جارىق الەمدى كورۋگە ءزارۋ جانداردىڭ ادەتتە تۇيسىگى مەن ءبىلىمى وزگەدەن وزىق دەيمىز. الايدا، سونداي دارەجەگە جەتىپ، مۇمكىندىگىنىڭ شەكتەۋلى بولۋىنا قاراماستان ءبىلىمى مەن بىلىگىن ارتتىرۋعا كۇش قايراتتان بۇرىن ارنايى باعىتتاعى وقۋ جۇيەسىن مەڭگەرۋى قاجەت. ول- «برايل». كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان ازاماتتىڭ جازۋ، وقۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋعا ارنالعان جۇيە.

برايل ارىپتەرى ءدال ەكى باعانعا بولىنگەن التى نۇكتەمەن ۇسىنىلعان. ءماتىن وڭنان سولعا قاراي وقىلادى، ال كەلەسى بەتتە سولدان وڭعا قاراي جۇرەدى. نۇكتەلەر باعان بويىنشا جوعارىدان تومەن قاراي نومىرلەنەدى جانە الدىمەن وڭ جاقتان، سودان كەيىن سول جاقتان وقىلادى.

نۇكتەلەر ولشەمدەرى مەن ولاردىڭ باعاندارى مەن اراقاشىقتىقتارى ءۇشىن جالپى قابىلدانعان نورمالار بار. تانۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى مينيمالدى بەلگى بيىكتىگى - 0,5 مم. اراقاشىقتىعى 2,5 مم. بولاتىن تەسىكتەر بۇل قۇرىلىم زاعيپتارعا بەلگىلەردى جاناسۋ ارقىلى وڭاي تانىپ، وقۋ داعدىلارىن تەز يگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

بۇگىندە ەرەكشە جاندار پايدالانىپ جۇرگەن «برايل» الىپپەسى رەسسەي دە شىعارىلعان. ول پلاسستيكتان جاسالعان. ون تاڭبا، ياكي قارىپ بەلگىلەنگەن.
ارنايى تورشادا 6 تەسىكتەر ورنالاسقان. ءار تەسىك-1 ءارىپ. سول ارقىلى جانارىنان ايىرىلعاندار جازىپ، وقيدى. شاعىن ەتىپ جاسالعان ارنايى الىپپەنىڭ كەمشىلىگى دە جوق ەمەس. ونداعى ارنايى ءارىپتى بەلگىلەۋگە ارنالعان اليۋمينيدەن جاسالعان تاياقشاسى ۇستاۋعا ىڭعايسىز جانە دە قارىپ سانى از بولعاندىقتان ۇزاق سويلەمدى وقۋ مۇمكىن ەمەس. كورشى ەلدىڭ جىبەرگەن ولقىلىعىن دۇرىستاۋ ماقساتىندا الماتى وبلىسى «دوس» مۇگەدەكتەر قوعامى قب توراعاسى قۋانىش قاپانوۆ جاڭا ۇلگىدەگى «برايل» الىپپەسىن جاساپ شىعاردى.

مۇنداعى قارىپتەر سانى 72-ءنى قۇرايدى. ۇزاق سويلەمدى، ولەڭ جولدارىن وقۋعا، يا بولماسا، قاعاز بەتىنە تۇسىرۋگە ىڭعايلى. ۇياشىقتاردىڭ اراسىن ءبولىپ تۇراتىن شاعىن بەلگىلەرى دە قاراستىرىلعان. شاحمات تاقتاسىنا ۇقساس الىپپە اعاشتان جاسالعان. ونىڭ ارىپتەردى بەلگىلەۋگە ارنالعان تاياقشاسى دا قولعا ۇستاۋعا ىڭعايلى.

«برايل قاعازعا جازۋ نىساندارى - ارنايى قۇرىلعى مەن قورعاسىن ارقىلى قولدانىلادى. تاڭبالاردى پايدالانىپ بولەكتەۋ ادەتتەگىدەي. ولار باس جانە كىشى ارىپتەردىڭ الدىنا قويىلادى. ەگەر قارىپتەردىڭ ءار ءتۇرلى تۇرلەرى بولسا، وندا بۇل تاڭبالار ەكپىندى سوزدەردەن نەمەسە سويلەم بولىكتەرىنەن بۇرىن جانە كەيىن ورناتىلادى»،-دەيدى الماتى وبلىسى «دوس» مۇگەدەكتەر قوعامى قب توراعاسى قۋانىش قاپانوۆ.

كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان ادامدار ءۇشىن نۇكتەلى «برايل» - جازۋ مەن وقۋدى ۇيرەنۋدىڭ جالعىز ءادىسى. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدار وسى داعدىلاردىڭ ارقاسىندا ساۋاتتى جانە تاۋەلسىز بولىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار جۇمىس تابۋعا مۇمكىندىك الادى.

ايتا كەتەيىك، قۋانىش بولاتبەكۇلى كوزى ناشار كورەتىندەرگە «برايل» الىپپەسىن تەگىن ۇيرەتۋدە. وزگەشە قارىپتى ۇيرەنەم دەۋشىلەردىڭ جاس جاماسىنا شەكتەۋ جوق. ونىڭ باستى ماقساتى-زاعيپتاردىڭ ءبىلىمسىز زارداپ شەگۋىنىڭ الدىن الۋ.

Abai.kz