بەردىبەك ساپارباەۆ، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى: «قۇرىلىسقا نەمقۇرايدى قاراعان مەردىگەرلەردىڭ ءتىزىمىن باق بەتتەرىندە جاريالاۋ قاجەت»
سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە قۇرىلىس يندۋسترياسىنىڭ ەرەكشە قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقانى راس. جىل سايىن جۇزدەگەن جاڭا كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەر مەن الەۋمەتتىك نىساندار حالىق يگىلىگىنە پايدالانۋعا بەرىلۋدە. ال شىعىستاعى جاعداي قانداي؟ ءبىر قاراعاندا، مەملەكەت تاراپىنان قارجى اياماي-اق ءبولىنىپ جاتقان سەكىلدى. راسىندا، سولاي. ماسەلەن، بيىل وبلىستىڭ قۇرىلىس سالاسىنا بولىنگەن قاراجات وتكەن جىلعىمەن سالىستىرعاندا 30 پايىزعا ۇلعايىپتى. سوندا گاپ نەدە؟ گاپ قۇرىلىس جۇرگىزۋشى كومپانيالاردىڭ جاۋاپسىزدىعىندا سەكىلدى.
سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە قۇرىلىس يندۋسترياسىنىڭ ەرەكشە قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقانى راس. جىل سايىن جۇزدەگەن جاڭا كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەر مەن الەۋمەتتىك نىساندار حالىق يگىلىگىنە پايدالانۋعا بەرىلۋدە. ال شىعىستاعى جاعداي قانداي؟ ءبىر قاراعاندا، مەملەكەت تاراپىنان قارجى اياماي-اق ءبولىنىپ جاتقان سەكىلدى. راسىندا، سولاي. ماسەلەن، بيىل وبلىستىڭ قۇرىلىس سالاسىنا بولىنگەن قاراجات وتكەن جىلعىمەن سالىستىرعاندا 30 پايىزعا ۇلعايىپتى. سوندا گاپ نەدە؟ گاپ قۇرىلىس جۇرگىزۋشى كومپانيالاردىڭ جاۋاپسىزدىعىندا سەكىلدى.
قارجى قىرۋار، قۇرىلىس قايدا؟
جاقىندا وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ ءوڭىردىڭ قۇرىلىس سالاسىن ساراپقا سالعان ۇلكەن جيىن وتكىزدى. وسى جيىندا ءبىراز جايتقا قانىققانداي بولدىق. ماسەلەنىڭ بايىبىنا بارۋ ءۇشىن اۋەلى دەرەكتەرگە ءۇڭىلىپ كورەلىك.
وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جومارت مۇراتوۆتىڭ ايتۋىنشا، وڭىرىمىزدە ءجۇرىپ جاتقان قۇرىلىستاردىڭ قارقىنى باياۋ. قۇرىلىس كومپانيالارى قازىنادان ءبولىنگەن قارجىنى دەر كەزىندە يگەرمەيدى. بيىلعى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىنا بەلگىلەنگەن 11 308,2 ملن قاراجاتتىڭ تەك 79,3 پايىزى عانا يگەرىلگەن. ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق قازىنادان بولىنگەن قارجىنىڭ 164,7 ميلليون تەڭگەسى يگەرىلمەگەن. ۇلان اۋدانىنا قاراستى قاسىم قايسەنوۆ كەنتىندە سالىنىپ جاتقان مەكتەپ پەن قاتونقاراعاي اۋدانىنداعى ۇلكەن-نارىن اۋىلىنداعى بالاباقشا قۇرىلىسىنا بولىنگەن اقشانىڭ 64,2 ملن، زيموۆەۆتەگى ينتەرنات-ءۇيىنىڭ قۇرىلىسىنا قاراستىرىلعان قارجىنىڭ 64,7ملن، سونداي-اق ۇرجارداعى الاكولدىڭ جاعالاۋىن بەكىتۋگە بولىنگەن قارجىنىڭ 36 ملن تەڭگەسى يگەرىلمەگەن. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بولىنگەن 5612,2 ملن تەڭگەنىڭ 2194,8 ميلليونى دا يگەرىلمەي سول كۇيى قالعان. مۇنى ءبىر دەپ قويىڭىز.
ەكىنشى ماسەلە - مەردىگەرلەردىڭ قۇرىلىس نىساندارىن مەرزىمىندە اياقتاماي وتىرعانى. مىسالى، ءۇرجار اۋدانىنا قاراستى قاراتۇما مەن ناۋالى اۋىلدارىنداعى ءبىلىم بەرۋ نىساندارى وتكەن جىلى پايدالانۋعا بەرىلۋى قاجەت بولاتىن. وڭىردەگى اپاتتى جاعدايداعى مەكتەپ قۇرىلىستارىن جۇرگىزۋدە مەردىگەرلەر كەستەدەن ايتارلىقتاي قالىپ كەلەدى. ولاردىڭ قاتارىندا كۇرشىم اۋدانىنىڭ ۇشبۇلاق، اقجايلاۋ، قاراشىلىك اۋىلدارىندا 80 ورىندىق مەكتەپ قۇرىلىسىن جۇرگىزىپ جاتقان «ۆوستوككاپيتالستروي»، «پروفيستروي»، «ZhT Group» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتەرى بار.
ءۇشىنشى، قۇرىلىس ساپاسىن باقىلايتىن تەحنيكالىق باقىلاۋشىلاردىڭ باقىلاۋسىز كەتكەنى. بۇل جونىندە وبلىس باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆ:
- مەن قۇرىلىس الاڭدارىندا ءجيى بولامىن. وتكەندە عانا زىرياندا سوڭعى 30 جىلدىڭ ىشىندە ءبىرىنشى رەت «جۇمىسپەن قامتۋ-2020» باعدارلاماسى اياسىندا قولعا الىنعان كوپقاباتتى ءۇيدىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستىم. سوندا تەحنيكالىق باقىلاۋشى قايدا دەسەم، ەشقايسىسى بىلمەيدى. تەحنيكالىق باقىلاۋشى دەگەنىڭىز كۇنى بويى قۇرىلىس باسىندا بولۋى كەرەك ەمەس پە؟ سوندا ول نە ءۇشىن ەڭبەكاقى الادى؟ ال ەرتەڭ سول قۇرىلىس اياقتالعاننان سوڭ، كوپ ءمىن تاۋىپ جاتامىز. بۇعان ەندى كىمدى كىنالايمىز؟ - دەيدى.
جاۋاپسىز مەردىگەرلەردىڭ ءتىزىمى باق-تا جاريالاناتىن بولدى
وسى كەڭەستە ءۇرجار اۋدانىنداعى ايتباي اۋىلىنداعى 130 ورىندىق مەكتەپ قۇرىلىسى سالىنىپ جاتقان جەردەن سۋ شىققانى دا ايتىلدى. سوندا مەردىگەر مەكەمە بۇل جەردە قۇرىلىس سالۋعا بولمايتىنىن بىلمەگەن بە؟
- بارلىق جوبالاۋشىلار مەن مەردىگەرلەر، جوبا مەن ۇسىنىستىڭ كوپتىگىنەن ءسىزدەر كوككە كەرگي باستادىڭىزدار، - دەدى وبلىس باسشىسى. - قالاي بولسا، سولاي جوبا جاساۋعا بولا ما؟ مىسالى، ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ قاتال تابيعاتىنا جايپاق شاتىرلار مۇلدەم جارامايدى.
كەڭەستە قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ ساپاسى تۋرالى دا ءسوز بولدى. وبلىس اكىمى بارلىق مەردىگەرگە ءبىلىم مەكەمەلەرى قۇرىلىسىندا جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەردى 1 تامىزعا دەيىن جوندەۋدى قاتاڭ تاپسىردى. سونىمەن قاتار ەندى ولار نىساندى پايدالانۋعا بەرۋ مەرزىمىن كەشىكتىرگەنى ءۇشىن ايىپپۇل دا تولەيتىن بولادى.
سوندا ايتسا - ءسوز، اتسا وق وتپەيتىن جاۋاپسىز مەردىگەرلەرگە قايتپەك كەرەك؟ قانداي شارا قولدانۋ كەرەك؟ كەسىمدى ءسوزدى وبلىس اكىمىنىڭ ءوزى ايتتى.
بەردىبەك ساپارباەۆ، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى:
- قۇرىلىسقا نەمقۇرايدى قاراعان مەردىگەرلەردىڭ ءتىزىمىن باق بەتتەرىندە جاريالاۋ قاجەت. وتانداستارىمىز وپاسىز قۇرىلىس كومپانيالارىن جاتقا ءبىلسىن.
«اباي-اقپارات»
