«اسپانتاۋدان جاڭعىرىپ جەتكەن ولەڭ...»
قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا بەلگىلى اقىن، اۋدارماشى المات ءيسادىلدىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىنە 20 جىل تولۋىنا وراي، سونداي-اق «كوكجيەككە سىڭگەن جول» اتتى جىر جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە بايلانىستى «اسپانتاۋدان جاڭعىرىپ جەتكەن ولەڭ...» اتتى شىعارماشىلىق كەشى وتەدى.
قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا بەلگىلى اقىن، اۋدارماشى المات ءيسادىلدىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىنە 20 جىل تولۋىنا وراي، سونداي-اق «كوكجيەككە سىڭگەن جول» اتتى جىر جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە بايلانىستى «اسپانتاۋدان جاڭعىرىپ جەتكەن ولەڭ...» اتتى شىعارماشىلىق كەشى وتەدى.
الماتىدا تۋىپ، كەگەندە وسكەن تالانتتى جاسقا اقىندىق قاسيەت اتاسى يسادىلدەن دارىسا كەرەك. اكەسى دە ونەردەن قۇر الاقان بولماپتى.
كەگەن اۋداندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا باس بالالار دارىگەرى رەتىندە ۇزاق جىل ەڭبەك ەتە ءجۇرىپ، «اتتەگەن-اي» اتتى حالىقتىق تەاتر قۇرادى. اۋداننىڭ مادەني جاڭعىرۋىنا، «ەل ءىشى-ونەر كەنىشىندەگى» دارىندى ەڭبەككەرلەردىڭ قارىم-قابىلەتتەرىنىڭ ۇشتالۋىنا، دامۋىنا ايانباي تەر توگەدى. اناسى حانشايىم ىدىرىسقىزى دا كەگەن اۋداندىق اتقارۋ كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىندە ايماقتىڭ جان-جاقتى وركەندەۋىنە تىكەلەي ىقپال ەتكەن. ول كىسى دە ءان-ولەڭ، توي-دۋمان دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قويادى ەكەن.
وكىنىشكە قاراي، قازىر الماتتىڭ اتا-اناسى بۇل دۇنيەدە جوق. بىراق كىشكەنتاي سارى بالاپانى ءالى كۇنگە قانداي جەتىستىككە قول جەتكىزبەسىن، ومىرىندە قانداي قۋانىشقا كەنەلمەسىن، «اكە-شەشەم ءبىلىپ-سەزىپ جاتقان شىعار» دەپ ىشتەي كۇبىرلەپ، ءاردايىم ساعىنىشپەن ەسكە الادى.
ونىڭ ومىردەرەكتەرىنەن كەگەن اۋىلىنداعى ورىس ورتا مەكتەبىن، اۋداندىق مۋزىكا مەكتەبىنىڭ دومبىرا سىنىبىن تاۋىسقانىمەن تانىستىق. قازمۋۇ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن سىرتتاي ءبىتىرىپتى. ەڭبەك جولىن №2 كەگەن ورتا مەكتەبىندە مۋزىكا ءپانى مۇعالىمى رەتىندە باستاعان. قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكالىق «الاش ايناسى» گازەتىندە مادەنيەت ءبولىمىنىڭ رەداكتورى. قانداي جۇمىس اتقارسا دا شىعارماشىلىقتان قول ۇزگەن جوق. حالىقارالىق «شابىت» فەستيۆالىنىڭ ديپلومانتى، بىرنەشە جىر ءمۇشايرانىڭ جۇلدەگەرى. ءىلياس جانسۇگىروۆ رۋحىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق اقىندار الامانىندا سايىن مۇراتبەكوۆ اتىنداعى ارنايى سىيلىقتىڭ يەگەرى اتانعان. ادەبي اۋدارمامەن دە اينالىسادى. تۇرىكتىڭ ج.امىرە سىندى كلاسسيكتەرىمەن قاتار م. دجەۆدەت، ا. تيمۋچين، و. ريفات ەسىمدى تانىمال تۇرىك شايىرلارى مەن ا.پۋشكين، س.ەسەنين، م.لەرمونتوۆ، ي.سەۆەريانين، ي.اننەنسكي سىندى ورىس اقىندارىنىڭ شىعارمالارىن تارجىمالاعان. قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ بىرقاتار شىعارمالارىن انا تىلىندە سويلەتتى. اقىن سونداي-اق بالالار ادەبيەتىنە دە دەن قويىپ كىشكەنتاي وقىرماندارعا، جالپى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان شىعارمالار جازۋمەن شۇعىلدانادى. اقىننىڭ بىرقاتار ولەڭدەرىنە جازىلعان اندەردى بۇگىندە قازاق ءان ونەرىنىڭ مايتالماندارى ورىنداپ ءجۇر.
ولەڭدەرى «ءححى عاسىر اقىندارىنىڭ انتولوگياسى» سىندى بىرنەشە ۇجىمدىق جيناقتارعا ەنگەن. «وتىرار كىتاپحاناسىنىڭ» تۇڭعىش سەرياسىمەن جارىق كورگەن «جولدار، جولدار...»، سونداي-اق «كوڭىلالاڭ» كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى اقپارات جانە مۇراعات كوميتەتى «ادەبيەتتىڭ ماڭىزدى تۇرلەرىن باسىپ شىعارۋ» باعدارلاماسى بويىنشا شىعارىلعان «كوكجيەككە سىڭگەن جول» اتتى كەزەكتى توپتاماسىنىڭ وقىرمان قولىنا تيگەنىنە كوپ بولا قويعان جوق.
قازاق پوەزياسىنا وزىندىك ۇنىمەن كەلىپ، ايرىقشا قولتاڭباسىن قالىپتاستىرعان اقىن-اۋدارماشىنىڭ بۇل تارتۋىنا ۋاقىت، زامان، ماحاببات تاقىرىبىنا جازىلعان ولەڭدەرى ەنىپتى.
سونىمەن قاتار بۇگىنگى زاماننىڭ شىندىعىن اشۋعا ۇمتىلعان ىزدەنىستەرى مەن بىرقاتار كوركەم اۋدارمالارى، بالالارعا جازعان ولەڭدەرى ارقاۋ بولعان.
ال جەكە باسىنا كەلسەك، ۇيلەنگەن. جارى - دينا سماعۇلوۆا - قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى. قىزدارى - نارقىز، اقتىلەك، ۇلى - مۇقاعالي ءبىرىنىڭ ارتىنان ءبىرى ءوسىپ كەلەدى.
- ولەڭ ولكەسىنە ەنگەلى بەرى، ازدى-كوپتى شيمايلاپ جۇرگەنىمىز بار. ءباسپاسوز بەتتەرىنەن ارا-تۇرا عانا كورىنىپ قالاتىنىم بولماسا، جىل ارالاتىپ كىتاپ شىعارىپ، ينتەرنەتتەن تۇسپەيتىندەردىڭ قاتارىنان ەمەسپىن. دەگەنمەن جاقىندا «جالىن» باسپاسىنان «كوكجيەككە سىڭگەن جول..» اتتى ءۇشىنشى كىتابىم جارىق كورگەن. الدىڭعى جيناقتارىمدى جۇرت جاقسى قابىلداعان سياقتى. قالامداس دوستارىم «وسى ۋاقىتقا دەيىن ءبىر شىعارماشىلىق كەشىڭدى وتكىزبەدىڭ؟» دەپ، كوكەيىمە ءبىر وي سالعانداي بولدى. سودان جاڭا شىققان كىتابىمنىڭ تۇساۋكەسەرى رەتىندە، ءارى شىعارماشىلىق ەڭبەگىمنىڭ 20 جىلدىعىنا وراي جازۋشىلار وداعىندا وقىرمانمەن جۇزدەسسەم دەپ وتىرمىن.
كەشتىڭ اتاۋى - «اسپانتاۋدان جاڭعىرىپ جەتكەن ولەڭ». ويتكەنى مەن ءوسىپ-ونگەن ولكە قاسيەتتى حان-ءتاڭىرى اسقاقتاپ تۇرعان اسپانتاۋلار اياسى. كەزىندە سول اسپانتاۋدان الاتاۋدىڭ ەتەگىندەگى الماتىعا ارمان قۋىپ كەلگەن بالا ەدىك...
- ماڭگى سولماي، كوگەرىپ وسسە دەپ ەم
كوڭىلىمنىڭ باعىنا كوكتەم ەگەم.
جۇرەگىمنىڭ ءبىر قىلىن شەرتسە دەپ ەم،
اسپانتاۋدان جاڭعىرىپ جەتكەن ولەڭ.
اق قاعازعا ءتۇسىرىپ سول ولەڭدى،
بارىم بولسا، جاسىرماي كوپكە بەرەم!
دەگەن يگى نيەت-تىلەگىم بار، - دەيدى كەش يەسى المات ءيسادىل.
سونىمەن، 12 قازانعا جوسپارلانعان شارانىڭ قوناقتارى - رامازان ستامعازيەۆ، ۇلتۋ قاباەۆا، روزا القوجا، تىلەۋلەس قۇرمانعاليەۆ، قادىرعالي كوبەنتاي، ەربول قۇدايبەرگەن، «شارىن»، «سەرىلەر»، «عاسىر»، «ايتۇمار» توبى، «جاس وركەن» بي ءانسامبلى جانە ەرمەك بالجىگىت. جىبەرىپ الىپ، قاپى قالماڭىزدار!
قانشايىم بايداۋلەت
"ايقىن" گازەتى