اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ قالاي جۇرگىزىلىپ جاتىر؟
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ر.ۆ.سكليارعا
قۇرمەتتى رومان ۆاسيلەۆيچ!
"Nur Otan" پارتياسىنىڭ "وزگەرىستەر جولى: ءار ازاماتقا لايىقتى ءومىر!" اتتى سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ورىنداۋ جونىندەگى جول كارتاسىنىڭ 277-تارماعىندا 2025 جىلعا دەيىن قالالار مەن اۋىلداردىڭ تۇرعىندارىن سۋمەن جابدىقتاۋ قىزمەتتەرىن 100% قول جەتكىزۋمەن قامتاماسىز ەتۋ كوزدەلگەن.
2021 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ قورىتىندىسى بويىنشا 350 جوبانى ىسكە اسىرۋعا 151,4 ملرد.تەڭگە بولىنگەن، ونىڭ ىشىندە: قالالار بويىنشا – 92 جوباعا 77,3 ملرد.تەڭگە، اۋىلدار بويىنشا – 258 جوباعا 74,1 ملرد.تەڭگە قارالىپ وتىر. 2021 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا سۋمەن جابدىقتاۋ قىزمەتتەرىنە قولجەتىمدىلىكتى قالالاردا - 98%، اۋىلداردا – 91,8% جەتكىزۋ جوسپارلانۋدا.
كورىپ وتىرعانىمىزداي، ميللياردتاعان قارجى بولىنگەن، ۋاكىلەتتى ورگان حالىقتى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىسى جوعارى دەڭگەيدە جۇرگىزىلەتىندىگىن ايتۋدا. بىراق، ءىس جۇزىندە وڭىرلەرگە، اسىرەسە اۋىلدىق جەرلەرگە ساپار بارىسىندا بۇل ماسەلەنىڭ ءالى دە وزەكتى بولىپ وتىرعانىن كورەمىز. قازىرگى ۋاقىتتا اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ كورسەتكىشتەرى جانە تۇتاستاي العاندا سۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەلەرىنىڭ، اسىرەسە اۋىلداردا، سيپاتتامالارى بۇرىنعىسىنشا قاناعاتتانارلىقسىز كۇيدە.
جاقىندا وتكەن قر پارلامەنتى سەسسياسىنىڭ اشىلۋىندا بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسى "ونداعان جىلدار بويى وسى ماقساتقا اسا زور قاراجات بولىنگەنىنە قاراماستان، اۋىز سۋعا قول جەتكىزۋ ماسەلەسى ءوز شەشىمىن تاپپاي وتىر» دەپ باسا ايتقان بولاتىن. سوندىقتان ق.توقاەۆ وڭىرلەردى دامىتۋدىڭ ۇلتتىق جوباسى اياسىندا بەس جىل ىشىندە قالالار مەن اۋىلداردىڭ 100%-ىن تازا اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن قويدى. وسىعان بايلانىستى ءبىز، "نۇر وتان" پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان مەملەكەتتىك باعدارلامالاردا كوزدەلگەن بارلىق قويىلعان مىندەتتەر ۇلتتىق جوبادا ەسكەرىلۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىز.
سونىمەن قاتار، ءبىزدى الاڭداتىپ وتىرعان ماسەلە – كوپتەگەن شاعىن قالالار مەن اۋىلداردا اۋىز سۋ ساپاسىنىڭ تومەندىگى، ماگيسترالدىق جەلىلەر جابدىقتارىنىڭ توزۋىنان سۋ جەتكىزۋگە كەدەرگى كەلتىرىلۋى.
سۋ – كوپتەگەن جەرلەردە تۇتىنۋعا مۇلدەم جارامسىز، ساپاسى باعاسىنا سايكەس كەلمەيدى. وسىعان بايلانىستى تۇرعىندار دۇكەندەردەن بوتەلكەدەگى سۋدى ساتىپ الۋعا نەمەسە سۇزگىلەردى ورناتۋعا ءماجبۇر.
سونداي-اق، سۋ قابىلداۋ ستانتسيالارىندا ەلەكتر قۋاتىن اجىراتقان كەزدە، تۇرعىندار ۇنەمى اۋىز سۋسىز قالادى. ال، جوعارعى قاباتتاردا تۇراتىن تۇرعىندار سۋدىڭ تومەن قىسىمىنا شاعىمدانادى، ناتيجەسىندە سۋدى تەك تۇندە پايدالانۋعا ءماجبۇر بولادى.
سونداي-اق، الماتى جانە تۇركىستان وبلىستارىنىڭ اۋىلدىق ەلدى مەكەندەرىندە جانە ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرلەرىندە دە اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ پروبلەماسى وتكىر بولىپ تۇر.
سۋمەن جابدىقتاۋ جانە كارىز تاريفتەرى بويىنشا دا سۇراقتار تۋىندايدى. ءبىر تەكشە مەتر سۋدىڭ ءتاريفى ەلىمىز بويىنشا ورتاشا ەسەپپەن 64,26 تەڭگە، ەڭ قىمبات سۋ - ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىندا، شامامەن 200 تەڭگە. باسقا وڭىرلەردە تاريفتەر 33-تەن 90 تەڭگەگە دەيىن وزگەرىپ وتىرادى.
وسى تاريفتەردىڭ قۇرىلىمىندا ماگيسترالدىق جەلىلەردى جاڭعىرتۋ جانە ۇستاۋداعى ۇلەسى ماڭىزدى.
جوعارىداعى ماسەلەلەرگە بايلانىستى جانە مەملەكەت باسشىسىنىڭ اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن تولىق شەشۋ تاپسىرماسىن مۇلتىكسىز ورىنداۋ ماقساتىندا ۇلتتىق جوبادا مىناداي شارالاردى قاراستىرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىز:
1) ەلىمىزدىڭ قالالارىندا جاڭا تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىن سالۋدى ۇلعايتۋعا بايلانىستى قۋاتتاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى پروبلەماسىن شەشۋ;
2) اۆاريالىق جاعدايداعى جەلىلەرگە مونيتورينگ جۇرگىزۋ جانە تەحنيكالىق ەسكىرگەن، توزعان جابدىقتار مەن سۋ قۇبىرى جەلىلەرىن اۋىستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ;
3) اۋىز سۋدىڭ ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ، ويتكەنى تۇتىنىلاتىن سۋ جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ قوزدىرعىشتارىمەن تىكەلەي بايلانىستى;
4) سۋمەن جابدىقتاۋدىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتەتىن ءتيىمدى جۇمىستار جۇرگىزىپ، وڭىرلەردە تۇتىنىلاتىن سۋ تاريفتەرىن رەتتەۋ;
5) جەراستى تۇششى سۋ كوزدەرىن انىقتاۋ ءۇشىن گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.
دەپۋتاتتىق ساۋالدىڭ قاراۋ ناتيجەلەرىن زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن حابارلاۋىڭىزدى سۇرايمىز.
قۇرمەتپەن، «Nur Otan» پارتياسى
فراكتسياسىنىڭ مۇشەلەرى:
ا.ۇيسىمباەۆ
ا.بەردالين
ب.تورعاەۆ
ق.اباسوۆ
م.تولەپبەرگەن
Abai.kz