سايىن بولەك. قايشىلىقتى جاعدايدا اقانوۆتان اكانوۆ باسىم بولادى ما؟
بالاسى سانجار اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اقىلى بولىمىندە وقيتىن تانىسىم «مىنانى قاراشى» دەپ بەس-التى پاراقتان بەتتەپ تىگىلگەن قۇجاتتى الدىما تاستاي سالدى. قارادىم. كەلىسىم-شارت ەكەن. كوزىم بىردەن كەلىسىم-شارتتىڭ قازاقشا نۇسقاسىنا ءتۇستى. ارينە، ادەتتەگىدەي بىقىعان قاتە. ءار جولىن ورىسشاسىمەن سالىسىتىرىپ وقىماساڭ ءتۇسىنۋ قيىن. «بۇنى ماعان نەسىنە بەرىپ وتىرسىڭ، قازاقشاسىن قالىپقا كەلتىرىپ بەرەيىن بە؟» - دەدىم تانىسىمنىڭ لاجىسىزدىقتان جابىرقاۋ تارتقان جۇزىنە ءۇڭىلىپ. «سولاي ەتسەڭ ءتىپتى تاماشا بولار ەدى، بىراق، ول قازاقشاڭنىڭ قاجەتى شامالى ەكەن، - دەدى تانىسىم كۇرسىنىپ، - مىنە، مىنانى وقى». ونىڭ «وقى» دەگەن تۇسىنداعى جولداردا بىلاي دەپ جازىلىپتى:
«7.4. وسى كەلىسىم شارت تاراپتارمەن ورىس جانە مەملەكەت تىلدە زاڭدىق كۇشى بىردەي ءۇش تۇپنۇسقا دانا بولىپ جاسالعان، ءبىر داناسى ءبىلىم الۋشىعا تابىس ەتىلگەن، ەكى داناسى ۋنيۆەرسيتەتتە ساقتالادى. كەلىسىم شارتتىڭ ماتىنىندە مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندەگى دانالارى قايشىلىقتى وقىلعان جاعدايدا، كەلىسىمنىڭ ورىس تىلىندەگى داناسى باسىم بولادى». (ورىسشاسى، قىسقاشا: ۆ سلۋچاە رازنوچتەني تەكستوۆ دوگوۆارا نا گوسۋدارستۆەننوم ي رۋسسكوم يازىكاح، پريوريتەت وتداەتسيا تەكستۋ دوگوۆارا نا رۋسسكوم يازىكە).
بالاسى سانجار اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اقىلى بولىمىندە وقيتىن تانىسىم «مىنانى قاراشى» دەپ بەس-التى پاراقتان بەتتەپ تىگىلگەن قۇجاتتى الدىما تاستاي سالدى. قارادىم. كەلىسىم-شارت ەكەن. كوزىم بىردەن كەلىسىم-شارتتىڭ قازاقشا نۇسقاسىنا ءتۇستى. ارينە، ادەتتەگىدەي بىقىعان قاتە. ءار جولىن ورىسشاسىمەن سالىسىتىرىپ وقىماساڭ ءتۇسىنۋ قيىن. «بۇنى ماعان نەسىنە بەرىپ وتىرسىڭ، قازاقشاسىن قالىپقا كەلتىرىپ بەرەيىن بە؟» - دەدىم تانىسىمنىڭ لاجىسىزدىقتان جابىرقاۋ تارتقان جۇزىنە ءۇڭىلىپ. «سولاي ەتسەڭ ءتىپتى تاماشا بولار ەدى، بىراق، ول قازاقشاڭنىڭ قاجەتى شامالى ەكەن، - دەدى تانىسىم كۇرسىنىپ، - مىنە، مىنانى وقى». ونىڭ «وقى» دەگەن تۇسىنداعى جولداردا بىلاي دەپ جازىلىپتى:
«7.4. وسى كەلىسىم شارت تاراپتارمەن ورىس جانە مەملەكەت تىلدە زاڭدىق كۇشى بىردەي ءۇش تۇپنۇسقا دانا بولىپ جاسالعان، ءبىر داناسى ءبىلىم الۋشىعا تابىس ەتىلگەن، ەكى داناسى ۋنيۆەرسيتەتتە ساقتالادى. كەلىسىم شارتتىڭ ماتىنىندە مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندەگى دانالارى قايشىلىقتى وقىلعان جاعدايدا، كەلىسىمنىڭ ورىس تىلىندەگى داناسى باسىم بولادى». (ورىسشاسى، قىسقاشا: ۆ سلۋچاە رازنوچتەني تەكستوۆ دوگوۆارا نا گوسۋدارستۆەننوم ي رۋسسكوم يازىكاح، پريوريتەت وتداەتسيا تەكستۋ دوگوۆارا نا رۋسسكوم يازىكە).
ورىس ءتىلىنىڭ «پريوريتەتتىگى» اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ-ءدىڭ كەلىسىم-شارتىندا عانا ەمەس، بارلىق مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ قۇجاتتارىندا قۇجىناپ قاپتاپ ءجۇر. وسىنى ايتىپ دوسىمدى ساباسىنا تۇسىرمەك بولىپ ەدىم ول: «قايشىلىقتى جاعدايدا اقانوۆتان اكانوۆ باسىم بولادى ما؟ سولاي ما؟»، - دەپ بەدىرەيدى. مەن ءبىزدىڭ ساناسى سارسىدىكتەنگەن قوعامدا «سولاي بولادى» دەپ مويىندادىم. دەگەندەي-اق، كەلىسىم-شارتتىڭ قازاقشا نۇسقاسى مەن ورىسشا نۇسقاسىنىڭ سوڭىنا رەكتور ايقان اقانوۆ ءوزىنىڭ سويىن «اكانوۆ. ا. ا.» دەپ كورسەتىپ شيىرىپ قول قويىپتى.
«اباي-اقپارات»