رەسەي پرەزيدەنتى پۋتين كۇنى كەشە رەسەي سۋبەكتىلەرى تۋرالى ارنايى زاڭعا قول قويدى. قۇجات رەسمي زاڭ اكتىلەرىن كورسەتەتىن ينتەرنەت باسىلىمداردا ءىلىندى. اتالمىش قۇجات بويىنشا رەسەيدە ەندى تەك قانا ءبىر پرەزيدەنت بار، ال ايماق باسشىلارى "باسشى" دەپ اتالادى. 

"رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سۋبەكت باسشىلارى اتالمىش زاڭ بويىنشا ەندىگى تاڭدا ايماق باسشىسى دەپ اتالادى جانە ايماق باسشىلارى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باسشىسى لاۋازىمىمەن، ياعني پرەزيدەنت دەپ اتالا المايدى" دەلىنگەن قۇجاتتا. دەمەك، رەسەيدە ەندى تەك ءبىر عانا پرەزيدەنت بار دەگەن ءسوز. ول پۋتين.

اتالمىش قۇجاتتى ازىرلەۋ ساتىندە تاتارستان وعان ءوز قارسىلىعىن بىردىرگەن بولاتىن. سەبەبى تاتارستان باسشىسى بۇعان دەيىن پرەزيدەنت لاۋازىمىمەن اتالعان ەدى. جاڭا زاڭعا داۋىس بەرۋ بارىسىندا تاتارستان پارلامەنتى قۇجاتقا ءوز قارسىلىقتارىن ءبىلدىردى، ولار بۇل رەسەي كونستيتۋتسياسىنا قارسى دەدى.

تاتارستاننىڭ ستاتۋسى وزگە رەسەي قۇرامىنداعى رەسپۋبليكالارعا قاراعاندا ءبىر ساتى جوعارى ەدى. ول بويىنشا 1994 جىلى رەسەي مەن تاتارستان اراسىندا ارنايى كەلىسىم جاسالعان بولاتىن. الايدا 2017 جىلى اتالمىش كەلىسىمنىڭ ۋاقىتى ءوتتى، ال كرەمل ونى ارى سوزۋدان باس تارتتى. كرەمل 2017 جىلى تاتارستان باسشىسىنىڭ "پرەزيدەنت" اتتا لاۋازىمىن 2020 جىلعا دەيىن ساقتاۋعا ۋادە ەتتى. رەسەيدە لاۋازىم اتاۋىن وزگەرتۋگە 2020 جىلى كىرىسەتىنى ايتىلعان، الايدا كوروناۆيرۋستىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى ول كەيىنگە قالدىرىلدى. 2020 جىلى تاتارستاندا ميننيحانوۆ قايتا پرەزيدەنت بولىپ سايلاندى.

جاڭا زاڭ بويىنشا ەندىگى تاڭدا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى سۋبەكت باسشىلارىن قالاعان ۋاقىتىندا الىپ تاستاۋعا قۇقىلى. زاڭدا "سەنىم كاپيتالى تاۋسىلسا" دەپ كورسەتىلگەن. ءسوزسىز ول كاپيتالدى پۋتين ءوزى انىقتاماق. زاڭ بويىنشا ەندى ايماقتار باسشىلارىن قانشا مەرزىمگە سايلايتىنىن وزدەرى شەشەدى. ال ءبىر مەرزىم بەس جىل بولىپ بەكىتىلدى. ايماق باسشىلىعىنا جاسى وتىزدان اسقان جانە وزگە ەلدىڭ ازاماتتىعىندا بولماعان جاندار تۇسە الادى.

ايماق باسشىسى وزگە جەردەن قارجى تابۋ مۇمكىندىگى بار جۇمىستا ىستەي المايدى. وعان شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ قۇرامىنا كىرۋگە دە تىيىم سالىنادى. بۇرىن ايماق باسشىلارىن جەمقورلىق فاكتىلەرى نەمەسە كوزقاراستار جانجالدارى بويىنشا الىپ تاستاسا، ەندى پۋتين كەز كەلگەن سەبەپپەن الىپ تاستاۋعا قۇقىق الدى. سونىمەن قاتار زاڭ بويىنشا ايماق باسشىسى وزگە ەلدىڭ ازاماتتىعىن السا نە وزگە ەلدە ۇزاق ۋاقىت بولسا ونى ءوز قىزمەتىنەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى الىپ تاستاماق.

جاڭا زاڭ بويىنشا ەندى ايماقتاعى اتقارۋشى بيلىكتى "ۇكىمەت" دەپ اتايدى. بۇعان دەيىن ول رەسپۋبليكالارداعى تيتۋلدى ۇلتتىڭ تىلىنە ساي اتالعان ەدى. ال ەندى ونىڭ بارلىعىنا تىيىم سالىنىپ، ءبىر عانا تەرمين تاڭدالىپ الىندى. بۇل سول رەسپۋبليكاداعى تيتۋلدى ۇلتتاردىڭ قۇقىعىن ەسكەرمەۋ جانە ورەسكەل بۇزۋ دەگەن ءسوز. قۇجات وسىلايشا قول قويىلعان كۇننەن باستاپ ءوز كۇشىنە ەندى.

قۇجاتقا قاراپ، پۋتين فەدەراتسيانى ءسوز جۇزىندە قالدىرىپ، ءىس جۇزىندە ۋنيتارلى ەل جاساۋعا تىرىسىپ جاتقانىن تۇسىنۋگە بولادى. كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ ارقىلى پۋتين رەسەي اۋماعىنىڭ بولىنۋىنە تىيىم سالدى جانە قۇرامىنداعى رەسپۋبليكالاردىڭ رەفەرەندۋم ارقىلى شىعۋى مۇمكىن ەمەستىگىن كورسەتتى.

كا مىرزا

Abai.kz