- قازاق تەلەجۇرگىزۋ­شى­لەرىنىڭ شەتەلدەن ۇيرەنەرى بار ما؟
- مەنىڭشە، ۇيرەنەرىنەن گورى، ۇيرەتەرى مول. سەبەبى قازاقى ءيىرىم، قازاقشا تۇسىنىك باسقا ۇلىس پەن ۇلتتا جوق. قازاق - سوزگە وتە شە­شەن حا­لىق. ءتىپتى ادامزاتتىڭ اقىل­دىسى ابايدى توبىقتىنىڭ ءبىر شالى ءبىر-اق اۋىز سوزبەن توقتاتقان. سونداي حالىققا كىم نە ۇيرەتەدى؟ شىن قازاق­تان شەتەلىڭ ۇيرەنۋى كەرەك.
- قازىرگى جاس تەلەجۇر­گى­زۋشى­لەر­دىڭ اراسىندا كوڭى­لىڭىزدەن شىعا­تىنى كىمدەر؟
- بىزدەن كەيىنگى بۋىننان كوز­گە تۇسكەنى - قاسىم امان­جول. الۋان-الۋان جۇيرىك بار، الىنە قاراي شابادى. 80-90-جىلعى تەلە­ۆيزيامەن سا­لىستىرعاندا، قازاق تەلەون­دىرىسى وتە قۇلدىراپ كەتتى. ءسوز­دىڭ قاسيەتىن تۇسىنەر تەلەجۇر­گىزۋشىلەر بار ما، جوق پا، ويلا­نار­لىق ساۋال.
- مۇنداي قۇلدىراۋعا نە سەبەپ دەپ ويلايسىز؟
- بەرەكەسىزدىك. ءوز ۇلتىنا مۇ­رىن­شۇيiرە قاراعاندىق. تەلە­ۆي­زياعا دارىنسىز باس­شىلاردىڭ توپتاسىپ كەلۋى. جۋرناليستيكادا سۇرىپتاۋ­دىڭ دۇرىس جۇرمەۋى.
- كوگىلدىر ەكراندا ءان­شى­لەردىڭ، اتاقتىلاردىڭ شىعۋى كوپتەپ بەلەڭ الا باستادى. وسىعان قالاي قاراي­سىز؟
- قازاقتا «يت جوقتا، شوش­قا ۇرەدى» دەگەن ماقال بار. سوندىقتان دا دارىندى ءانشى بولسىن، ول جۋرناليست ەمەس. ونىڭ قوعامداعى ءرولى، ات­قاراتىن قىزمەتى مۇلدەم باس­قا. «اقىلىڭا ايىرباستا كۇل­كىڭدى، قايتەسىڭ سول كۇلكى دەگەن شىركىندى. بەيقام كۇلىپ وسپەگەن سوڭ ءوز باسىم، ۇناتپايمىن سول كۇلكىنى ءبىرتۇرلى» دەيدى مۇ­قاعالي. ءتورت قاعازدى سەكسەن ەكى دۋبلمەن جازىپ جۇرگەن انشىلەردىڭ بەتى جىل­تىراپ كورىنگەنمەن، تەلەون­دىرىس ماڭىندا جۇرگەن رەجيسسەردىڭ جۇيكەسىن جۇقارتىپ، وپە­راتوردىڭ بۇكىل قان-ءسولىن ءىشىپ بىتكەندەر.
- ءبىراز ەلدى ارالاعان جۋر­نا­ليسسىز. سىزدىڭشە، قاي ەلدىڭ جۋرنا­ليستيكاسى دۇرىس با­عىت ۇستانعان. قانداي ەرەك­شە­لىك بار؟
- ءار ەلدىڭ جۋرناليس­تيكا­سى­­نىڭ ەرەكشەلىگى - ءوز وتا­نىنا قىز­مەت ەتۋگە، ءوز ۇلتىنا جاقسىلىق جا­ساۋعا ۇمتىلادى. ءوزىن-ءوزى جوق­تاي­دى، ءوزىن-ءوزى ىزدەيدى، ءوزىن-ءوزى ءدا­رىپتەيدى. اباي ايتقانداي: «ءبىرىڭ­دى قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس».
- جەكەمەنشىك تەلەار­نالاردىڭ قازاق جۋرناليس­تيكاسىنا پايداسى قانشا­لىقتى دەپ ويلايسىز؟
- جەكەمەنشىك تەلەار­نا­لار - قازاق جۋرناليستيكا­سى­نا شابىل­عان بالتا. ولاردىڭ جىبەرەتىن ءدۇ­نيەلەرىن ەشكىم كورمەيدى. ءبىزدىڭ كورەر­مەن­دەرگە ارزانقول دۇنيەلەر ۇنايدى. مىسال ءۇشىن «بازار جوق­تى» الايىق. «بازار جوق­تىڭ» ءبا­دىك­تەرىن تىڭدايدى. ال ەندى قۇر­مان­عازى، تاتتىمبەت تۋ­رالى تۇ­شىم­دى دۇنيە ۇسىن­شى، كورەتىن ادام قالمايدى. اۋديتوريانى تۇرىك سەريال­دارى تارتىپ الدى. سونىڭ ءبارى قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ تامىرىنا بالتا شاۋىپ جاتىر.
- تەلەجۇرگىزۋشىلەردىڭ ءسوز ساپ­تاۋى، سويلەۋ مادە­نيە­تىنە جۋر­نا­ليستىك تۇرعىدان بەرەر باعاڭىز؟
- مەن قازىرگى تەلەجۇرگىزۋ­شى­لەردىڭ سوزدەرىمەن كەلىس­پەيمىن. «تولىعىراق ءتىلشىمىز باياندايدى» دەيدى. ول نەگە «تولىعىراق» بايان­دايدى، نەگە «تولىق» باياندا­ماي­دى؟! ار­تىق قىلامىز دەپ، تىرتىق قى­لاتىندار ءتىپتى كوپ. زەيىن ءالىپ­بەك، جاناربەك ءاشىمجاندار قان­داي ەدى؟! سوزگە ۇستا، جاز­عاندارى شىمىر. قازىرگى تەلەجۇرگىزۋشىلەر قازاق­ستانعا ەمەس، قازاق ۇلتىنا قىزمەت ەتۋى كەرەك. ءسوزدىڭ كيەسىن ءتۇسىنۋى كەرەك.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت.

Cۇحباتتاسقان
ارايلىم رۋسلانقىزى

"ايقىن" گازەتى