جاقىندا ناعاشى اپام قايتىس بولىپ، اۋىلعا بارىپ قايتتىم. بالالارى بارلىعى قالا ساعالاعان سوڭ، سولارمەن بىرگە قاراعاندى اسىپ كەتكەن شەشەي بىلتىر ءسىڭلىسىنىڭ سەكسەن جاسقا تولعان مەرەيتويىنا  بارعاندا وسىدان 18 جىل بۇرىن كوز جۇمعان شالىنىڭ زيراتىنىڭ جانىنان وزىنە ورىن دايىنداپ كەتكەن ەكەن. بالالارى - مەنىڭ بولەلەرىم انا اماناتىن ورىنداپ، جولدىڭ اۋىرلىعىنا قاراماستان كەيۋانانىڭ ءمايىتىن تۋعان اۋىلىنا  اكەلىپ، جەر قوينىنا بەردى.

جاقىندا ناعاشى اپام قايتىس بولىپ، اۋىلعا بارىپ قايتتىم. بالالارى بارلىعى قالا ساعالاعان سوڭ، سولارمەن بىرگە قاراعاندى اسىپ كەتكەن شەشەي بىلتىر ءسىڭلىسىنىڭ سەكسەن جاسقا تولعان مەرەيتويىنا  بارعاندا وسىدان 18 جىل بۇرىن كوز جۇمعان شالىنىڭ زيراتىنىڭ جانىنان وزىنە ورىن دايىنداپ كەتكەن ەكەن. بالالارى - مەنىڭ بولەلەرىم انا اماناتىن ورىنداپ، جولدىڭ اۋىرلىعىنا قاراماستان كەيۋانانىڭ ءمايىتىن تۋعان اۋىلىنا  اكەلىپ، جەر قوينىنا بەردى.

... 1997 جىلعى ىقشامداۋدىڭ قۇرىعىنا ىلىگىپ اۋداننىڭ اتىن ساقتاپ قالعانىمەن ورتالىق مارتەبەسىن اقسۋاتقا بەرگەلى اقجار توزىپ كەتىپتى. ءبىزدىڭ جەتىارالدا دا جاعداي وڭىپ تۇرعان جوق. وتكەن عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلعى جەر سىلكىنىسىنەن سوڭ ءبىر جاڭالانىپ قالعان اۋىلىمىزدا قۇلاعان، قيراعان ۇيلەر وتە كوپ. شىندىعىن ايتقاندا شەكاراعا تاياۋ تۇرعان ەلدى مەكەننەن ادامدار اۋا كوشىپ جاتىر. ءبىر كەزدەگى سوۆحوزدىڭ مالشى جانە ەگىنشى قاۋىمى تۇرعان فەرمالار بولسا قاڭىراپ قالۋعا جاقىن. ورتالاۋ مەكتەپتەر باستاۋىشقا اينالىپ، باستاۋىشى بارلاردىڭ ءبىلىم وشاقتارى مۇلدە جابىلىپتى. تۋرا مەملەكەتتىك شەكارانىڭ ەكى ەل اراسىنداعى بيىكتىگى ءۇش مەترلىك تىكەندى تورىنىڭ جانىنداعى اسۋساي مەن قامىستىدا ساناۋلى ۇيلەر عانا قالىپتى. قاراپ وتىرىپ، قايران قالاسىڭ. ءبىزدىڭ مەملەكەتكە قىتايمەن ەكى اراداعى شەكارا ماڭىنىڭ قاراڭ قالعانى كەرەك-اۋ وسى دەگەن كۇماندى وي مازالايدى جانىڭدى. ەلدى مەكەندەردەگى جۇدەۋ تىرلىك، ونسىز دا قازاعا قايىسىپ تۇرعان قابىرعامدى كۇيرەتىپ تۇسكەندەي بولدى. ونى ايتاسىز، اۋىلداعىلار تۇرعىندار ازايعالى، جەردى بىرنەشە مەتر تەرەڭدەتە قازعاندا شىعا كەلەتىن كوز جاسىنداي ءمولدىر سۋدىڭ دا ءدامى بۇزىلىپ كەتكەنىنە قوبالجىپ وتىر. سوعان قاراعاندا جىلدار بويى قالىپتاسقان سۋدىڭ اۋىسىپ تۇرۋى ساقتالماعان سوڭ، نە كوشىپ كەتكەندەردىڭ اشىق-شاشىق قۇدىقتارىنىڭ لاستانۋىنان  جەر استىنداعى اۋىز سۋ دا بۇزىلادى،

اپامىزدىڭ قازاسىنا ادام كوپ جينالدى. قولعا قالام ۇستاپ، ناپاقانى جۋرناليستكادان تاپقاندىقتان، رەسپۋبليكالىق باسىلىمدارعا پروبلەمالىق ماقالارىم شىعىپ تۇراتىندىقتان بولار، اۋىلداس اعالار مەن قۇرداستار قايعىما ورتاقتاستىقتارىن  بىلدىرگەن سوڭ، «اۋىلدى ۇمىتىپ كەتتىڭدەر عوي ...» دەپ وكپە-نازدارىن  ايتا باستادى.  ولار جۋرناليست دەگەن اتى بار، اۋىلدىڭ جاعدايىن گازەتكە جازسا، جوعارىداعىلار قۇلاق اسىپ، اۋدانىمىز قايتا اشىلىپ، ءبىر كەزدەگى شەكارانى كۇزەتۋدەگى قىراعىلىقتارى كەيدە سولداتتاردىڭ وزىنەن اسىپ كەتەتىن وتانشىل تۇرعىندار تۇرعان اۋىلدار تىرلىگىنە كوڭىل بولىنەدى-اۋ دەپ ويلايدى. اتتەڭ، بيلىك تۇتقاسىنداعىلار قالام ۇستاعانداردىڭ كورگەن، بىلگەنىنەن، جازعانىن  باسشىلىققا الىپ، شارا قولدانسا، ەلىمىزدىڭ مارتەبەسى اسىپ، قالىڭ قازاق تۇراتىن اۋىلدىڭ ىرگەسى سوگىلمەس ەدى عوي.  وكىنىشكە قاراي، ونداي جاقسى جاڭالىقتى ەستىمەگەلى كوپ بولدى. وسىدان ءۇش جىل بۇرىن الماتى مەن شىعىس قازاقستان وبلىستارىنداعى شەكارالى وڭىردەگى قىسقارىپ كەتكەن اۋدانداردىڭ جانايقايىن رەسپۋبليكالىق گازەتتە «ءۇنسىز شوككەن ۇيگەنتاس» دەپ ايقايلاتقاندا دا ەشكىم سەلت ەتپەگەن. دەگەنمەن، اۋىلداستارىمنىڭ بارلىعىنا جۋىعى سول ماقالا شىققان «جاس قازاقتى» ءالى كۇنگە ساقتاپ جۇرگەنىن كورگەندە، جۇرتىمنىڭ ءبىر قاجەتىنە جاراعانىم-اۋ دەپ ىشتەي تاۋبەمدى ايتتىم. قالاي بولعاندا دا، اۋدان مارتەبىسىنەن ايىرىلعان تارباعاتاي، ماقانشى، مارقاكول، قاتونقاراعاي، نارىنقول، ۇيگەنتاس، قاپال سىندى شەكارالى وڭىرلەردىڭ جاعدايى جىل سايىن تومەندەپ بارادى.  ەل جاپپاي كوشىپ جاتىر.

زيرات باسىندا تۇرعانىمىزدا اۋداندا جاۋاپتى قىزمەت اتقارعان زامانداستاردىڭ ءبىرى: «ءوزىڭ بىلەسىڭ، جەتىارالداعى مەكتەپتە كەزىندە 1200-گە دەيىن بالا وقيتىن. قازىرگى سانى 400-گە ارەڭ جۋىقتايدى. جالپى ءبىر كەزدەگى تارباعاتاي اۋدانى ورنالاسقان وڭىردەگى ەلدى مەكەندەردە جىل سايىن بىرنەشە مەكتەپ جابىلىپ جاتىر. بيىل تاعى ەكى ورتالاۋ مەكتەپتىڭ ەسىگىنە قارا قۇلىپ ءتۇستى. بيلىكتەگىلەر جىل سايىن بىرنەشە ءبىلىم وشاعىن جابۋدى جوسپارلاپ الادى عوي دەيمىن. بىرەر جىل بۇرىن بەلگىلى ءبىر شەتكەرى اۋىلدا مەكتەپ جابىلادى دەگەن اڭگىمە تاراتادى. سونان سوڭ بىلىكتى مۇعالىمدەر جۇمىس ىزدەپ باسقا جاققا اۋىسۋدى، بالالارىنىڭ بولاشاعىن ويلاعان،شاماسى جەتكەندەر باسقا ىرىلەۋ ەلدى مەكەنگە كوشۋدى ويلاستىرا باستايدى. اقىرى ەكى جىل وتكەن سوڭ اۋىل تۇرعىندارى سيرەپ، جاڭا وقۋ جىلىندا بالا سانى جەتپەي قالادى. وسىنى العا ۇستاعان ءبىلىم ءبولىمى مەكتەپتى جابادى دا تاستايدى. ءبىرىنشى كەزەكتە تاۋ اراسىنداعى، شەكارا ماڭىندا تۇرعان اۋىلدار وسىلاي جۇدەپ-جاداپ بارادى. مەكتەبى جوق، كلۋبى جوق، دارىگەرلىك پۋنكتى جوق اۋىلدا اقىر سوڭىندا ەشكىم تۇراقتامايدى. توردىڭ ارعى جاعىندا قىتايدىڭ ەنتەلەپ تۇرعانى دا ەشكىمدى ويلاندىرمايدى»، - دەگەندە تۋعان جەرىمنىڭ ەرتەڭىن ويلاپ تاعى دا جانىم تۇرشىكتى.

... ءبىزدىڭ اۋىل كەزىندە ۇلاستى دەپ اتالعان. بۇل اتاۋدى زامانىندا وسى وڭىرگە جولى تۇسكەن ءسابيت مۇقانوۆ اتامىز قويعان، ونداعى ويى اۋىلدىڭ تىرلىگى جاقسارىپ، بايلىعى ۇلاسا بەرسىن دەگەنى شىعار دەپ وتىراتىن اقساقالدار.  اۋزى دۋالى جازۋشى اتامىزدىڭ ايتقانى وتكەن عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلدارىنا دەيىن ءوز ءمانىن جوعالتپادى. ال قازىرگى اۋىلدى كورگەندە جىلاعىڭ كەلەدى. ال وسى اۋىلدىڭ نەگىزىنەن كوپ بالالى، قاراپايىم تىرلىكتى وتباسىلارى تۇرعان، مەنىڭ بالالىق شاعىم وتكەن مىڭشۇڭقىر اتتى بولىگىندە بۇگىندە بەس-اق ءۇي قالىپتى.  بىزدىڭ اۋىلدىڭ جانىنان باستالىپ، جۇزدەگەن شاقىرىمدى باسىپ ءوتىپ، زايسان كولىنە جەتەر-جەتپەستە جەر استىنا ءسىڭىپ كەتەتىن  شاعىن وزەنشەنى بالا كەزىمىزدەن قاراسۋ دەيمىز. شىندىعىندا جانىنا كەلگەنشە ارناداعى سۋدىڭ بەتى قاراقوشقىلدانىپ جاتاتىن. ال قاسىنا كەلگەندە تۇبىندە ءجۇزىپ جۇرگەن اققايران بالىقتار مەن ءتۇرلى-ءتۇستى بوياۋى سان قۇبىلعان ۇساق شاباقتار اپ-انىق كورىنەدى. اۋىلدىڭ ءوزىن جۇرت، ونىڭ ىشىندە بالالار شارتتى تۇردە تورتكە ءبولىپ اتايتىن.  مەكتەپ، بالاباقشا، پوشتا، سوۆحوز كەڭسەسى جانە تاعى باسقا دا مەكەمەلەر ورنالاسقان بولىگى «جوعارعى جاق»، ماڭىراق تاۋىنا قاراي شىعاتىن بەتتەگىلەردى «قىرداعىلار»، ال نەگىزىنەن 1960 جىلدارى كورشى ەلدەن كوشىپ كەلگەن اعايىندار قونىستانعان ورامدى «قىتاي كوشە» دەيدى. ال اۋىلدىڭ اۋدان ورتالاعىنا قاراعان جاعىندا، قاراسۋ  مەن قالىڭ توعايعا تاياۋ ورنالاسقان ءبىزدىڭ تۇراتىن جەرىمىز «مىڭشۇڭقىر» دەلىنەتىن. ءبىر بايقاعانىم، ءالى كۇنگە سولاي اتالادى. وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدارىنىڭ سوڭىنا تامان ءبىر كەزدە رەتسىز سالىنعان توقال تامنان تۇراتىن ورام  شەتتەپ قالعانى بولماسا، كەزىندە ورتا مەكتەپ تە، شوپاندار بالالارى وقيتىن ينتەرنات ءۇيى دە، دۇكەندەر دە وسىندا بولعان. كەيىننەن ەلدىڭ تۇرمىسى جاقسارىپ، سوۆحوز داۋلەتتەنگەن تۇستا، شاماسى جەتكەندەر سوۆحوز سالعان اق شاتىرلى جوعارى جاققا قونىس اۋدارىپ، «مىڭشۇڭقىردا» كىلەڭ ءبىر كوپ بالالى وتباسىلار قالعان ەدى.

اۋىلدىڭ ىشىندەگى ءتورت بولىك وزدەرىنشە جەكە الەم. جاسوسپىرىمدەرى ءجيى-ءجيى جاعا جىرتىسىپ، قاقتىعىسىپ قالاتىن. مىڭشۇڭقىردىڭ بالالارى ءۇشىن مەكتەپكە بارۋ قىلكوپىردەن وتكەنمەن بىردەي. ءبىلىم وشاعى ماڭىنا ورنالاسقان جوعارى جاق پەن قىردىڭ تەنتەكتەرى جالعىز-جارىم جۇرسەڭ شاڭىڭدى قاعىپ، بوركىڭدى تەرىس اينالدىرىپ جىبەرەدى. ونداي قاقتىعىستىڭ ەسەسىن كەشكە مال قايتقاندا بىزدەر دە قايتارامىز. ويتكەنى اۋىلدىڭ جەكەمەنشىك سيىرى مەن قوي-ەشكىسى كەزەكپەن باعىلادى جانە شۇرايلى جايىلىمنىڭ بارلىعى اۋدان ورتالاعىمەن ەكى اراداعى القاپتا بولعاندىقتان كەشكىسىن مىڭشۇڭقىر ارقىلى وتەدى.  سوندا ءبىر ەسىرىپ قالامىز. قالاي بولعاندا دا، قايدا بارساق تا شاعىن-شاعىن توپپەن جۇرەمىز. قورعانىسقا دايىنداپ العان قارۋلارىمىز دا بار. وندايلار قاتارىندا ءبىرىنشى ورىن اسكەردەن ورالعان اعالارىمىزبەن بىرگە كەلگەن بەس جۇلدىزدى، سالماقتى دوعاسى بار قايىس بەلبەۋگە بەرىلەدى. ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ بەلىندە جۇرەتىن قايىس بەلبەۋدىڭ سالماقتى دوعاسى تالاي باستا بەس جۇلدىزدىڭ تاڭباسىن قالدىرعانىن كوردىك.

دەگەنمەن مىڭشۇڭقىردا وسكەن جەتكىنشەكتەردىڭ بارلىعى شىمىر، ورتالىقتاعى اقساۋساقتارعا قاراعاندا سپورتقا دا بەيىم. ساباقتا العىرلارى دا بار. وسى بولىكتەگى وتىز شاقتى ءۇيدىڭ ارقايسىسىنان الدى ون ءۇش  - ون ءتورت، سوڭى سەگىز بالادان ءورىپ شىعادى. ول كەزدە  ۇلكەندەردىڭ بارلىعى سوۆحوزدىڭ ءبىتىپ بولمايتىن جۇمىسىنىڭ سوڭىندا سالپاقتايدى دا جۇرەدى. سوعان ساي بالالار نەگىزىنەن وڭاشا قالىپ، ورتاعا قاراپ وسەدى.  سوڭعى بارعانىمدا سول تىرلىگى قايناپ جاتاتىن مىڭشۇڭقىردا بەس-اق ءۇي قالعانىن كورىپ، كوڭىلىم بۇزىلدى. اقىرىن ارالاپ، بالالىعىمنىڭ ءىزى قالعان قيقى-جيقى كوشەنىڭ بويىنداعى ورنى عانا قالعان ۇيلەردىڭ تۇسىندا ويعا شومىپ تۇرىپ قالدىم. قۇلاعىما كەيبىر قىلىقتارىمەن ەسىمدە ماڭگى قالىپ قويعان كىسىلەردىڭ، دوستارىمنىڭ داۋىسى كەلدى.  اۋىلداعى ەڭ بوقتامپاز، اندا-ساندا اراق ىشكەندە توقال تامىنىڭ توبەسىنە شىعىپ الىپ، سول تۇستاعى كەڭەستەر وداعى باسشىلارىنان باستاپ، بارلىق جەتەكشىلەردى تۇگەندەي كەلە، سوۆحوز بەن مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ اتىنا  ەلدىڭ تاراپىنان جينالىپ قالعان وكپە-رەنىشتى نەبىر تۇزدىقتى سوزدەر ايتاتىن تۇماربەك دە بىزدە تۇردى. قىسى-جازى كەۋدەسىن تۇيمەلەۋدى بىلمەيتىن جانە ادامنىڭ قۇشاعى جەتپەيتىن الىپ كەۋدەسىنەن بۋى بۇرقىرايتىن دا جۇرەتىن، قاعابەرىستە قاراۋسىز تۇرعان دۇنيەنى ءىلىپ كەتۋدى دە ۇمىتپايتىن ومارعازى دا مىڭشۇڭقىردىڭ بايىرعى تۇرعىنى ەدى.  بالا كەزىمىزدە كەش تۇسە باستاعاندا جانىپ، ءتۇن ورتاسىنا تامان وشەتىن جارىقتىڭ قۇدايى، دوڭەستە تۇرعان ەلەكتر قۋاتىن بەرەتىن ديزەلدى موتوردىڭ قوجاسى قۇمان دا وسىندا بولدى. ءبىز ەس بىلگەلى جانە اكە-شەشىمىزدىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ءتورت بىردەي ۇلىن سوعىس جالماعاننان بەرى ەكەۋدەن-ەكەۋ تىرلىك ەتىپ، ەسىگىنەن تورىنە دەيىن مياۋلاپ ءورىپ جۇرەتىن اپپاق مىسىقتارىمەن بالاشا تىلدەسەتىن تۇستىكباي قاريا مەن اردانا اپانىڭ ءومىرى ءوز الدىنا ءبىر توبە. سوۆەت ۇكىمەتى ءدىندارلاردىڭ سوڭىنا تۇسكەن جىلدارى قارا مىلتىعى مەن قاقپاندارىن جانە قۇران كىتابىن الىپ ماڭىراقتى پانالاعان قوجابەرگەن اقساقالدى دا كوزىمىز كوردى. سونىمەن بىرگە زامانىندا اتى شىققان، اق قاشىپ، قىزىل قۋعان جىلدارى  تارباعاتاي تاۋى ارقىلى ارعى بەتكە وتەتىن قىزىلتاس اسۋىن بيلەپ، ارى-بەرى وتكەندەردەن الىم-سالىق الىپ تۇرعان، تالاي اۋلەتتى ەشكىمگە بىلدىرمەستەن ءبىر تۇندە قىتايعا وتكىزىپ اشارشىلىق پەن قۋعىن-سۇرگىننەن امان الىپ قالعان اكبوز اتتى نۇرتازا باتىر اتانعان الىپ دەنەلى شالدىڭ شالىمدىلىعىنا ءتانتى بولىپ،  ول كىسىنىڭ يتجەككەندە ايداۋدا ءجۇرىپ اكەلگەن ومىرلىك قوساعى كەيىننەن ءباتيما دەگەن ات الىپ، مۇسىلمانشا جەرلەنگەن ليدا اجەنىڭ قولىنان دا ءدام تاتتىق. تارباعاتاي وڭىرىنە اتتارى كەتكەن باي بولعان ونباي اۋلەتى مەن رۇستەم تورەنىڭ ۇرپاقتارى دا ەشكىممەن تالسىپ-تارماسپاي، اللانىڭ بەرگەن نەسىبەسىن كوپپەن بىرگە تەرىپ جەپ، وسى مىڭشۇڭقىردا تۇردى.

ەسكى مەكتەپتىڭ قاسىنداعى جازدا ۇلكەن سەنەكتى جانە شاعىن عانا قويمانى قوسقاندا ءتورت بولمەلىك، قىستا ۇلكەن تەمىر پەشپەن جىلىناتىن قوس بولمەلىك ۇيدگە ارالارى ەكى جاستان بولاتىن ونشاقتى بالا كىرىپ-شىعىپ جاتادى. ازىن اۋلاق مال: بىرنەشە ءىرى قارا مەن ونشاقتى قوي-ەشكى، قاز بەن ۇيرەك جانە كۇركەيى باستاعان تاۋىقتار توبىن دا سول الدى ونىنشى سىنىپقا كوشكەن، كەيىنگىلەرى ءالى ەڭبەكتەگەن بالالار باعىپ-قاعادى. وتاعاسىنىڭ ءوزى مەكتەپتىڭ شارۋاشىلىق جاعىن باسقارادى. سونىمەن بىرگە كەزىندە اعاشتىڭ كوپتەگەن ءتۇرى جايقالىپ وسكەن شاعىن باقتىڭ قوجايىنى. بىلايعى كەزدە كوپ ۇندەمەيتىن، الايدا اۋىلداعى وقىعان دەيتىن ازاماتتارمەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتىپ، ولارمەن اڭگىمەلەسكەندە بارلىعىن ۇيىتاتىن قاباڭنىڭ  ارعى تەگى تورە ەكەنىن ول كىسى كوز جۇمىپ، قازاق اتا-تەگىن تۇگەندەي باستاعاندا عانا بىلدىك. قولى شەبەر، اعاشتان ءتۇيىن تۇيەتىن قابدىۋاقيت  جاساعان بالالاردىڭ بەسىگى، سابيلەرگە ارنالعان شايقالمالى، اينالاسى قورشالعان  شاعىن توسەك پەن ورىندىق، كىتاپ قوياتىن سورەلەر مەن تاعى باسقا ءۇي جيحازدارى جەتىرالداعا كەيبىر ۇيلەردە ءالى سول قالپىندا تۇر. سونىمەن بىرگە پيما باسىپ، ەتىك تە تىگەتىن. ءۇي اۋلاسىنداعى شاعىن شەبەرحاناسىندا قولونەرشىگە قاجەتتى بارلىق قۇرال-سايماندار رەت-رەتىمەن تۇراتىن. جۇمىستان قولى بوساعاندا، شەبەرحاناسىنان شىقپايتىن، اندا-ساندا قوڭىر دومبىراسىن تىڭقىلداتىپ، ساكەننىڭ «تاۋ ىشىندەسىن» ىڭىلداپ وتىراتىن ول كىسى اۋىلداعى ءنومىرى ءبىرىنشى كىتاپقۇمار جان ەدى. ۇيدەگى ۇلكەن بولمەنىڭ ءبىر قابىرعاسىندا ءوز قولىمەن جاساعان سورەلەر كىتاپتان قايىسىپ تۇراتىن. سونىڭ ارقاسى بولار، بالالارىنىڭ بارلىعى كىتاپ وقۋدا ەشكىمگە دەس بەرمەيتىن. ءبىر وتباسىدان جەتى بىردەي ادەبيەتشىنىڭ شىققانى دا سول اكەدەن ۇيرەنگەن جاقسى قاسيەتتىڭ ارقاسى بولار.

ول كىسىنىڭ ۇلكەن ەكى اعاسى ءبىر كەزدە حالىق جاۋلارىنىڭ قاتارىنا ىلىگىپ، قيىر شىعىستا اعاش كەسىپ، سوعىس جىلدارى قاراعاندىدا ششاحتاعا ءتۇسىپ، اقىرى سول كومىرلى قالانىڭ تۇرعىنى بولىپ قالعان. ەكى ءىنىسى ۇلى وتان سوعىسىنا الىنىپ، كەنجەسى سول قاندى قاساپتا حابارسىز كەتتى. اراپشا حات تانيتىن، كيريليتسانى دا جاقسى مەڭگەرگەن، ساۋاتتىلىعى جانە ورەسى جاعىنان اۋىلداعى مۇعالىمدەردى قويىپ، ديرەكتورلاردىڭ ءوزىن ارتتا قالدىراتىن قاباڭنىڭ سىرتقا سىر شاشپايتىنىن ءبىر كەزدە قۋعىندى كوپ كورىپ، سوعىس كەزىندە ەڭبەك ارمياسىندا باستان وتكەرگەندەرىمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. زامانىندا شىلىكتى ءوڭىرىن اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستاعان كابيرا  تورەنىڭ قاسقىرداي بەس ۇلىنىڭ ورتانشىسى رەتىندە بۇلعاقتاعان، بىراق بايلىققا ماساتتانىپ، ارتىق كەتپەگەندىكتەن جانە ەڭبەكقورلىعى مەن قولىنىڭ التىندىعى ارقاسىندا ەلگە سىيلى بولعانىن زامانداستارى ايتىپ وتىراتىن.

جاسى الپىستان اسقاندا بارىپ، وزدەرىنىڭ تورە تۇقىمى ەكەنىن ەرەسەك بالالارىنا اقىرىن ايتاتىن. شىلىكتى اتىرابىنداعى شاعانوبا تورىندە وزدەرىنىڭ اتاقونىسى بولعانىن، جوعالىپ كەتكەن اكەسى ارعى بەتكە وتەردە بەس ۇلدىڭ ارقايسىسىنىڭ ەنشىسىن ءبولىپ بەرگەنىن. مالداي تيگەن ۇلەستىڭ قيىن-قىستاۋلى جىلى قۇرىعانىن، ال، اتا-بابادان جەتكەن قىمبات مۇلىك پەن التىن-كۇمىس، اسىل تاستار جانە تاعى باسقالاردى ءوزى مەن ۇلكەن اعالارىنىڭ قىستاۋ ماڭىنداعى بيىك تاۋداعى جىقپىلدارعى تىققاندارىن دا جۇقالاپ جەتكىزەتىن. الايدا، كەڭەس وكىمەتىنىڭ قىلشىعى دا قيسايماعان كەزەڭدە ول جاققا بارۋدىڭ مۇمكىندىگى جوقتىعى قولىن بايلايتىن. اڭگىمەلەرىندە:  «ءبىزدىڭ تۇقىمعا ادال، اق ءولىم جازىلعان. ءوز اكەمنىڭ قالاي ولگەنىن بىلمەيمىن. ايتەۋىر باياعىدان كەلە جاتقان ءتامسىل بويىنشا تۇقىمىمىزداعىلار ساپ-ساۋ ءجۇرىپ،  ۇيىقتاپ جاتىپ نە وتىرعان كۇيىندە ەشكىمگە سالماق ارتپاستان ءولىپ كەتەدى جانە وزدەرىنە اجال كەلگەنىن بىرنەشە كۇن بۇرىن بىلەدى. قاراعاندىداعى وزىممەن تەتە اعام قاجىاكبار الىس-جاقىننىڭ بارلىعىنا ءولدى دەپ جەدەلحات جىبەرتىپ شاقىرىپ الىپ، ءتورت كوزىمىز تۇگەل جينالىپ، شەر تارقاتقان كۇنى تۇندە ۇيقىسىنان ويانبادى»، - دەپ وتىرۋشى ەدى. اقىرى ايتقانى تۋرا كەلىپ،  وزى ىرگەتاسىن قالاعان ەسكى مەكتەپ جاڭا عيماراتقا كوشكەندە، مەكتەپ ديرەكتورى مەن اۋىلدىق كەڭەس توراعاسى زاڭداستىرىپ بەرىپ كەتكەن باقتاعى ساكىنىڭ ۇستىندە ۇيىقتاپ جاتقانىنان ويانبادى. ەشكىمدى مازالاعان جوق، سارىجامباس بولىپ جاتپادى دا. تەك ءوزىنىڭ ومىرلىك قوساعىنا سودان ءبىر كۇن بۇرىن ءتۇس الەتىندە اسپانعا قاراپ تۇرىپ: «جۇلدىزىمىز بىرەۋ-اق ەدى، بۇگىن ەكىگە ءبولىندى. بالا-شاعا وزىڭە امانات» دەگەن ەكەن. كۇندەلىكتى تىرلىك كۇيبەڭىمەن ءجۇرىپ وعان ءمان بەرمەگەن شەشەي وتاعاسى قايتىس بولعاندا بارىپ، سول ءسوزدىڭ مانىنە جەتىپ، 63 جاسىندا انا دۇنيەگە ىڭ-شىڭسىز اتتانعان ازاماتىن جوقتادى. قۇدايعا شۇكىر، بۇگىندە بالالارى تۇگەل امان. بارلىعى قىزمەتتە. الماتىعا، استاناعا كوشىرىپ اكەتپەك بولعاندا شالىنان قالعان قاراشاڭىراقتى قاڭىراتپايمىن دەگەن انا  ورنى عانا قالعان ەسكى مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇيىندە وتىر.

وسى ۇيمەن  قوڭسىلاس وسەرحاننىڭ قايتىس بولعانىنا دا ءبىراز جىل بولىپتى.  ۇبىرلى-ءشۇبىرلى بەس-التى بالالارى بار ەدى.   مىڭشۇڭقىرداعىلاردى تاڭ الكەۋىمدە اۋىلدىڭ اتەشىنەن بۇرىن تۇرىپ، توزىعى جەتكەن دت-75 تراكتورىن دارىلداتىپ وت الدىراتىن وسى ازامات وياتاتىن. جازداعىسىن قويشى، قىستاعىسى قيىن. تراكتوردىڭ ءتۇبى جوق قازانداي رادياتورىنا بىرنەشە شەلەك ىستىق سۋ كەرەك. ول ءۇشىن اۋلاسىندا ۇلكەن قازاندىق ورناتىلعان، سونى شىپىلدەتە تولتىرىپ، وت جاعادى، سۋدى ىسىتىپ رادياتورعا قۇيعان سوڭ موتوردى قىزعانشا دەپ دارىلداتىپ قويىپ، ۇيىنە كىرىپ شايلانىپ الادى. جارتى ساعات تەرلەپ-تەپشىپ شىققان كەزىندە باعانادان دارىلداپ، قاقالىپ-شاشالىپ تۇرعان تراكتودىڭ موتورى دا بابىنا ەنەدى. سودان سوڭ بارىپ ىسكە  قوسادى دا كابيناعا وتىرىپ، جەڭىل ماشينانىن ىشىندە وتىرعانداي، تەمىر تۇلپارىن ورنىنان جۇلقا قوزعاپ، جوعارىداعى متم-عا قاراي سالادى. بۇل كەزدە وسەرحاننىڭ تراكتورىنىڭ تاڭعى دارىلىنان ويانعان جۇرت تا كەزەكتى كۇننىڭ تىرلىگىنە كىرىسە باستايتىن. جارىقتىقتىڭ ءۇيى ءالى امان ەكەن.  نەمەرەلەرى دە ءوسىپ قالىپتى.

بوقتامپاز تۇماربەك قارتايعاندا ءبىراز جىل كوزدەن ايىرىلىپ بىرنەشە جىل جاتىپ قالدى. بۇكىل اۋىلداعى قۇدىقتاردى ءوزى قازىپ شىعۋشى ەدى، سونداي-اق، ماشينا مەن ات ارباعا ءشوپ تيەۋدەگى شەبەرلىكتە ونىمەن ەشكىم شەندەسە المايتىن. اراققا تويىپ العاندا، كۇرەك پەن ايىردان تاباقتاي ديپلومدارىم بار دەپ ماقتاناتىن اعامىزدىڭ سول كەزدىڭ وزىندە بيلىككە قانى قاس ەدى. ولە-ولگەنشە سول ۇستانىمىنان ايىرىلماي كەتتى. قىزدارى تۇرمىس قۇرىپ، باسقا وبلىستارعا ۇزاتىلدى. ال ۇلدارى دا ءوز جولدارىن تاپتى. كۇرەستەن ەشكىمگە دەس بەرمەگەن، ەكى جاس ۇلكەن بولسا دا مەنىمەن وقىعان ناۋان قازىر شالدان قالعان ۇيگە يە بولىپ وتىر.  دەگەنمەن، قايراتى قايتىپ، قارتايىپ قالعانداي.  اۋىلدىڭ تۇرمىسى قاجىتىپ جىبەرگەنى كورىنىپ تۇر. وسى قاتاردا تۇراتىن ونشاقتى ۇيدەن اتالعان ەكى شاڭىراق قانا قالىپتى. قالعان ۇيلەردىڭ كەيبىرىنىڭ ورنى دا تەگىستەلىپ كەتكەن. تۇستىكباي اتانىڭ ءۇيى تۇرعان جەردەن وتە بەرگەندە، كىشكەنە كەزىمدە وسى كىسىنىكىنە ءسۇت الىپ كەلەتىنىم، سوندا اقساقال مەن اجەنىڭ مىسىقتارىمەن بالاشا اڭگىمەلەسىپ وتىراتىنى ەسىمە ءتۇستى. سوعىسقا كەتكەن ءتورت بوزداقتان ۇرپاق قالمادى دا، تۇستىكباي اۋلەتىنىڭ وتى قارتتارىمەن بىرگە ماڭگىگە ءوشتى.

قوجابەرگەن قارتتىڭ ءۇيىنىڭ قابىرعاسى عانا قالقايىپ تۇر. ونىڭ ءوزى بالالارى ەرجەتكەننەن سوڭ تۇرعىزعان باسپانانىڭ قالدىعى. سول ماڭداعى ورايبەك مولدانىڭ، كارى شەشەسىن بالاشا ماپەلەپ كۇتەتىن مۇقاشتىڭ، اۋىلداعى جالاقورلاردىڭ كەسىرىنەن بالالارىمەن بىرگە سوتتالىپ، كەيىننەن اۋىلدا تۇرۋعا ارلانىپ، اقمولا جاققا كوشىپ كەتكەن كەڭەسحاننىڭ ءۇيىنىڭ دە قيراندىسى جاتىر.

قىسى-جازى قىمتانۋدى بىلمەيتىندىكتەن «الكەۋدە» اتانعان ومارعازىنىڭ ءۇيىنىڭ ورنى دا قالماپتى. قاسقىرداي-قاسقىرداي توعىز ۇلىنىڭ بىرەۋى عانا امان ەكەن. سول تۇسقا كەلگەنىمدە كىشكەنە كەزدەن بىردە تاتۋ، بىردە قاتۋ بولىپ وسكەن، وتكەن عاسىردىڭ سوڭىنداعى قيىن-قىستاۋلى كەزەڭدە بالا-شاعاسىن اسىراۋدىڭ قامىمەن تۇعىلعا تۇرۋعا بارىپ، ەكى قاباتتى ۇيلەردى بۇزىپ، كىرپىشىن الىپ ساتام دەپ ءجۇرىپ مەرت بولعان قۇرداسىم ميرات ويىما ورالدى.

اۋىلدا توي بولعاندا «جارىقتىڭ قۇدايى» اتانعان قۇمان اعامىزدىڭ بەدەلى اسپانداپ كەتەتىن. بىزدەر دە بۇكىل اۋىلدىڭ ەلەكتر قۋاتىن جۇمسا جۇدىرىعىندا، اشسا الاقانىندا ۇستايتىن ادامنىڭ  مىڭشۇڭقىردا تۇراتىنىن ماقتان تۇتۋشى ەدىك. توي بولاتىن ءۇي اعانىڭ كوڭىلىن تابۋدى الدىن الا ويلاستىرىپ، قامداپ قوياتىن. ءبىر كۇن بۇرىن ءبىر تاباق ەتىن اسىپ، ءبىر جارتىسىن الدىنا قويىپ، قيىلىپ تۇرىپ، وتىنىشتەرىن ايتاتىن. توي بولىپ جاتقان كەزدە جارىق جالپ ەتىپ سونە قالسا، جانىندا تىستەمەسى بار، ءبىر جارتىنى قىرداعى موتورلى ۇيگە جەتكىزەتىن شابارمان دا ارقاشان دايىن تۇرادى. كوڭىلى بولماسا، كورشىلەردىڭ ءوزىن دە وسىلايشا شاپقىلاتىپ قوياتىن اعامىز ۇلكەن ۇلىنىڭ اسكەردەن كەلۋىن اسىعا كۇتىپ، ول ورالعاندا بوتاداي بوزداپ جىلاعان ەدى. سوندا اۋىلدىڭ ۇلكەن-كىشىسى «سوماداي بولىپ مىنانىكى ۇيات بولدى عوي» دەگەن. سويتسەك، اجالى تاقاپ قالعان ەكەن. سول كۇننىڭ ەرتەڭىندە، اۋىلدان ون شاقىرىم جەردەگى قىرىقتىقتىڭ موتورىن جوندەپ كەلە جاتقاندا، ايدالادا ەكى اياقتى موتوتسيكلىمەن اپاتقا ۇشىراپ كوز جۇمدى. «ورنىندا بار وڭالار» دەگەن، قازىرگى كەزدە ول كىسىدەن تاراعان ۇل-قىزدان وربىگەن ۇرپاقتىڭ ءوزى ءبىر قاۋىم ەل.

جوعارىدا ايتقان نۇرتازا اتامىز الىپ ادام ەدى. بالالاردى سونداي جاقسى كورەتىن. ويناپ جۇرگەن جەرىمىزگە اقىرىن جاقىنداپ كەلىپ، قولىنا تۇسكەن بالانى الىپ كەۋدەسىنە قىسىپ، «كىمنىڭ بالاسىسىڭ؟» دەپ اۋرەگە سالاتىن. «نۇرتازا اتانىڭ بالاسىمىن» دەگەنشە قۇشاعىنان جىبەرمەيتىن، ءوز قالاۋىن ايتقىزعان سوڭ، قالتاسىنان ۇزىلمەيتىن ءتاتتىنىڭ بىرنەشەۋىن قولىڭا ۇستاتادى. اۋىلداعى دۇكەندە كۇزەتشىلىك ەتەتىن ول كىسىنىڭ قالتاسىنان كامپيت پەن پەشەنيە ۇزىلمەيتىن. نۇرتازا اتامىزبەر بىرگە يتجەكەننەن ەرىپ كەلگەن ليدا اجە ولە-ولگەنشە ءبىر ورىسى جوق اۋىلدا تۇرسا دا، ءتىلىن بۇراپ سويلەپ بۇل دۇنيەدەن ءوتتى. شالى قايتىس بولعاننان سوڭ،  ليدا اجەنىڭ جاقىندارى تابىلعانى تۋرالدى اڭگىمە شىعىپ،  زامانىندا لەنينگرادتا تۇرعان ۇلكەن وقىمىستىنىڭ قىزى ەكەنى تۋرالى حابار جەتىپ، جۇرتشىلىقتى ەلەڭ ەتكىزدى. سول جاقتان تۋىستارى ىزدەپ كەلە جاتىر دەگەندە، سوۆحوزدىڭ باسشىلارى ول كىسىنى بالا-شاعاسىمەن بىرگە جامان تامنان جوعارعى جاققا كوشىرىپ، جاڭا ءۇي بەرىپ، ونىڭ ءىشىن جيحازعا تولتىرعان بولاتىن. نەگە ەكەنىن ءالى كۇنگە ەشكىم بىلمەيدى. ايتەۋىر شىقتى دەگەن تۋىستارى جەتىارالعا جەتكەن جوق. ولار كەلمەگەن سوڭ  اجەمىز بالا-شاعاسىمەن مىڭشۇڭقىرعا قايتىپ ورالىپ، اقىرى شالىنان قالعان قورجىن تامدا ءدام-تۇزى تاۋسىلدى. ولەرىنەن بىرنەشە كۇن بۇرىن مولدانى شاقىرتىپ، ءوزىن مۇسىلمانشا قويۋدى وتىنگەن ەكەن. مارقۇمنىڭ اقىرعى اماناتىن اۋىلداستارى بۇلجىتپاي ورىندادى. قازىر ءۇيىنىڭ ورنىن دا تاپ باسىپ تابۋ قيىن.

سوۆحوز تاراپ، قىرۋار مال، تەحنيكا ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتكەن، ادامدار نە ىستەرلەرىن بىلمەي داعدارىپ قالعان جىلدارى مال ۇرلىعى تىم كۇشەيگەنى دە ەستە. سول كەزدە اۋدان ەمەس، وبلىستى شۋلاتقان بارىمتاشىلاردىڭ باسشىسى بولىپ شىعا كەلگەن بالا دا كوز الدىمىزدا ءوسىپ ەدى. قازاقستاندى قويىپ، شەكارا اسىپ بارىپ كورشى ەلدەن جىلقى ايداپ كەلىپ جۇرگەندەر، بىرنەشە جىل قۇيرىق شالدىرماعاندا ولاردىڭ جۇرەك جۇتقاندىقتارىنا، ايلاكەرلىكتەرىنە قايران قالعاندار، توپتى باستاۋشىنىڭ كىم ەكەنىن بىلگەندە جاعالارىن ۇستادى.  اقىرى ولار ماڭىراق تاۋىنداعى جىقپىلداردىڭ بىرىندە وزدەرى ءۇشىن سايلاپ، تۇراقتى مەكەنى ەتىپ العان قىستاۋدا ميليتسيانىڭ قورشاۋىنا ءتۇسىپ، اتىس ۇستىندە تۇگەلدەي قازا تاپتى. اراسىندا ءبىزدىڭ كوشەنىڭ ءبىر جاس جىگىتى بولدى جانە بارلىعىن سونىڭ ۇيىمداستىرعانى، باسشىلىق ەتكەنى انىقتالدى ارتىنان.  ونىڭ بۇل ءىسىن بىرەۋلەر ەرلىككە بالاسا، ەكىنشىلەرى قاراقشىلىق دەپ جاماناتتاپ جاتتى. قالاي بولعاندا دا، مۇنىڭ ءجونسىز جەكشەلەندىرۋگە جاسالعان قارسىلىق ەكەنى انىق. وسىنداي وتپەلى كەزەڭنىڭ وكپەك جەلىندە وققا ۇشقان جىگىت وسكەن ءۇي ءالى قالقايىپ تۇر. بىزبەن قاتارلاس اعاسى بالا-شاعاسى ءوسىپ، قالاعا شاقىرىپ وتىرعانىمەن، قاراشاڭىراق قۇلاماي، ەشقايدا كوشپەيمىن دەيدى.

كورشى تۇرعان قۇرمانعازىنىڭ ۇيىنە كىرىپ، قۇران وقىتىپ شىقتىم. بىلتىر تاۋعا قار قالىڭ ءتۇسىپ، قىتايدان باستاۋ الاتىن، بىرنەشە اۋىلدى جاناپ وتەتىن قاندىسۋدا سۋ مول بولىپتى. وبلىس باسشىلارى دەر كەزىندە قيمىلداپ، مايلى شاتقالىن بوگەۋ ارقىلى سەكسەنىنشى جىلدارى تۇرعىزىلعان، سىيىمدىلىعى 42 ميلليون تەكشەمەتر  پلوتينانىڭ مۇزىن جارعىزىپ، قاقپالارىن ايقارا اشىپ تاستاعانىنىڭ ارقاسىندا قاتتى تاسقىن بولا قويعان جوق. بىلگىشتەردىڭ ايتۋىنشا، ەگەر جويقىن سۋ پلوتينا بۇزعاندا الاپات تاسقىن  بوزشانى، ماڭىراقتى، جەتىرالدى جانە اقجاردى جايپاپ وتەدى ەكەن. ايتەۋىر امان قالىپپىز. بىراق تاۋداعى قاساتتانىپ جاتىپ كۇن جىلىسىمەن كۇرت ەرىگەن قاردىڭ سۋى ابىگەرگە سالىپتى اۋىلدى. تاسقىننان سوڭ قاراسۋدىڭ دا دەڭگەيى كوتەرىلىپ، بالالار سۋعا ءتۇسىپ جۇرەتىن يىرىمدەردىڭ استىن قازىپ تاستاعان كورىنەدى. سونداي  جەرلەردىڭ بىرىندە سۋعا كەتىپ بارا جاتقان كىشكەنە بالانى قۇتقارىپ قالعان كورشىنىڭ ءجاسوسپىرىم ۇلى ءوزى يىرىمنەن شىعا الماي قالىپتى. شەشەسى جىلىپ وتىر، اكە بولسا تۇنجىراپ قالعان.

- بارىنە قول سىلتەپ كەتىپ قالايىن دەسەم، قاراشاڭىراقتى قيمايمىن. ءوزىڭ بىلەسىڭ، اكەم ەرتە قايتتى. شەشەم كوز جۇماردا، اكەڭنىڭ وتىن وشىرمە دەگەن ەدى. اۋىلدىڭ جاعدايىن كورىپ وتىرسىڭ. قولدا بار ازىن-اۋلاق مالمەن كۇن كورىپ وتىرمىز. ەگىن وسىرۋگە ءبىزدىڭ جاقتىڭ جەرى ونشا كەلىنكىرەمەيدى. ونىڭ ۇستىنە تەحنيكا دەگەن جوق. ءۇمىت كۇتىپ وتىرعان ۇلكەنىم ەدى، قاپيادا ايىرىلىپ قالدىم. ءتۇبى شىدامىم تاۋسىلسا، قالاعا كوشەمىن، - دەيدى قۇرەكەڭ.

ۇيگە كەلگەنىمدە الدىمنان شىققان  شەشەم كورشى بالانىڭ  تىم باۋىرمال ءارى ەلگەزەك بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقاندا قازا تاپقانىن ايتىپ، كوز جاسىن ءبىر سىعىمداپ الدى.

اۋلامىزداعى  كەزىندە اكەمنىڭ قولىمەن جاسالعان ۇزىن اعاش ورىندىقتا وتىرمىز. تۋرا ەسىك الدىنداعى كورشىمىز بولعان مايكەن اپانىڭ ءۇيىنىڭ ورنى جەرمەن بىردەي بولىپ كەتكەنىن ايتا وتىرىپ، الماتى مەن استاناداعى، وسكەمەندەگى بالالاردىڭ ءوزى تاڭداعان ءبىرىنىڭ قولىنا كوشۋى كەرەكتىگىن تاعى دا اقىرىن ايتىپ ەدىم، انام شارت كەتتى. اپايىنىڭ كارى سۇيەگىن سىرقىراتىپ قاراعاندىعا الىپ كەتكەن، قايتىس بولعاندا مىڭ جارىم شاقىرىمنان جەتكىزگەن جيەندەرىنە ءبىراز ۇرسىپ الدى دا، ءوزىنىڭ وسى ۇيدە كوز جۇمعىسى كەلەتىنىن ءۇزىلدى-كەسىلدى ءبىلدىردى.

ال، مىڭشۇڭقىردا بەس-اق ءۇي قالىپتى. ءبىر كەزدە مەكتەپتىڭ باعى بولىپ، جايقالىپ تۇراتىن، ءبىلىم وشاعى جاڭا شاڭىراققا كوشكەندە بىزگە قالدىرىلعان ۇلكەن باقتاعى تالداردىڭ قاتارى قاتتى سيرەپتى. باسقا اعاشتاردىڭ ءتۇبى دە جوق ەكەنىنە قاراماستان اكەم ەككەن جانە ماپەلەگەن الىپ بايتەرەكتەردىڭ بەس-التاۋى ءالى اسپانمەن تالاسىپ تۇر. وسىعان دەيىن اۋىلدى جەرلەردەگى الىپ اعاشتاردى قارا قارعالار مەكەندەپ العانىن، قاراتورعايلار مەن قارلىعاشتاردىڭ مۇلدە ازايعانىن كورىپ كوڭىلىم قۇلازىپ ءجۇرۋشى ەدى. اكەمىزدىڭ كوزىندەي بولىپ تۇرعان الىپ بايتەرەكتەردىڭ دە قالىڭ قارعانىڭ ۇياسىنا اينالعانىن كورىپ، جانىم تۇرشىگىپ كەتتى.  جەردەن ۇلكەندەۋ تاستى الىپ لاقتىرعان ەدىم، قارا قارعالار قارقىلداپ وزىمە تاپ بەردى.

-   مىنالاردى كەسىپ تاستاۋ كەرەك قوي، - دەپ ەدىم. مەنىڭ قىلىعىما مىسقىلداي قاراپ تۇرعان باۋىرىم:

-   كەسىپ العىسى كەلەتىندەر سەنسىز دە كوپ. الايدا، تۋرا جانىنان وتەتىن ەلەكتر سىمدارى كەدەرگى جاسايدى. سونان قورقادى وتىن قىلعىسى كەلەتىندەر، - دەدى.

سول كۇنى دۇرىس ۇيىقتاي المادىم. تاڭەرتەڭ ەرتە تۇرىپ، شەشەممەن بىرگە سىرتقا قويىلعان دوڭگەلەك جەر ۇستەلدە ءشاي ءىشىپ وتىرىپ، ءبىر كەزدەرى جوعارعى جاقتاعى مەكتەپكە باراتىن بالالار شۋىلداپ وتەتىن جولعا قارادىم. ەشكىم جوق. ءبىر كەزدەرى تەك مىڭشۇڭقىردان عانا جۇزگە جۋىق بالانىڭ كۇندە تاڭەرتەڭ جانە تۇستە سومكەلەرىن ۇستاپ مەكتەپكە بەتتەيتىنى كوز الدىما كەلدى. سول جىلدارى بىزدەر ءبىر سىنىپتىڭ وزىندە كورشىلەس تۇراتىن التى بالا وقيتىنبىز.  ەلدىڭ  ءسانى دە، ءمانى دە مىڭشۇڭقىر سىندى بالا-شاعاسى مول، بەرەكەسى تاسىپ جاتاتىن ەلدى مەكەندەر ەكەن عوي دەپ ويلادىم.  اۋىلعا كەلگەندەگى جىلدار بويى  وزىم قالىپتاستىرعان بۇلجىماس ادەتىم بويىنشا قاراسۋعا باردىم. سۋدىڭ سالقىندىعىنا قاراماستان تەرەڭدەۋ جەرىنە شومىلىپ الدىم. وزەننىڭ ارناسى تارىلىپ، سۋى ازايىپ كەتىپتى. ءبىر كەزدە جاعالاۋدى شۇرىق-تەسىك ەتىپ تاستايتىن ونداتردىڭ قاراسى دا كورىنبەيدى. شىمدى اياقپەن تەۋىپ قالعاندا ورە جونەلەتىن قىزىلدى-جاسىلدى ۇساق بالىق تا جىم-جىلاس.

بىلمەيمىن وسى جولى ەلدەن كوڭىلىم قۇلازىپ قايتتى. بالا كەزىمىزدە، اۋىلدا جۇرگەنىمىزدە بىزگە بۇكىل الەم قازاقشا سويلەيتىن، ادامداردىڭ بارلىعى باۋىرمال، تۇرمىستارى تەڭ  سياقتى كورىنەتىن. قالالىق بولعالى، قالام ۇستاعالى تىلىمىزگە، دىلىمىزگە، رۋحانياتىمىزعا قاتىستى پروبلەمالارعا قاتىستى ماقالالار جازىپ، ودان تۇك ناتيجە شىقپاعانىن كورگەندە سول اۋىلعا - جۇماق مەكەنگە  كەتىپ قالعىم كەلەتىن. سول ماڭگىلىك ساعىنىشتان ايرىلىپ قالعاندايمىن. سوڭعى جىلدارى اۋىلدىڭ قاسيەتىن قاشىرىپ، كيەسىن ۇركىتىپ الدىق-اۋ وسى. ويتكەنى، بارلىق جەردى قارا قارعالار جايلاپ، قاراتورعايلار مەن بوزتورعايلار، قارلىعاشتار ازايىپ كەتىپتى...

الماتى وبلىسى

«اباي-اقپارات»