1930 جىلدارى قولىنداعى ازعانتاي مالىنان ايىرىلىپ، مال تۇگىلى جان قايعى بولىپ، باس ساۋعالاپ تەنتىرەگەن ەلدىڭ كورگەن قيىنشىلىقتارىن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. بولشەۆيكتەر تاراپىنان جاسالعان قىسىم سالدارىنان تەنتىرەگەن حالىققا قونىس اۋدارا بەرۋدىڭ ءوزى وڭاي بولماعان ەدى. 1932-33 جىلدارى اقتوبە وبلىسى بويىنشا جەرگىلىكتى حالىق اشتىقتان قاراقالپاقستانعا، تۇركىمەنستانعا، وزبەكستانعا، رەسەيدىڭ ورىنبور وبلىسىنا جانە باسقا دا ايماقتارعا قونىس اۋدارۋعا ءماجبۇر بولعان. كوبىسى بارعان جەرلەرىنەن دە قۋدالانىپ، امالسىزدان اۋعانستانعا، تاجىكستانعا قاراي كەتكەن. قىزىلدار بيلىگى ەلگە قايتا كوشىرۋ ءۇشىن بوسىپ كەتكەن قاراپايىم جاندارعا دا ءتۇرلى قىسىم جاساعان.  

ەلگە قايتىپ كەلە جاتقاندا اشتىقتان، جوقشىلىقتان السىرەگەن ادامداردىڭ كوبىسى جولدا قايتىس بولعان. وسىنداي دەرەكتەر مۇراعات قۇجاتتارىندا ءجيى كەزدەسەدى. ماسەلەن، 1933 جىلى 25 قازاندا وگپۋ-دىڭ اقتوبە وبلىستىق ساياسي قۇپيا ءبولىمىنىڭ ەسەبىندە 1931-1933 جىلدارى اقتوبە وبلىسىنىڭ اۋداندارىنان قانشا قوجالىقتىڭ باسقا جاققا قونىس اۋدارعاندىعى جوبامەن كورسەتىلگەن. 1932 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ 1933 جىلدىڭ تامىزىنا دەيىنگى ارالىقتا شالقار اۋدانىنان قاراقالپاقستانعا جانە باسقا ايماقتارعا 4697 قوجالىق كوشىپ كەتكەن. سول كەزدەگى اۋداننىڭ № 18, 20, 21 جانە №25 اۋىلدارىندا ەشقانداي ادام قالماعاندىعى ايتىلعان. اشتىقتان ءتىرى قالىپ وتىرعان حالىق ەرىكسىز تۇردە بوسقىنعا اينالعان. ەگىستەن ءونىم الا الماي، ۋاقىتىلى ازىق-تۇلىكپەن كومەك كورسەتىلمەي وتىرعاندىقتان №1,2,7, 16,17 جانە №26 اۋىلداردىڭ بارلىق ادامى باسقا جاققا ەرىكسىز تۇردە قونىس اۋدارعان.

ىرعىز اۋدانىندا اشتىقتان، ازىق-تۇلىكتىڭ جەتىسپەۋى سالدارىنان 1931 جىلدان باستاپ حالىق باسقا جاققا قونىس اۋدارا باستاعان. اۋىلداردىڭ باسىم بولىگى اۋەلى قارابۇتاق اۋدانىنا قاراي كوشكەن. 1931 – 32 جىلدارى 1000 قوجالىق تۇرعان اۋدانىنان باسقا جاققا قونىس اۋدارعان. تورعاي اۋدانى بويىنشا 1931 جىلدان باستاپ 1933 جىلدىڭ مامىرىنا دەيىنگى ارالىقتا 2400 قوجالىق باسقا جاققا كەتكەن. اشتىقتىڭ سالدارىنان ەرىكسىز بوسقىنعا اينالىپ وتىرعان اۋىل تۇرعىندارى تاماق ىزدەپ ءتۇرلى جاققا بەت العان. 1933 جىلدىڭ وزىندە تورعاي اۋدانىنىڭ №2,5,6,8,14 جانە №15 اۋىلدارىندا جاعدايدىڭ قيىنداپ، حالىقتىڭ ءتۇرلى ايماققا كەتىپ جاتقاندىعى جازىلعان: «وتكوچەۆنيكي ۆ پويسكاح حلەبا ناپراۆلياليس ۆ رازنىە ستورونى. ناسەلەنيە اۋلوۆ №2,5,6,8,14 ي 15 پوراجەنى وتكوچەۆانىمي تەندەنتسيام ي سەيچاس. حلەب ۆ ەتيح اۋلاح سوۆەرشەننو پوگيب ي ناسەلەنيە پيتاەتسيا رازنىمي سۋرروگاتامي، ۆ سيلۋ چەگو ەست سلۋچاي وپۋحانيا» [1. 19 پ.].

1931 جىلدان باستاپ 1933 جىلدىڭ ساۋىرىنە دەيىنگى ارالىقتا (ەسەپتەۋ بويىنشا) ويىل اۋدانىندا 9338 قوجالىقتان 5116 قوجالىق عانا قالعان. قالعانىنىڭ ادامدارى اشتىقتىڭ سالدارىنان ولگەن جانە باسقا جاققا قونىس اۋدارعان. باتباققارا اۋدانى بويىنشا دا وسىنداي جاعداي ورىن العان. 1932 جىلدىڭ قاڭتارى مەن 1933 جىلدىڭ شىلدەسى ارالىعىندا اۋدانداعى 9902 قوجالىقتىڭ  4750-ءى، ياعني تەڭ جارتىسىنان كوبى باسقا جاققا قونىس اۋدارعان.

تەمىر اۋدانىندا 1932 جىلدىڭ كوكتەمى مەن قىركۇيەگى ارالىعىندا 875 قوجالىق باسقا جاققا قونىس اۋدارعان. وسىنداي كورسەتكىش 1933 جىلى دا قايتالانىپ وتىرعان[1. 20 پ.]

مۇراعات دەرەكتەرىنەن سول كەزدەگى اقتوبە وبلىسى اۋداندارىنىڭ ىشىندە ىرعىز، باتباققارا، تورعاي، شالقار، ويىل جانە تەمىر اۋداندارىندا اشتىقتىڭ قاتتى بولعاندىعىن، اشارشىلىقتىڭ سالدارىنان اۋىلداردىڭ باسىم كوپشىلىگىنىڭ ەرىكسىز بوسقىنعا اينالعاندىعىن كورەمىز. وسى ايماقتاردان اشتىق پەن ىندەتتىڭ سالدارىنان ەرىكسىز تۇردە قونىس اۋدارعان ادامداردىڭ كوبىسى جولدا، بارعان جەرلەردە ولگەن. كوپتەگەن بالا اتا-اناسىنان ايىرىلىپ، قاراۋسىز قالعان. وگپۋ-ءدىڭ سول كەزدەگى قۇپيا قۇجاتتارىندا قاراۋسىز بالالاردىڭ اۋىل ادامدارىنىڭ ىشىندە جۇرگەندىگى دە ايتىلادى.

1933 جىلى باسقا مەملەكەتكە جانە ەلىمىزدىڭ باسقا ايماقتارىنا قونىس اۋدارعان ادامدار اۋىلدارعا قايتا ورالا باستاعان. 1933 جىلدىڭ تامىز جانە قازان ايلارىندا قاراقالپاقستان مەن ارال اۋدانىنىڭ اراسىندا ۋاقىتشا اشىلعان ەت، باسقا دا ازىق-تۇلىك ونىمدەرىن تاسيتىن تەڭىز جولىمەن 5879 ادام ەلگە ورالعان. وسى تەڭىز جولىنىڭ ۇستىندە ء(بىر رەيستىڭ وزىندە) 44 ادام قايتىس بولعان. بۇدان بولەك سول جىلدىڭ 20 قازانىندا تىركەلگەن دەرەكتە ارال تەڭىزىنىڭ وڭ تۇستىك ارالىندا 5000 مىڭ ادامنىڭ اس-سۋسىز، جىلى كيىمسىز ەلگە ورالا الماي جۇرگەندىگى جازىلعان: «يز كاراكالپاكي چەرەز ارالسكوە مورە ناچينايا س وتكرىتي ناۆيگاتسي ۆوزۆراشەنتسى پريبىۆايۋت بولشيمي پارتيامي. ۆپلوت دو اۆگۋستا پريەم پوسلەدنيح ورگانيزوۆان نە بىل ي ۋسترويستۆو يح شلو ساموتەكوم. ناپلىۆ  وتكوچەۆنيكوۆ ۋسيليلسيا س اۆگۋستا ي پو 15/ح-يح  پريبىلو 5879 چەلوۆەك. ۋدوۆلەتۆورەنيە پريبىۆايۋششيح پرودوۆولستۆەننوي پوموششيۋ ي مەستاح پوسادكي ي گلاۆنىم وبرازوم ۆ پۋتي پوستاۆلەنو يز رۋك ۆون پلوحو ۆ سيلۋ چەگو يمەيۋتسيا سلۋچاي گولودنوي سمەرتي. تولكو زا ودين رەيد ۆ سەنتيابرە نا پوچۆە گولودوۆكي ۆ پۋتي ۆ موريۋ 44 چەلوۆەك.

پو سوستويانيۋ نا 20/ح – س.گ. نا يۋجنىح وستروۆاح ارالسكوگو موريا: ك-ۋزياكە ي حادجەلياح سكوپيلوس پودلەجاششيح ك پەرەبروسكە فلوتوم ۆ كازاكستان سۆىشە 5000 چەلوۆەك، كوتورىە نە يمەيا پرودوۆولستۆيا بۋدۋچي پلوحو ودەتى...»[1. 21-پ.]. وكىنىشكە وراي، ەرىكسىز بوسقىنعا اينالعان ادامداردىڭ سانى كورسەتىلە بەرمەگەن، ياعني جۇيەمەن جازىلماعان (تەك قانا جالپى دەرەكتەر اراسىندا كەزدەسىپ قالادى). ءبىر قوجالىقتا قانشا وتباسىنىڭ، ءبىر وتباسىندا قانشا ادامنىڭ بولعاندىعى دا بەلگىسىز. مۇراعات دەرەكتەرىنەن كەزدەسىپ قالاتىن ادام سانىنا قاتىستى كەيبىر قۇجاتتارعا قاراي وتىرىپ،  حالىقتىڭ سول كەزدە كوپ شىعىنعا ۇشىراعاندىعىن كورەمىز.

1933 جىلى اشارشىلىقتان ءولىپ جاتقان ادامداردىڭ كوپتىگىنە بايلانىستى، اقتوبە وبلىسىنىڭ بارلىق اۋداندارىندا قاراۋسىز، جەتىم قالعان بالالارعا ارنالعان (كەمى ەكەۋدەن) قوسىمشا بالالار ءۇيى اشىلعان. وگپۋ-دىڭ جابىق تۇردە بەرىلگەن ەسەپتەرىندە اشتىق سالدارىنان قاراۋسىز قالىپ جاتقان اۋداندارداعى بالالار ۇيىنە قاتىستى مىناداي مالىمەتتەر بار: «ۆ سۆيازي س پرودزاترۋدنەنيامي س كاجدىم دنەم راستەت ي بەزپريزەرنوست. ۆ ماسسوۆىح رازمەراح زارەگيستريروۆانى فاكتى پودكيدىۆانيا دەتەي ك رك رنكام ي ناشيم رايونوم.

ۋيلسكي ر-ن فەۆرال مەس. 1933 گ. دال. ۋۆەليچەنيە كوليچەستۆا بەزپريزورنىح – 200 چ. ۆسەگو وحۆاچەنو نا ء10/ىىى-33 گ. دەتدوموم 400 چەل.، ا 80 چەلوۆەك ەششە نە وحۆاچەنى -  وچەن چاستىە سلۋچاي پودكيدىۆانيا دەتەي. ك ريك ۋ.د/دومۋ ي رايوتدەلەنيۋ. ۆ گورودە تەميرە سيلنىي ناپلىۆ بەسپريزەرنىح زا فەۆرال وتكرىتو ۆنوۆ دۆا دەتدوما. ۆسەگو  پوكا  ۆ د/دوماح رازمەشەنو 350 دەتەي. پوستۋپلەنيە دەتەي پرودولجاەتسيا. انالوگيچنوە پولوجەنيە يمەەت مەستو ي پو درۋگيم رايونام»[2. 7 پ].

1934 جىلدىڭ 1-ناۋرىزىندا ىرعىز اۋدانىنىڭ اقتوبە وبكومى بك(ب)پ حاتشىسىنا بەرگەن مالىمەتىندە اۋداندا 2 بالالار ءۇيىنىڭ بار ەكەندىگى جازىلعان. ەكەۋى دە اۋدان ورتالىعىندا اشىلعان. ءبىرى مەكتەپ-ينتەرنات بولسا (بۇندا 300 بالا بولعان), ەكىنشىسى اشتىقتان قاراۋسىز قالعان بالالارعا ارنالعان بالالار ءۇيى. بالالار ۇيىندە سول جىلدىڭ وزىندە 470 بالا بولعان. بۇدان بولەك اۋدان ورتالىعىنداعى اۋرۋحاناعا 60 بالا تۇسكەن. 1934 جىلى اۋرۋحانادا جاتقان 60 بالانىڭ 46-سى قايتىس بولعان. [3. 16 پ]. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 1933 جىلدىڭ قاڭتارىنىڭ وزىندە ىرعىزداعى بالالار ۇيىندە 100 بالا قايتىس بولعان. ال، 1934 جىلى قارابۇتاقتاعى بالالار ۇيىندە 200-گە جۋىق بالا بولعان. 1933-34 جىلدارى ىرعىزداعى بالالار ۇيىندە جاعداي قيىنداي تۇسكەن. بالالارعا ازىق-تۇلىك جەتپەگەن، اۋداندا دارىگەر بولماعان. تاماق جەتىسپەي، ادامدار قاتتى السىرەگەندىكتەن ىندەت تۇرلەرى ورشىگەن. وسىنىڭ سالدارىنان ۇلكەن ادامدارمەن قوسا، كوپتەگەن بالا قايتىس بولعان. ەل ىشىندەگى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك 1931-33 جىلدارداعى اشتىقتان ىرعىز اۋدانىنىڭ ورتالىعىندا (بالالار ۇيىندە) 1000-عا جۋىق بالا قايتىس بولعان.

سونىمەن قاتار، 1933-34 جىلدارى ىرعىز، قارابۇتاق اۋدانىنا قايتىپ ورالعان ادامداردىڭ ىشىندە اتا-اناسىنان ايىرىلعان 600-گە جۋىق بالانىڭ جۇرگەنى جازىلعان. بۇلاردىڭ كوبىسى ىرعىزداعى جانە قارابۇتاقتاعى بالالار ۇيىنە قابىلدانعان. سول جىلى حوبدا اۋدانىندا بالالار ۇيىنە 150 بالا قابىلدانعان. مۇراعات قۇجاتتارىنداعى كەزدەسىپ وتىرعان دەرەكتەر حالىق اۋزىنداعى دەرەكتەرمەن سايكەس كەلەدى: «يرگيزسكي رايون: زا پوسلەدنەە ۆرەميا ناريادۋ س پريكوچەۆكوي ۆوزۆراشەنتسەۆ يز سوسەدنيح رايونوۆ: چەلكارسكوگو، چاستيچنو تەمرسكوگو ي در.، نابليۋداەتسيا ناپلىۆ يز كاراكالپاكي يدۋششيح نا پرەجننيە مەستا جيتەلستۆا... وسوبەننو پلوحو دەلو وبستويت س دەتسكو بەزپريزورنوستيۋ، بوربا س كوتوروي ورگانيزوۆانا نەدوستاتوچنو. ۆسەگو ۋچتەنو بەزپريزورنيكوۆ وكولو 600 چەلوۆەك چاست كوتورىح رازمەششەنا پريمەتيۆنىح دەتدوماح. ۆ يانۆاريا 1933 گودا تولكو ۆ بولنيتسە ي دەتدوماح ۋمەرلو وكولو 100 دەتەي، پريچينوي چەگو يمەلسيا نەدوستاتوك پرودوۆولستۆيا» [1. 23 پ.].

اشارشىلىقتىڭ قۇربانى بولعان ادامداردىڭ سانىن ءدال ەسەپتەۋدىڭ ءوزى قيىندىق تۋعىزۋدا. كىم قايدا كەتتى؟ قاي جەردە قالدى؟ قانشا ادامنىڭ دەنەسى جولدا قالدى؟ سانىن ناقتى شىعارماساق تا جوباسىن انىقتاۋىمىز قاجەت. قولىمىزعا ءتۇسىپ وتىرعان مۇراعات قۇجاتتارىنا سۇيەنسەك، حالىقتىڭ تەڭ جارتىسىنان كوبى كەڭەس بيلىگىنىڭ ءتۇرلى قىسىمىنان، ۇلتتىڭ بەتكە ۇستار ادامدارىن قۋعىنداۋدىڭ، اشارشىلىق پەن رەپرەسسيانىڭ سالدارىنان ەرىكسىز بوسقىنعا اينالعان. بۇنى بولشەۆيكتەردىڭ وزدەرى دە مويىنداي باستاعان.

1930-33 جىلدارداعى اقتوبە وبلىسىنىڭ اۋداندارىنداعى مال سانىنا قاتىستى دەرەكتەردى كەلتىرەر بولساق، ارال اۋدانىندا 1932 جىلى 13813 باس مالدان 1933 جىلى 9831 باسقا ازايعان.

شالقار اۋدانىندا 1930 جىلى 260 969 باس مال بولسا، 1931 جىلى 150610 باس مال، 1932 جىلى 24828 باس مال، 1933 جىلى 12492 باس مال قانا قالعان.

تورعاي اۋدانىندا 1931 جىلى 59282 باس مال بولسا، 1932 جىلى 7939 باس مال، 1933 جىلى 4163 باس مال قالعان.

باتباققارا اۋدانىندا 1931 جىلى 167983 باس مال بولسا، 1932 جىلى 15960 باس مال، ال 1933 جىلى 9314 باس مال قالعان.

ىرعىز اۋدانىندا 1930 جىلى  249554 باس مال بولعان. 1931 جىلى 55683 باس مال، 1932 جىلى 19728 باس مال، ال 1933 جىلى 14580 باس مال قالعان. ياعني ءۇش-ءتورت ەسەگە كۇرت ازايعانىن كورەمىز.

تابىن اۋدانىندا 1931 جىلى 61232 باس مالدان، 1932 جىلى 17699 باس، 1933 جىلى 13119 باس مال قالعان.

ويىل اۋدانى بويىنشا 1931 جىلى 39932 مال بولسا، ال 1932 جىلى 3876 باس قانا مال قالعان.

تەمىر اۋدانىندا 1930 جىلى 95726 باس مال، 1931 جىلى 45875 باس مال، 1932 جىلى 16288 باس مال، 1933 جىلى 17371 باس مال قالعان[1. 18 پ.]. ەت دايىنداۋ ناۋقانى، بايلاردان، اۋقاتتى ادامداردان تارتىپ الىنعان قالعان مال باسىن سەرىكتىك، كوپەراتيۆ، ارتەل، كولحوز قۇرۋدا قىسقا دايىن بولماي قىرىپ الۋ، قىستىڭ قاتتى بولۋى مال سانىنىڭ كۇرت ازايۋىنا اكەلگەن. 1930 جىلدان كەيىن مال حالىقتىڭ ەمەس كولحوزدىڭ قولىندا بولعاندىقتان ەسەپتەۋلى بولعان.

كەڭەس بيلىگى قازاق قوعامى ءۇشىن مال شارۋاشىلىعى ەل ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزى، نەگىزگى تىرەگى ەكەندىگىن بىلە تۇرا بايلاردان باستاپ قاراپايىم ادامدارعا دەيىن شارۋاشىلىعىن قىسپاققا الدى. قازاقتاردىڭ مال شارۋاشىلىعى تابيعاتپەن، شارۋاشىلىقتىڭ جاي - كۇيىمەن بايلانىستى ەكەندىگى ەسكەرىلگەن جوق. قايتكەندە دە جوعارىدان كەلگەن ءتارتىپ «ەت پەن استىق دايىنداۋ بويىنشا جوسپار ورىندالۋ كەرەك!» دەگەن ۇران العا شىقتى. وسى ۇرانعا كەدەرگى بولاتىن نارسەلەردىڭ ءبارى كۇشپەن جويىلدى. اينالىپ كەلگەندە بۇنداي ساياسات مال سانىنىڭ كۇرت تومەندەپ، حالىقتىڭ كۇن كورىسىنە اۋىر سالماق ءتۇسىردى. كۇن كورىستىڭ قاتتى قيىنداۋى، ازىق تۇلىكتىڭ جەتىسپەۋى، ۇكىمەت تاراپىنان جاپپاي بارلىعىنا بىردەي كومەكتىڭ بەرىلمەۋى اشارشىلىققا اكەلىپ سوقتىرعان.

ەلدە تۇك ازىق قالماعاندىقتان تۇرعىندار باسقا جاققا كەتۋگە ءماجبۇر بولعان. ولاردىڭ ەل، ەرتەڭگى ۇرپاق ءۇشىن رۋحى مىقتى بولعاندىعىن كورەمىز. ءتىرى قالعانى ءالى جەتكەنشە ەلدى ساقتاپ قالۋعا ۇمتىلدى. سەبەبى، كۇز ايلارىندا كيىمسىز، تاماقسىز جاياۋلاپ جولعا شىعۋىنىڭ ءوزى اتا-اجەلەرىمىزدىڭ وسى ءبىر قولدان جاسالىپ وتىرعان قياناتپەن، قيىندىقپەن كۇرەسۋىنەن تۋعان بولاتىن. امان جەتكەنى ەلگە، تۋعان اۋىلىنا كەلىپ، ەلدىڭ ءومىرىن قايتا جالعاسىرعاندىعىن كورەمىز. ولاردىڭ رۋح، ەرىك-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا تاۋەلسىزدىككە قايتا قول جەتكىزۋدەمىز. وگپۋ-دىڭ حاتتامالارىندا كەزدەسەتىن قاراۋسىز قالعان بالالار تۋرالى دەرەكتەردى وقىعاندا اشتىقتىڭ كەزىندەگى قيىندىققا قاتىستى ايتقان قاريالارىمىزدىڭ سوزدەرى ەسىمىزگە تۇسەدى. بالا كەزىمىزدە اجەمىز، «تالاي اتا-انا ۇيدەگى بالالارىنا بەرەتىن تۇك قالماعان سوڭ، الدانسىن دەپ قالعان تارىنى سەۋىپ ءۇيدىڭ ەسىگىن سىرتىنان بەكىتىپ كەتەتىن، ال وزدەرى تاماق تابا الماي اشتان ءولدى» دەپ سول كەزدەگى قيىندىقتى ەسىنە الاتىن ەدى. شىنىمەن دە. وسىنداي ادام ايتىپ جەتكىزگىسىز اۋىر قيىندىق اتا-بابالارىمىزدىڭ باسىنان وتكەن.

تاۋەلسىزدىك دەگەنىمىز بۇل الدىمەنەن رۋحتىڭ ەركىندىگى. ۇلت رۋحىمەن ەركىن بولا الادى. ال، رۋح دەپ بۇل وزىندىك سانانىڭ قانداي ۋاقىتتا، قانداي كەزەڭدە بولماسىن كەمەلدىلىككە يە بولۋى، اقىل-پاراسات، ءبىلىم، تاربيە، ەرىك-جىگەر تاعى دا باسقا اسىل قاسيەتتەردىڭ جەكە ادام مەن حالىقتىڭ بولمىسىندا بىرىگۋىن ايتامىز. اشارشىلىقتا حالقىمىزدىڭ ەرىكسىز بوسقىنعا اينالۋى بۇل ەركىن بولۋدان ەمەس، ءماجبۇرلى تۇردە ءوزىنىڭ، بالا-شاعاسىنىڭ ءومىرىن ساقتاۋ ارقىلى ۇلتىنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋدان تۋعان بولاتىن. ال، بولشەۆيكتەر ادام ءومىرىن، ۇلت ءومىرىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جانتالاسقان اتا-بابا ەرلىگىن  تاريحتا بۇرمالاپ كورسەتىدى ماقسات ەتتى. حالىقتىڭ اشتىقتىڭ سادارىنان ەرىكسىز بوسقانعا اينالۋىن «وتكوچەۆكا»، «وتكوچەۆنيكي» دەپ اتادى. مۇراعات دەرەكتەرىندە ەلگە امان-ەسەن ورالعاندار «ۆوزۆراشەنتسەپ» دەپ كورسەتىلگەن.

باسقا تۇسكەن قيىنشىلىقپەن كۇرەسە ءبىلۋدىڭ ءوزى ەرلىك. قيىنشىلىقتارعا قايسارلىقپەن كۇرەسۋدىڭ سەبەبى بولاشاققا دەگەن ءۇمىتتىڭ كۇشتىلىگىندە جاتىر. ولاردىڭ ەلدىڭ جارقىن بولاشاعىنا دەگەن ءۇمىتى سونگەن جوق. اتا –بابا رۋحىنان الاتىن ونەگەمىزدى بىلايشا تۇيىندەيمىز:  كەز-كەلگەن ادام اقىل-پاراساتى، مىنەزى، تاجىريبەسى ارقىلى ۇلتىنىڭ ەركىندىگىن قورعاۋى ءتيىس. تاۋەلسىزدىكتىڭ وڭايلىقپەن كەلمەگەنىن كەيىنگى ۇرپاق ەشقاشان ەستەن شىعارماعانى ءجون.

ادەبيەت:

1. سپەتس-زاپيسكا و سوستوياني وتكوچەۆوچنوگو دۆيجەنيە ۆ وبلاستي // اقتوبە ومم.- 13-ق.;2-ت.، 458-ءىس.- 1-26 پپ.
2. سپەتسسۆودكي و سوستوياني وبشەستۆەننوگو پيتانيا ي رابوچەگو سنابجەنيا // اقتوبە ومم.- 13-ق.;21-ت.، 282-ءىس.- 4 – 11 پپ.
3. دوكلادنيە زاپيسكي سۆەدەنيا وب ۋسترويستۆە وتكاچەۆنيكوۆ ي پرودوۆولستۆەننوي سنابجەني و پولوجەني ۆ اياتسكوم م/سوۆحوزە // اقتوبە ومم.- 13-ق.;3-ت.، 353-ءىس. -11-20 پپ.

سارسەمبين ۇمبەتقان قۋاندىقۇلى،

فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانيداتى، ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كافەدرا مەڭگەرۋشىسى

Abai.kz