان ءامىرحان بالقىبەك، باقىتجان قوسبارماقوۆ، ساعىندىق رزاحمەتوۆ، مۇرات تىلەۋبەرگەنوۆتەر تارازعا اتتاندى. كەش ادەمى ءوتىپتى. بىراق اياعى داۋعا ۇلاسقان. داستارحان ۇستىندە «قۇداي بار ما، جوق پا؟» - دەگەن تاقىرىپتا ءسوز تالاستىرعان باقىتجان مەن مارالتاي ەگەسىپ قالادى دا، جىگىتتەر ەكىگە ءبولىنىپتى. «قۇدايعا سەنەتىندەر»  باقىتجانعا ەرىپ، ءتۇن ىشىندە دەرەۋ پويىزعا مىنەدى دە، «قۇدايسىزدار»  مارالتايمەن بىرگە تارازدا  قالىپ قويادى.
...1993 جىلى قىستا مارالتاي الماتىعا كەلدى. ءبىرجولا. وقۋدان ءۇشىنشى رەت شىعارىلىپتى. سودان استاناعا تارتىپ وتىرعان. 5-جاتاقحاناعا كەلىپ، جاراس سارسەك، ءامىرحان بالقىبەكتەرگە ات باسىن تىرەپتى. سوسىن بىزگە كەلدى.  
بۇل جولعى مارالتاي بۇرىنعى مارالتاي ەمەس ەدى. ولەڭدەرى سۇمدىق ءوسىپتى. سونى ىرعاق تاپقان. ورالىمدارى ءتىپتى عاجاپ!

قۇداي - كوكتە!
مەن - جەردەمىن، جەردەگى -
قالامىمدا تاعدىرىمنىڭ كەرمەگى.
ماڭدايىما تۇرىپ قالعان اعىپ كەپ،
عاسىرلاردىڭ ايعىز-ايعىز ورنەگى...

...مەنىڭ جانىم - اپپاق ەمەس، قاپ-قارا،
قاپيادا وت تيگەندەي ماقتاعا...

...جالعىز جۇرەك مەندەگى، ساعىنىشى سانسىز كوپ
جالەپ-جالعان ومىرگە ات بايلادىم قامسىز كەپ...

...اياداي عانا اينالىپ بولماس جاسىمدا،
تۇلكىنى كورگەم مىسقىلداي كۇلگەن ميىقتان...
قانشىقتى كورگەم قورقاۋلارمەنەن ۇيىققان...

...ادۆوكاتتاردى مەنسىنبەس بۇل اجال دەيتىن - اۋىر زاڭ،
سالامات بولسىن يمانىڭ،  باقۇل بول، كوكەم باۋىرجان...

بىرىنەن ءبىرى وتەتىن ولەڭدەر. جۇرەگىڭدى سۋىرىپ الارداي. القىمىڭا اششى وكسىك كەپتەلەدى. ەكى كوزىن تارس  جۇمىپ الىپ، تەڭسەلىپ تۇرىپ ولەڭ وقيتىن پەرىگە اربالدىق تا قالدىق. ءوزى  «مەنىڭ درامام» - دەپ وقىعان «قىزىل ولەڭى» ءتىپتى  تولقىتتى.

قىزىل ولەڭ

قاسىرەتكە بويالعان با،  قىزعىل ءتۇن،
قيىر-قيىر قىراتتار دا قىزعىلتىم.
قوسا اعارار قوساعاسىن اڭسايدى،
قويلى اۋىلعا قيعان ەدى ول قىز قىلقىن.

ساتىندە اعام وتاردى ۇيگە بۇراتىن،
شاي دايارلاپ، قىردا ول كۇتىپ تۇراتىن.
قاپيادا  قازاناتتىڭ ەرى اۋىپ،
قايعى-مۇڭعا ءتورىن بەردى مىنا ءتۇن.

ىقتىرارداي ىرىق بەرمەس ىلاڭدى،
قاريالار كۇبىرلەستى قۇراندى.
اعام عانا ايمالايتىن اق القىم،
جەسىرلىكتىڭ جاسىمەن شىلاندى.

ازا تۇتتى اعايىندار تۇگەل كەپ،
اققا وراپ، الىپ كەتتى كىلەمدەپ.
ءۇش جىلدان سوڭ اكەم جاتتى وڭ جاقتا،
«قارا ۇلىما قامقور بولىپ جۇرەم» دەپ.

اپام سودان قارا ءشالى جامىلىپ،
قارا ۇلى مەن شالىن ويلاپ ساعىنىپ.
جوقتاۋ ايتىپ وتىرۋشى ەد،  ونى دا،
قارا داۋىل قاعىپ كەتتى قاعىنىپ.

توقتاتا الماي توسىن كەلگەن اجالدى،
جىڭىشكەردى جۇيكەم مەنىڭ، قاجالدى.
كەتەم دەپ ەم، كەتە المادىم، قيمادىم،
قيا المادىم تىرلىك دەگەن تاجالدى.

ماڭدايىمدى سۇيەپ قۇلپىتاسىنا،
اتا-انام مەن باۋىرىمنىڭ كەپ باسىنا.
جازىلماعان جىرىمدى وقىپ تۇرامىن،
قازىلماعان قابىرىمنىڭ قاسىندا.

اۋەلى ءبىزدى وسىلاي «تىزەرلەتىپ» العان مارالتاي ەندى جازۋشىلار وداعىنا قاراي بەت بۇردى. ءدال سول كەزدە وندا ءبىر ءمۇشايرا بولىپ جاتتى.  ىشىمىزدە مارالتاي دا بار، ءبىز دە ولەڭدەرىمىزدى تاپسىردىق. بۇرىن دا بىرنەشە رەت وسىلاي تالاپتانعانىمىزدا: «ادام كوبەيىپ كەتتى» دەگەن سىلتاۋمەن ءبىزدى بايگەدەن الىپ تاستاعان بولاتىن. بۇل جولى دا كەش تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان نەسىپبەك ايتۇلى سولاي حابارلادى: «پالەنشە-تۇگەنشەلەر ءالى جاس. قۇداي قالاسا، بۇلاردىڭ الدارىندا ءالى تالاي ءمۇشايرا بار. ال قازىر ناعىز تۇلپارلار باق سىناپ جاتىر...».
ءبىز ادەتتەگىدەي «ءويي...» دەپ بارىپ مويىنسۇنا بەرىپ ەك، مارالتاي شات-شالەكەي بولدى. ەجىرەيە قارايدى: «قالاي، مەن ولەڭ وقىمايمىن، ءا؟». ءبىز يىعىمىزدى كوتەرەمىز.
فويەدە ۋ-شۋ بوپ تۇر ەدىك،  باسقىشپەن تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان  ەسەنعالي راۋشانوۆ پەن يران-عايىپ كورىندى. مارالتاي كەنەت بوعاۋىز ارالاسقان ولەڭمەن ەساعاڭا ارناپ «ودا» وقىدى.
-    كەت-ەي، مىناۋ كىم؟ - دەدى ەساعاڭ شوشىنىپ.
-    مەن، زاماننىڭ زاڭعار اقىنى،  مارالتاي ىبىراەۆپىن، - دەدى بۇل قولىن ۇسىنىپ.
يران-عايىپتىڭ كوزى جانىپ كەتتى:
-    ال ولەڭ وقى!
مارالتاي ەكى قولدى  ەكى جاققا جايىپ جىبەرىپ ولەڭ وقىدى. ەكى اعامىز عانا ەمەس، ءارى-بەرى  ءوتىپ بارا جاتقاندار دا تۇرا قالىپ،  تىڭدادى.
-    مىقتى! - دەدى يران-عايىپ الاقانىن شاپاتتاپ.
-    ايتىڭىزشى، مەن مىقتى اقىن ەمەسپىن بە؟
-    سەن - ۇلى اقىنسىڭ!
ءدال وسى ءسوزدى كۇتىپ تۇرعانداي، مارالتاي اناداي جەردە ءۇرپيىپ تۇرعان بىزگە جالت بۇرىلدى: - ءاي، ايتتىم عوي سەندەرگە: «مەن ۇلى اقىنمىن! - دەپ. - يرانبەك  اعا، ايتىڭىزشى، مىنالار سەنبەيدى.
جينالىپ قالعان جۇرت دۋ كۇلدى.  مارالتاي دەرەۋ جانىمىزدان ءوتىپ بارا جاتقان فوتوگرافقا وزىمسىنە ايقايلادى: «ءاي، ءبىزدى تارتىپ جىبەر». ءسويتتى دە،  اعالارىنا بۇرىلىپ: - «كانە، ەكى جاعىما تۇرا قالىڭىزدار. كەيىن مارالتايمەن بىرگە سۋرەتكە تۇسكەنبىز دەپ ماقتانىپ جۇرەسىزدەر عوي»، - دەدى ارسالاڭداي كۇلىپ. وزدەرى دە كەزىندە تەنتەكتىكپەن اتتارى شىققان ەكى اعامىز ءماز بولا كۇلىپ، تۇرا قالدى.
-    ال ەندى وسىنداي ۇلى اقىنعا ولەڭ وقىتپاي تۇر، - دەدى مارالتاي سۋرەتكە ءتۇسىپ بولعاسىن. - وسى دۇرىس پا، يرانبەك اعا؟
-    ارينە، دۇرىس ەمەس! يران-عايىپ جىلدام باسىپ، ساحنا جاققا كەتتى دە، سالدەن سوڭ: - «قازىر شىعاسىڭ، دايىندال!» - دەدى مارالتايعا.
مارالتاي شىققان كەزدە يران-عايىپ ايقاي سالدى: «ۇر، مارالباي!». ءسىرا،  اتى انىق ەسىندە قالماسا كەرەك.
مىنە، مارالتاي ساحناعا (بارلىق ماعىناسىندا ايتىپ وتىرمىز - ب.ب.) وسىلاي شىقتى.
...قاي رەداكتسياعا دا  «بۋى بۇرقىراپ»،  ەركىن كىرىپ باراتىن بۇيراباستى شىعارماشىلىق ورتا جىلى قابىلدادى. ءبىر گازەت اشىلىپ، ەكىنشىسى جابىلىپ جاتقان الاساپىران ۋاقىت. سول تۇستاعى ەڭ مىقتى باسىلىمداردىڭ ءبىرى - «ازيانىڭ»  ادەبيەت جاعىن قارايتىن اقىن ابۋباكىر سمايىل كەرەمەت العىسوز جازىپ، مارالتايدىڭ ولەڭدەرىن ا2 فورماتىمەن شىعاتىن گازەتتىڭ ەكى بەتىنە جاريالادى. بۇل قوعامدىق-ساياسي گازەت تۇگىلى، ادەبي باسىلىمداردىڭ دا «سالتىندا» جوق ءداستۇر ەدى. باسقا دا گازەت-جۋرنالدار ونىڭ جىرلارىن جارىسا جاريالاپ جاتتى.
ادالىن ايتۋ كەرەك، ادەبيەتكە ءدال وسى مارالتاي سياقتى دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرىپ كەلگەن تالانت از. ءسىرا، كەزىندە تولەگەن وسىلاي كەلسە كەرەك.  باس-اياعى ءتورت-بەس ايدىڭ ىشىندە الماتىنىڭ كىرپياز ادەبي ورتاسىنىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ قانا قويماي، سۇيىكتى اقىنىنا اينالۋ - ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ماڭدايىنا قونا بەرمەيتىن باقىت! كەز كەلگەن بۇرىشتا تۇرا قالىپ ولەڭ وقيتىن مارالتايدى، ادەبي ورتا عانا ەمەس، ميليتسيونەرلەر دە، الىپ شاھاردىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى جاتاقحانالاردىڭ ۆاحتەرلەرى دە تەز تانىپ الدى. ەگەر تۇندە بىرەۋ ەسىگىڭدى تارسىلداتىپ، سالدەن سوڭ سىندىرىپ، كىرىپ كەلە جاتسا، ول - مارالتاي! اگاراكي، جاتاقحاناعا قونباي، تاڭەرتەڭگىلىك كەلگەنىڭىزدە، توپساسىنان سىنعان ەسىگىڭىز قابىرعاعا «سۇيەنىپ»، بولمەڭىز جولبارىس شاپقان قوستاي بولىپ جايراپ جاتسا، تاعى دا مارالتايدىڭ «قولتاڭباسى».  ءبىزدىڭ ەسىگىمىزدى عانا قاقسا جاقسى عوي، ول - ءمۇيىزى قاراعايداي ادەبيەت الىپتارىنىڭ دا ەسىگىن سولاي وزىمسىنە قاعاتىن. بىردە مارقۇم ەسجان اينابەكوۆ ەكەۋى تاڭعى ساعات تورتتەردىڭ شاماسىندا حاميت ەرعاليەۆتىڭ ۇيىنە بارىپتى. ەسجاننىڭ بۇرىن
قاريامەن ازداپ ارالاس-قۇرالاستىعى بولسا كەرەك. ءتۇن ىشىندە مازاسىن العاندى كىم جاقسى كورسىن، حاماڭ دا اسا جىلى شىراي تانىتا قويماپتى. بىراق ەسكىنىڭ كوزىن كورگەن كىسى ەمەس پە: - اي، بالالارعا شاي اكەل! - دەپتى كەمپىرىنە. باسى سىنىپ بارا جاتقان مارالتاي مۇنى ەستىپ،  كىلت بۇزىلادى: «تامالار شاي ىشپەيدى، اعا!». «ا، نە دەيت؟!  اي، كەمپىر، كونياك اكەل!». حاماڭ دا - تاما، مارالتاي دا - سول رۋدان عوي. تۋىستىعىن وسىلاي بىلدىرگەن جاس پەرىنى اقساقال وسىلايشا كونياكپەن «ۇشىقتاپتى».
بىردە  5-جاتاقحاناعا جەتىپ قۇلاعان مارالتاي 1-كۋرستىڭ قىزدارىنىڭ ەسىگىن سىندىرىپ،  كىرىپ بارادى. ولار ايقاي سالىپ، جاتاقحانا ميليتسيونەرىن وياتادى. اقىندى جاقسى تانيتىن ول: «اي، مارالتاي، كىشكەنتاي قىزداردا نەڭ بار، ءجۇر»، - دەپ الىپ بارا جاتسا، الگىلەر: «ا، بۇل كىسى مارالتاي اعاي ما، قالدىرىپ كەتىڭىز...»  - دەپ شۋ-شۋ ەتىپ، ءتارتىپ ساقشىسىنىڭ قولىنا جارماساتىن كورىنەدى. سودان ءتۇن ىشىندە قازان كوتەرىپ، باسىن جازىپ بەرىپ،  تاڭ اتقانشا ونىڭ ولەڭدەرىن تىڭداپتى. اقىندى قادىرلەگەن وسىنداي قارىنداستاردان قالاي اينالمايسىڭ؟!
سول تۇستا مارالتايدىڭ تانىمالدىلىعىن ارتتىرا تۇسكەن تاعى ءبىر وقيعا بولدى. جىر  الەمىندە جانارتاۋداي اتىلىپ،  الماتىنىڭ جايماشۋاق، مامىراجاي ادەبي ءومىرىن  استان-كەستەن ەتكەن ءىنىسىنىڭ تەرىس جولعا ءتۇسىپ بارا جاتقانىن اڭعارعان يسرايل ساپارباي اعاسى «جاس قازاق» گازەتىندە «حات جازدىم،  قالام الىپ مارالتايعا» دەپ ءبىر بەت ولەڭ ارنادى. «اراقتى قوي، سەن جۇرگەن جەر مۇشايراعا اينالسىن!» دەگەن ماعىناداعى ولەڭدەر. گازەت شىققان كۇنى: - «وسى اقىلىن ءبىر جارتىسىن قويىپ وتىرىپ، ايتپاي ما ەكەن؟» - دەپ تاس-تالقان بولعان مارالتاي ىلە جاۋاپ جازىپ، گازەتتىڭ كەلەسى نومەرىنە جاريالادى. توپتاما ولەڭنىڭ ءبىرى مىناداي:

حات جازىپسىز،  قالام الىپ قاعازعا،
ءبىر بەت ولەڭ باق بولا ما باعى ازعا؟
سىي بولا ما كۇيى قاشقان باڭگىگە،
مي بولا ما اقىلى ازداۋ سابازعا؟

دوس بولا ما؟
قايران دوستار باياعى،
باسقا ءتيدى جالعىزدىقتىڭ تاياعى.
مەن ەسەنين ەمەسپىن عوي، مارات تا،
باقادان كوپ بۇل كۇنگىنىڭ حايامى.

ءسىز ايتقان ءسوز بولدى-اۋ ماعان قىزىق ناق،
جىر وقيتىن كورىنەمىن قىزىپ قاپ.
ءومىر ءمانىن سىزدەي ۇعا الار ما،
اق قاينارعا جۇرگەن بالا جۇزىك ساپ.

حات جازىپسىز، قالام الىپ، قاعازعا،
ەس قۇيام دەپ سىراقورلاۋ سابازعا.
مايمىل قاشان مىيلى بوپتى بىلمەدىم،
ايۋ قاشان ۇيىدى ەكەن نامازعا؟

تار ماڭدايى قاتپار-قاتپار مىنا كۇن،
جادىراماس جىرلاسا دا مىڭ اقىن.
«- جارامسىز بوپ تانىلسىن - دەپ - كۇلكىسى!» -
ميىعىنا ءمورىن باسسا مۇڭ-اكىم.

ءىشۋ كەرەك!
ءسىز دە ءىشىڭىز، ىشەم مەن،
كەششەلەردى كورىپ كۇندە كۇشەنگەن.
ءتاڭىر تانىپ سۇيگەنىنشە ماڭدايدان،
اجال الىپ كەتكەنشە كىسەنمەن!

... وسىنداي كۇندەردىڭ بىرىندە مارالتايدىڭ اۋىلىنان حابار جەتتى. «قىزىل ولەڭدە» ايتىلاتىن جەسىر جەڭگەسى 40-قا تولىپ، سونى اتاپ وتپەك ەكەن. ءبىر ەمەس،  ءۇش جەدەلحات كەلدى. ۇشەۋىن ءۇش ادام سالىپتى. «اي، جىگىتتەر، قورقىپ وتىرمىن. باياعىدا شەشەم ولگەندە دە وسىلاي ءۇش جەدەلحات سالىپ، الداپ شاقىرتىپ العان. ماعان بىرەۋىڭ ەرگەندەرىڭ دۇرىس شىعار...» - دەدى مارالتاي. ءسال اقىلداسقاننان كەيىن، ءامىرحان ەرەتىن بولدى.
ەرتەڭىنە مارالتاي ءبىزدىڭ بولمەگە جەتىپ كەلدى. جىلارمان حالدە. «مەندە دوس جوق قوي، دوس جوق...». سويتسەك، ءامىرحاننىڭ ءبىر شارۋاسى شىعىپ، بارا المايتىن بولىپتى. بىزدە - بىرنەشە كۇننەن كەيىن حاسان كارىموۆتىڭ ەمتيحانى. جۇرت:  «جىلىنا ءبىر ادامدى وقۋدان شىعارادى...» - دەيتىن قاھارلى كارىموۆتىڭ! باتىربولات ەكەۋمىز ءبىر-بىرىمىزگە قارادىق. شىعا المايتىنىمىز انىق. بىراق...
-    سەيسەنبىگە دەيىن كەلە الامىز با؟
-    ارينە، كەلەمىز! - مارالتايدىڭ كوزى جارق ەتە قالدى، - توي بولسا دا، قازا بولسا دا سەنبىگە دەيىن بىرجاقتى بولادى عوي. جەكسەنبىدە تارازعا كەلىپ، پويىزعا مىنسەك، دۇيسەنبى كۇنى الماتىدا بولمايمىز با؟
-    تاۋەكەل، تارتتىق!
ەكەۋمىز بىرەۋلەردەن قارىزعا  اقشا الىپ، پويىزعا مىندىك. تارازدا مارالتايدىڭ جاڭاتاي اعاسىنىڭ ۇيىنە بارىپ،  كوز جەتكىزگەسىن، تويدى باستاپ كەپ جىبەردىك...
...مىنە، اۆتوبۋستان ءتۇسىپ، بايقادامدا تۇرمىز. «مىناۋ - ارتىعاليدىڭ ءۇيى»، - دەدى مارالتاي ءبىر ءۇيدى نۇسقاپ. ەكەۋمىز «كوممۋنارعا» باراتىن جولعا تۇستىك. «كوممۋنار» - مارالتايدىڭ تۋعان اۋىلى. وسىندا مەكتەپكە بارعاندا ءالى بىرنەشە دىبىستى انىق ايتا المايتىن ساقاۋ ۇل بىردەن كلاستاعى  گۇلبانۋ ەسىمدى ادەمى قىزعا عاشىق بولىپتى. سۋرەت سالۋدى سول قىزدىڭ بەينەسىن شيمايلاۋدان باستاعان. الگى شوپجەلكە: «ىبىراەۆ سۋرەتىمدى سالا بەرەدى...» - دەپ مۇعالىمگە شاعىنىپ، بوقمۇرىن عاشىقتىڭ  جاعدايى ءبىراز قيىندايدى. دەگەنمەن، بىردەن بەتى قايتىپ قالسا، مارالتاي بولا ما، ەندى ولەڭ جازۋعا كىرىسەدى. قىز كەرگىگەن سايىن بۇل ولەڭدى ۇدەتە تۇسەدى. سوندىقتان  قازاق ولەڭى گۇلبانۋعا دا قارىزدار...
سول «كوممۋنارعا» جاياۋ تارتىپ كەلەمىز «ازىرگە وسىلاي اتالادى. بولاشاقتا  «مارالتاي» دەپ اتالاتىن اۋىل عوي! - دەيدى مارالتاي قۋلانا كۇلىپ.
جەڭگەمىزدىڭ مەرەيتويىن دۇرىلدەتىپ وتكىزدىك.  ەرتەڭىنە تارازدا جىگىتتەر كۇتىپ الدى. سول جىگىتتەردىڭ قوناقجاي قۇشاعىنان قۇتىلا المادىق. الماتى، قازمۋ، ەمتيحان...  بىرتە-بىرتە بۋالدىر تارتىپ،  الىستاي بەردى.  تارازدىقتار مارالتايدى حان كوتەرىپ، كۇتەدى ەكەن. كۇندە - دۋمان، كۇندە - توي. ءتۇن ورتاسىندا كەز كەلگەن جاتاقحانانىڭ ەسىگىن قاعامىز. «كتو تام؟».  ورىس كەمپىرلەردىڭ ۇيقىلى-وياۋ ءۇنى ەستىلەدى ار جاقتان. «يا عوي، اپا، يا عوي...» - دەيدى ءبىزدىڭ جۇگەرمەك. «ا، مارالتاي، تى چتو لي...» - كۇڭكىلدەگەن كەمپىرلەر ەسىك اشىپ جاتادى...
تاڭەرتەڭ تۇرعاندا «كۇن باتا الماتىعا قايتامىز (تارازدان الماتىعا قاراي پويىزدار تەك كەشتە جۇرەتىن، - ب.ب.)»، - دەيمىز. سويتسەك، تارازدا كۇن باتپايدى ەكەن عوي...
سونىمەن ون كۇن دەگەندە ەس جيدىق. مەن سول جولى باۋىرىمنىڭ وڭ جاق قابىرعانىڭ استىندا ەكەنىن ءبىلىپ قايتتىم. ال مارالتاي كەيدە مەنىمەن، كەيدە باسقا جىگىتتەرمەن ۇزدىكسىز «جورتىپ» ءجۇردى. ونىڭ، ءتىپتى، ليفتىگە، دالاعا، مولاعا قونىپ قالىپ جۇرەتىن كۇندەرى كوبەيدى. سونداي كۇندەردىڭ بىرىندە ول ءوزىنىڭ اتاقتى  «ءاديلاسىن» جازدى.

ۋا، ءاديلا!
مىناۋ قالىڭ قورىمعا،
ءبىر باسىما قوس اي قاداپ كىرىپ ەم.
ءسىرى دەممەن سەرت تايىسقان كۇنى، مەن.
ءبىرىنشىسى - ارۋاقتار،
سوڭعىسى -
جاسىل ءوڭدى عاسىل عاراق تىرىدەن.

كوڭىل قالىپ، مارالتاي مەن قۇدايعا،
ماڭدايداعى قارا سىزىق - كۇن ايلا.
قارا باق قىپ  سەزىمىمدى تاپتاتپا، -
دەپ ءمىناجات ەتپەپ پە ەدىم ۇمايعا؟

ساۋ قاناتىم قالماعاسىن كۇيمەگەن،
رۋحىمدى قان مەن سۇتكە يلەپ ەم.
ساعان جانىم اشيتىنى تاعى راس،
ەمشەگىڭە ەركەك ەرنى تيمەگەن.

ۋا، ءاديلا، اينالايىن، ءاديلا!
قاپەلىمدە شىعا كەلىپ مۇڭنان ءسىز،
مۇڭدانا الماس ميسىزداردى مۇڭدانعىز.
...قارا ءتۇستى قالامپىردى قۇشاقتاپ،
قۇلپىتاستان كۇلىپ قاراپ تۇرعان قىز.

انا بولۋ باقىتىنا جەتە الماي، ون تورتىندە جالعاننىڭ جارىعىنان كوشىپ،  مارالتايمەن مولادا «كەزدەسكەن» ءبىر ءۇيدىڭ «كوزىنىڭ اعى مەن قاراسى»  وسىلاي ولەڭگە اينالدى.
جالپى، وسى ولەڭگە قاتىستى ءارتۇرلى اڭگىمە بولدى. ءبىر جيىندا تۇمانباي اعا جاقتىرماعان سىڭاي تانىتتى. مارالتاي قىڭعان جوق. ال جاستار تەز جاتتاپ الدى.
مەيىرحان اقداۋلەتۇلىنىڭ تىلىمەن ايتساق، «مارالتاي قازاقى ولەڭدەگى «وتىرىك ىزىلۋدىڭ» سالتىن بۇزعان اقىن». ءوز جۇرەگىنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلاعان ول كوڭىلى نەنى قالاسا، سونى جازدى. «اناۋ قالاي قارار ەكەن، مىناعان ۇناماي قالماس پا ەكەن؟» - دەگەن وي بۇل شىركىندە بولعان ەمەس. الەمدىك سۋرەت ونەرىنىڭ تىلسىمىنا ۇڭىلگەن ونىڭ ىشىنە جيىلعان قازىنا سان ءتۇرلى بوياۋ بولىپ، قازاق ولەڭىنىڭ بەتىنە قالقىپ شىقتى. بۇل تۋرالى كەيىنىرەك ءامىرحان بالقىبەك «موديلياني ءھام مارالتاي» اتتى عاجاپ ماقالا جازدى.          
مارالتاي ۇلكەن-كىشى دەمەي، اقىنداردىڭ بارىمەن ارالاستى. كوپ اقىننىڭ ولەڭىن جاتقا وقيتىن ونى اعالارىمىز دا جاقسى كوردى. جالپى، ءوزى ايتقانداي، «الماتىدا وعان جاقسىلىق جاساماعان ادام جوق». جازۋشىلار وداعى ونى توپتاما ولەڭدەرىمەن-اق مۇشەلىككە قابىلدادى. «جاس قازاق» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، مارقۇم نۇرلان ماۋكەنۇلى جۇمىسقا الدى. نۇرتورە ءجۇسىپ باسقاراتىن «جاس الاشتا» اكەسىنىڭ ۇيىندە جۇرگەندەي تايراڭدايتىن.
ول  قاي ورتادا دا حاننىڭ بالاسىنداي الشاڭداپ جۇرەدى. «مەن ەڭ مىقتى اقىنمىن!» - دەيدى. ءتىپتى «زامان-قازاقستان» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى كۇلپارا جۇماعاليعا سۇحبات بەرە وتىرىپ: «اللا تاعالانى ەسەپتەمەگەندە، مۇحاممەد پايعامبار (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن), قازتۋعان، اباي، ماحامبەتتەن كەيىنگى مىقتى اقىن - مەنمىن! - دەپ سالدى بىردە. «اي، قۇدايدان قورىقساڭشى...» - دەگەن تىلشىگە: «قۇدايدان جاسىرماعاندى كۇلپارادان جاسىرام با؟ - دەپتى قاسقاڭ. بۇل دا ۇلكەن شۋ بولدى.
گۇلنار سالىقبايدىڭ كەشىنە بارعانىمىز دا - ءبىر حيكايا. ساحناعا بەتتەي بەرگەندە شەگە ءىلىپ كەتىپ، شالبارى دار ەتە قالدى. باسقا ادام بولسا، شىقپاس ەدى، ال مارالتاي شىقتى. جىرتىلعان شالباردان سانى جىلتىراپ تۇرىپ، ولەڭ وقىدى. اۋەلدە كۇلە باستاعان جۇرت سالدەن سوڭ سىلتىدەي تىندى.
بىردە تالعات تەمەنوۆتىڭ «ماحاببات بەكەتى» اتتى ءفيلمىنىڭ تۇساۋكەسەرىنە باردىق. باس كەيىپكەردىڭ ءبىرى،  قازىر دە سان جىگىتتىڭ جۇرەگىن ءدىر ەتكىزەتىن ارۋ بايان ەسەنتاەۆا ول كەزدە ءتىپتى ۇلبىرەپ تۇر. پەرىشتە دەرسىڭ.  «شىركىن، مىنا قىزدىڭ بەتىنەن ءبىر سۇيەر مە ەدى...» - دەدىم مەن اۋزىمنىڭ سۋى قۇرىپ. «ءوي، سونى دا ءسوز دەپ. كەتتىك». مارالتاي جىلدام باسىپ باردى دا،  جايالىقتاي اۋزىمەن باياننىڭ بەتىن كومە سالدى. مەنىڭ ەندى سۇيگىم كەلمەي قالدى. جاي عانا قولىن قىسىپ، قۇتتىقتادىم...
«ال، جىگىتتەر، مەن ۇيلەنەمىن»، - دەدى ءبىر كۇنى. قاسىندا اينۇر اتتى تومپيعان سارى قىز بار. ءبىر پاتەردە كىشىگىرىم جولاشار جاسادىق. جاراس اۋەلەتىپ ءان سالدى،  ءامىرحان ولەڭ وقىدى. باتىربولات ەكەۋمىز جاس جۇبايلارمەن بىرگە پويىزعا وتىرىپ، تارازعا بەت الدىق. ودان ءارى قاراي سارىسۋعا تارتتىق. «كوممۋناردا»  رايىمبەك اقساقالدىڭ شاڭىراعىن ۇستاپ وتىرعان بەرگەنتاي اعامىزدىڭ ۇيىنە كەلىن تۇسىردىك. بەتاشار ءراسىمى جاسالدى. بىراق مارالتاي ول كەلىنشەگىمەن ۇزاق تۇرا العان جوق. ازعانتاي كۇن جۇبايلىق ومىردەن قالعان بەلگى - «اي-نۇر» اتتى جۇقا كىتاپ قانا...
«اي-نۇر» - مارالتايدىڭ تۇڭعىش جيناعى. ەسەنعالي راۋشانوۆ «جازۋشى» باسپاسىنا ديرەكتور بولىپ كەلگەن ساتتە شىعارعان 7 كىتاپتىڭ ءبىرى.
تۇراتىن جەرى جوق،  جۇمىسسىز كۇندەر مارالتايدى ابدەن قاجىتتى. وتباسىلىق جاعدايى اناداي بولعانى تاعى بار.  ىشكىلىككە سالىنىپ بارا جاتتى. سان اقىندى مەرزىمىنەن بۇرىن انا جاققا اتتاندىرعان بۇل ىندەتتىڭ  مەنىڭ دوسىمدى دا «ەرتىپ» كەتە جازداعان كەزى كوپ. بىردە ول مەن جۇمىس ىستەيتىن عىلىم اكادەمياسى جانىنداعى «ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنا» كىرىپ كەلدى. مەن وتىراتىن كابينەتكە ەمەس، عىلىمي كەڭەس ءوتىپ جاتقان ديرەكتوردىڭ كابينەتىنە. ءسىرا، حاتشى قىزدىڭ شاماسى كەلمەي قالسا كەرەك. ءتۇسى قاشىپ كەتكەن ول ەسىكتەن كىرىپ كەلە جاتقاندا، ىشتەگى جۇرت اڭتارىلىپ قالدى. مەن ورنىمنان اتىپ تۇرىپ، مارالتايدى سۇيرەي-مۇيرەي سىرتقا ۇمتىلدىم. سويلەۋگە دە شاماسى جوق، ءبىتىپ تۇر. دەرەۋ ءبىر دۇڭگىرشىكتەن ءبىر جارتى الىپ ەك، ونىمىز اتسەتون قوسىلعان اراق بولىپ شىقتى. بەرگەن اقشامدى تارتىپ العانداي بوپ، ارەڭ الدىم. نە ىستەرىمدى بىلمەي داعدارىپ تۇر ەم، مارالتاي قولىمەن «كينو ءۇيى» جاقتى نۇسقاپ، بىردەڭە ايتقان بولدى. دەرەۋ سول جاققا تارتتىق. ونى ورىندىققا وتىرعىزىپ، ەكى ريۋمكا اراق الىپ كەلىپ ەم، قولى قالتىراپ، ىشە المادى. ەندى قاپسىرا قۇشاقتاپ،  اۋزىنا قۇيدىم. ەكىنشى ريۋمكانى ىشكەندە تەر بۇرق ەتە قالدى. «بۇكىل ءومىرىم كوز الدىمنان ءوتتى جاڭا. ءدال وسىدان ءبىر اپتا بۇرىن مارقۇم ءدال وسى جەردە اياعان شاجىمباەۆتىڭ باسىن جازىپ بەرىپ ەدىم. ول سول كۇنى كەشكە قايتىس بولىپ كەتتى. جاڭا كەلگەن كەزدە مەن سول كىسىنىڭ ورنىندا وتىرعانىمدى اڭعاردىم.  ال سەن مەنىڭ ورنىمدا وتىرسىڭ. مەنىڭ دە ۋاقىتىم جەتكەن ەكەن عوي دەپ ويلادىم...» - دەيدى ءيتىڭ.
كوپ ۇزاماي، ەكىنشى رەت ۇيلەندى. جەنپي-ءدىڭ اسپيرانتۋراسىندا وقيتىن اقتولقىن دا ولەڭ جازادى ەكەن. ءتاپ-ءتاۋىر ولەڭدەر. بۇل كەزدە مارالتاي جازۋشىلار وداعىنىڭ شىعارماشىلىق ۇيىندە تۇردى. ءبىر كەزدە تالاي ۇلى شىعارمانىڭ جازىلۋ ساتىنە «كۋا بولعان»  الىپ عيمارات بۇل كەزدە قاڭىراپ قالعان-دى. گاز، جارىق ءبارى قيىلعان، قاراۋسىز قالعان ۇيدە مارالتاي جالعىز ءوزى «پاتشالىق» قۇراتىن.
وعان:
بەس كۇن ويدىم بەسىگىڭنىڭ بەدەرىن،
و، كىشكەنتاي، قايتالانباس ولەڭىم.
شۇمەگىڭنەن شۇمەتەيىڭ شىقسا امان،
كورىمدى دە ءوزىڭ قازساڭ دەپ ەدىم
- دەپ ولەڭ جازدىرعان جۇماتاي وسى ۇيدە تۇرعاندا دۇنيەگە كەلدى. «جۇماعاڭنىڭ اتىن قويدىم. ۇيدەگىلەرگە ايتىپ ەم: «ە، جارايدى، ايتەۋىر،  «تايمەن» اياقتالسا بولدى»  دەدى...» - دەپ ءماز. شىنىندا دا رايىمبەك اقساقالدىڭ بالالارىنىڭ اتتارى ءبىرتاي، ءىلتاي، ءىزتاي، جاڭاتاي، بەرگەنتاي، مارالتاي بولىپ كەلەتىن.
ءبىز وتىزعا تولعاندا مارالتاي ۇسىنىس جاسادى: «ءبارىمىز بىرىگىپ، ءبىر شىعارماشىلىق كەش وتكىزەيىك». ءبىز كوتكەنشەكتەپ باسپاعاسىن، وداقتىڭ عيماراتىندا  جەكە شىعارماشىلىق كەشىن وتكىزەتىن بولدى. جۇرگىزۋشىسى - مەن. اكەمتەاترعا بارىپ،  بولات اتاباەۆپەن اقىلداسىپ ەك، ول كىسى: «مارالتايدىڭ وزىنەن گورى ونىڭ ولەڭدەرىن ارتىستەر وقىعانى دۇرىس!» - دەدى. ءسويتىپ مارالتايدى ءوز كەشىندە قوناق قىپ وتىرعىزىپ قويىپ، تەاتر ارتىستەرىنە ولەڭ وقىتتىق. شەراعاڭ باستاعان ۇلكەندەردەن باستاپ، ەندى قالام تارتىپ جۇرگەن بوزبالالار مەن بويجەتكەندەرگە دەيىن تۇگەل قاتىستى. وتە ءبىر ادەمى كەش بولدى. بىتكەن سوڭ، قۇدايا-قۇداۋاندا، ءبىزدىڭ جىگىتتەر دە كىسى بوپ جان-جاققا سۇحبات بەرىپ جاتتى. سودان سوڭ مارالتايدىڭ «پاتشالىعىنا» تارتتىق...
كوپ ۇزاماي مارالتاي ءۇزىلدى-كەسىلدى اراقتى قويىپ كەتتى. «جاس الاش» ءسۇيىنشى سۇراپ، ەلگە جاريالادى. ءبىر ادامنىڭ اراقتى قويعانى باسىلىم ارقىلى جاريالانعانىن بۇرىن كىم كورگەن، بۇل دا ءبىر قىزىق ەكەن.
«اي» دەپ اتالاتىن ەكىنشى كىتابى شىققاندا، مەن اقتوبەدە ەدىم. مارالتايدىڭ ماعان جازىپ جىبەرگەن قولتاڭباسى مىناداي: «باۋكە، باياعى كۇندەردىڭ بوداۋىنا تاتىسا، ال مىنا،  اتاڭا نالەت كىتاپتى!» بۇلاي دەپ تەك جىندى مارالتاي عانا جازا الادى...
«قازاق ادەبيەتىنىڭ» جاستارعا ارنالعان قوسىمشاسىن شىعارعاندا، مارالتاي العاشقى نومەردە جاراس سارسەككە تاپسىرىس بەرىپ، ءادىل بوتپانوۆ تۋرالى ماتەريال جاريالادى. جاراستىڭ بۇل ماقالاسى  كەنەتتەن جوعالىپ كەتكەن ءادىلدى ىزدەۋدىڭ باسى ەدى. سول قوسىمشادا ىستەي ءجۇرىپ، تالاي جاس دارىننىڭ ماڭدايىنان سيپاعان رايىمبەكتىڭ بالاسى كەيىنىرەك قازاقستان جازۋشىلار وداعى ارتىعالي ىبىراەۆقا ارنالعان ءمۇشايرا ۇيىمداستىرعاندا دا وسى ءىستىڭ باسى-قاسىندا ءجۇردى.
جاستار دەمەكشى، بىزدەن كەيىنگى بۋىننىڭ جىگىتتەرىنىڭ ءبىرازى مارالتايعا قاراپ بوي تۇزەدى. مارالتاي بولامىز دەپ ءجۇرىپ، ءۇيىن تابا الماي قالعاندار دا بار...
2001 جىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان  «مەنىڭ قازاقستانىم» اتتى ۇگىت-ناسيحات پويىزىنىڭ قۇرامىندا اقتوبەگە كەلگەن مارالتايمەن مەن قاپەلىمدە كەزدەسە الماي قالدىم. ەرتەڭىنە ۇيگە كىرىپ كەلگەندە، قۋانىشىمدا شەك بولمادى. قاسىندا ءبىر جىگىت بار. بىردەڭەنى ءبۇلدىرىپ جۇرەتىن ادەتىنە سالىپ، قاندىاعاشتا پويىزدان ءتۇسىپ قالىپ، كەرى قاراي تارتىپ كەتىپتى. «سەنى كورىپ كەتەيىن دەپ كەلدىم» - دەيدى. قالاي ريزا بولمايسىڭ، ءا؟
جاستار اراسىنان يمانعالي اعاسىنان ءبىرىنشى بولىپ ءۇي العان دا  - مارالتاي. ونىڭ ولەڭىن قادىرلەيتىن اعالارىنىڭ ءبىرى سايات جاناتبەكۇلىنىڭ اقىننىڭ ءوزى جوقتا  ۇيىنە كىرىپ، ءىشىن جيھازعا تولتىرىپ قويعانى دا - اڭىزعا بەرگىسىز اڭگىمە.
ول بەرتىندە «كەنتاۆر» اتتى گازەتتىڭ باس رەداكتورى بولدى. «يا بۋدۋ پوەتوم تولكو دليا پوەتوۆ» - دەپ ۆەليمير حلەبنيكوۆ ايتقانداي، كەز كەلگەن كىسىنىڭ  ءتىسى باتا بەرمەيتىن باسىلىمنىڭ دا وقىرماندارى ايقىندالىپ قالعان-دى. وكىنىشكە قاراي، ول گازەتتىڭ دە «عۇمىرى» ۇزاق بولعان جوق...
مارالتاي بىرنەشە جىلدان بەرى قازاق راديوسىندا ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. ونىڭ اقىن-جازۋشىلاردىڭ «كۋحنياسىن» اشىپ كورسەتەتىن «كىندىگىمدى كەسكەن جۇرت» اتتى جوباسى  جۇرتشىلىق اسىعا كۇتىپ وتىراتىن حابارعا اينالدى. ول جاقىندا سول حاباردىڭ ءبىرىن ءادىل بوتپانوۆقا ارناپتى. «سەن ءبىزدىڭ رۋحاني باسىمىز ەدىڭ... ءبىزدىڭ بۋىننىڭ نوقتا اعاسى سەن ەدىڭ» - دەپتى. حاس تالانتتاردىڭ ءبىرىن-ءبىرى مويىنداۋى دا - ەرلىك.
تاراز پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنا بوزبالا كەزىندە تۇسكەن مارالتاي ديپلومىن  23 جىلدان كەيىن الدى. بۇگىندە ۋنيۆەرسيتەتكە اينالعان وقۋ ورنىنىڭ باسشىلىعى تەنتەك ۇلدارى ەل تانىعان ازامات بولعان كەزدە شاقىرتىپ الىپ، قولىنا قۇجاتىن  ۇستاتتى. اقىننىڭ ءۇشىنشى رەت وقۋدان شىعىپ كەتۋىنە سەبەپكەر بولعان ورىس ءتىلى ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى ءاليا الپەشقىزى قاتتى قىسىلىپ، كەشىرىم سۇراپتى. «قويىڭىز، اپاي، مەن سىزگە راحمەت ايتايىن دەپ ءجۇر ەدىم!» - دەپتى بۇل. - «قالاي؟» - دەيدى اپاي كوزى باقىرايىپ. - «ەگەر ءسىز بولماعاندا مەن ينستيتۋت ءبىتىرىپ، اۋىلعا تارتاتىن ەدىم. كوپ بولسا، ءبىر مەكتەپتىڭ مۇعالىمى اتانار ەدىم. ال مىنا جەردە ءسىزدىڭ ارقاڭىزدا الماتىعا  كەتىپ قالدىم، ءوزىمدى دە، ولەڭىمدى دە ەل تانىدى. سىزگە مىڭ العىس، اپاي!» بۇل - مارالتايدىڭ رياسىز كوڭىلى ەكەنىنە مەن سەنەمىن. ويتكەنى ول ىلعي ءاليا الپەشقىزىنا سىرتتاي العىس ايتىپ جۇرەدى.
بۇعان دەيىن جاستار وداعىنىڭ، «دارىن» جاستار مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتانعان مارالتاي 2008 جىلى «كەنتاۆر» اتتى كىتابى ءۇشىن حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىن يەلەندى.
كىتاپ اتاۋىنىڭ - «كەنتاۆر» اتالۋىنىڭ رەتى بار.  بۇگىندە ءماجىلىس دەپۋتاتى،  ادەبيەتتى ەرەكشە قادىرلەيتىن امانجان رىسقالي - مارالتايدىڭ شىعارماشىلىعىن دەن قويىپ وقيتىن ازاماتتاردىڭ ءبىرى. كىتاپتاعى «كەنتاۆر» اتتى ولەڭ وسى امانجانعا ارنالعان.  كىتاپ شىققاسىن اتىراۋدا دۇركىرەگەن كەش ءوتىپ، امانجان باستاعان ازاماتتار اقىنعا تەمىر تۇلپار مىنگىزدى. كەيىن سول كەش الماتىدا جالعاستى. بىلتىر اقتوبەدە دە ادەمى كەش ءوتتى. اقتوبەدەن كەيىن قىزىلوردا شاقىرىپ اكەتتى.
ە، مارالتاي قازاقستاننىڭ قاي تۇكپىرىندە جىر كەشىن وتكىزسە دە جاراسادى!  ويتكەنى ول - ءوزى ايتقانداي: «ءۇش جۇزگە اتى ءمالىم مارالتاي»  ەمەس پە؟!
جالپى، كەنتاۆر اتاۋى - مارالتايدىڭ وزىنە دە كەلەدى. كەنتاۆر - جارتىلاي ادام، جارتىلاي جىلقى بەينەسىندەگى بولمىس قوي. مارالتايعا قاراپ تا ونى - تۇتاستاي ادام دەپ قابىلداۋ قيىن... ونىڭ جىرلارىندا كىندىگىڭدى باعزى زاماندارداعى بابالار رۋحىمەن جالعايتىن قۇدىرەت بار.
اقتوبە قالاسى
«اباي-اقپارات»

0 پىكىر