رەسەي بيلىگىنىڭ اقپاراتتىق شابۋىلى سوڭعى ەكى جىلدا ۇدەي ءتۇستى. اۋماقتىق تۇتاستىققا كۇمان كەلتىرگەن رەسەي شەنەۋنىكتەرى، بيىل «ەلىمىزدە ورىس تىلىنە قىسىم بار» دەگەن جەلەۋمەن ءتۇرلى اقپاراتتىق شابۋىلداردى ارتتىردى. اتالمىش ويدان شىعارىلعان ماسەلە ارقىلى ىشكى ساياساتىمىزعا دا ارالاسۋدى شىعاردى. ەندى مىنە، رەسەيلىك اقپارات كوزدەرى تاعى دا بايبالام سالىپ جاتىر. بۇل جولعى تاقىرىپ قازاق تىلىندە كوشە، ءمازىر، ەلدى-مەكەن اتاۋلارىن ىلۋگە قاتىستى.

«گازەتا.رۋ» سايتى «رۋسسكيە زدەس نە دىشات»: كاك كازاحستان وتدالياەتسيا وت روسسي» دەگەن ماقالا شىعارىپ، رەسەي اۋماعىندا تاعى دا اقپاراتتىق شۋ تۋدىردى. قازاقستان بيلىگىن جەردەن الىپ، جەرگە سالۋدا.

قازان ايىندا قازاقستان پارلامەنتىندە نۇسقاۋلىقتاردى، كوشە اتتارىن، ءمازىر مەن جارنامالىق باننەرلەردى جانە باسقا دا نىسانداردى قازاق تىلىندە جازۋعا قاتىستى ۇسىنىس ايتىلعان ەدى. ورىس ءتىلىن تەك قاجەت بولعان جاعدايدا عانا قولدانۋ ايتىلعان بولاتىن. بۇل ارينە، تاۋەلسىز ەلدىڭ وزىندىك قۇقىعى جانە مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋعا قاتىستى ءبىر قادام. الايدا رەسەي بيلىگى بۇل ۇسىنىستان ورىس ءتىلىنىڭ دەڭگەيىن تومەندەتۋدى كورەتىندەي.

«گازەتا.رۋ» سايتىنا اق جول پارتياسىنىڭ باسشىسى ازات پەرۋاشەۆ پىكىر ءبىلدىرىپ، بىلاي دەدى:

«مىسالى پارلامەنتتەگى كوپتەگەن باياندامالار ورىس تىلىندە جاسالادى، ارينە بۇل ءبىزدىڭ، قازاقتاردىڭ اراسىندا سۇراق تۋىنداتادى. نەگە ءوز ءتىلىمىز ەكىنشى ورىندا تۇر؟ قازاقتار ەلدەگى سانى باسىم ۇلت قوي! مىسالى، ورىستار رەسەيدە ورىس تىلىندە سويلەيدى جانە وندا تۇرعان ەشقانداي ماسەلە جوق. مەن جەتى جىل رەسەيدە تۇردىم، ەشقاشان مەنىمەن ورىس تىلىندە سويلەستى دەپ شاعىمدانعان ەمەسپىن. قازاقستاندا دا ءوز تىلىندە سويلەسكىسى كەلەدى، بۇل قالىپتى جاعداي. ال ءتۇرلى ىلىنەتىن نۇسقاۋلىقتارعا كەلەتىن بولساق، ەلىمىزدە قازاقتىڭ ۇلەسى 80%-90% بولاتىن وڭىرلەر بار، وندا قازاق تىلىندە سويلەيدى. كەرەك بولسا ورىس تىلىندە دە ءىلسىن، بىراق ونى مىندەتتى ەتۋ قاجەت ەمەس». 

ازات پەرۋاشەۆ قازاقستاندا كوپتەگەن ەتنوس وكىلدەرى تۇرسا دا، مەملەكەتتىك ءتىلدى العا جىلجىتۋ ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى.

«مەن فراكتسيا وتىرىسىن مەملەكەتتىك تىلدە وتكىزۋگە تىرىسامىن. جانە ءبىز مەملەكەتتىك ءتىلدى مەملەكەتتىك ساياساتتا قولدانۋ قاجەتتىگىن تۇسىنەمىز»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى.

«گازەتا.رۋ» سايتىنا پىكىر بىلدىرگەن تمد ەلدەرى بويىنشا ينستيتۋتتىڭ ورتالىق ازيا جانە قازاقستان بويىنشا بولىمشەسىنىڭ باسشىسى اندرەي گروزين بولسا قازاق تىلىنە قاتىستى رەفورمالاردى، مەملەكەتتىك ساياساتقا كۇمانمەن قارايتىنىن جەتكىزىپتى.

«بۇل ناعىز ساندىراق. قازاقستان ءوزىن ورىس الەمىنەن بارىنشا از بايلانىستىرۋ ءۇشىن وسىلاي ەتۋدە. بۇل ارينە ول جاقتا قالعان 3 ملن ورىسقا دا اسەر ەتەدى»، - دەپتى گروزين.

گروزيننىڭ ويىنشا قازاقستان بيلىگىندە ۇلتشىلدار سانى ارتىپ كەلە جاتىر جانە ول ونى ۇرەيمەن قابىل الاتىنان ايتادى.

«ولار كوپتەگەن كەڭىستىكتەردى الىپ جاتىر. پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ تۇسىندا ولار بيلىككە شىعىپ، ۇندەرى جارقىن بولا باستادى، ال نازارباەۆ تۇسىندا ولاي ەمەس ەدى، ول كەزدە ولاردى تەك قانا قولداناتىن. ولار نازارباەۆ تۇسىندا قارعىباۋدا بولدى، باقىلاندى. ال قازىر ولار پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە، ۇكىمەتتە، پارلامەنتتە وتىر. ازىرگە ولاردىڭ سانى كوپ ەمەس، بىراق بۇلار ءوز سوڭىنان يدەيالاستارىن ىلەستىرەدى. بىرەۋى پايدا بولعان جەردە، ەكى جىلدا ونى پايدا بولادى»، - دەيدى ساراپشىسىماق.

شوۆينيست گروزيننىڭ ويىنشا توقاەۆ ءالسىز جانە ەلدەگى جاعدايدى تولىق باقىلاۋدا ۇستاپ وتىرعان جوق. ونىڭ ءوز اۋزىمەن سويلەتسەك بىلاي:

«ول وسال تۇلعا جانە ەلدەگى جاعدايدى تولىق باقىلاۋدا ۇستامايدى. ال ءتۇرلى توپتار ۇلتشىلداردى ءوزارا كۇرەستە قولدانۋدا. نازارباەۆ ۇلتشىلدارعا تىم كوپ ەركىندىك بەرۋ سولتۇستىك كورشىنىڭ تيتىعىنا تيەتىنىن ءبىلدى. مۇمكىن ونى توقاەۆ تا تۇسىنەدى، الايدا ماردىمدى ەشتەڭە ىستەي المايدى», - دەپتى اندرەي گروزين.

قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ بويىنشا رەفورما رەسەيدى الاڭداتاتىنى انىق. ماسكەۋ ەڭ سوڭعى سەنىمدى وداقتاسى وزىنەن الىستاپ كەتەدى دەپ ويلايدى. 2025 جىلى لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندە جاڭا الفاۆيتكە ءوتۋدى ولار ورىس تىلىنە جاسالعان قاستاندىق دەپ تۇسىنەدى. ەلىمىزدەگى كوشە مەن قالا اتتارىن اۋىستىرىپ، تاريحي اتاۋىن بەرۋدى دە سولاي قابىلدايدى. ال تاريحي ادىلەتتىلىك ورناتۋ ماقساتىندا كوميسسيالار قۇرۋدى ءتىپتى قولدامايدى.

Abai.kz