شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى، باس ءمۇفتي. ۇلىق مەرەكە – قۇربان ايت مۇباراك بولعاي!
قازاننىڭ 26-سى - قۇربان ايت مەرەكەسىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى!
شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى،
قازاقستان مۇسىلماندارى جانە ورتا ازيا
مۇفتيلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي
ۇلىق مەرەكە - قۇربان ايت مۇباراك بولعاي!
قۇرمەتتى مۇسىلمان باۋىرلار!
مىنەكەي، اللانى ءبىر، مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامباردى حاق دەپ بىلەتىن مۇسىلمان بالاسى ءۇشىن جاراتۋشىمىز بەلگىلەپ بەرگەن ەكى مەيرامنىڭ ۇلىعى - قۇربان ايت كۇندەرىنە دە جەتتىك. اللا تاعالانىڭ رازىلىعى ءۇشىن مال شالىنىپ، كەڭ داستارقان جايىلىپ، ەڭبەكتەگەن سابيدەن ەڭكەيگەن كارىگە دەيىن شات-شادىمان قۋانىشقا بولەنەتىن بۇل ۇلىق مەيرام قازاقستان جۇرتشىلىعىنا دا ىرىس پەن بەرەكە اكەلگەي!
بۇل كۇندەردىڭ ۇلىقتىعى سول - مۇندا ادام بالاسى ءوز جاراتۋشىسىنا بارىنشا جاقىنداۋعا مۇمكىندىك الادى. اسىلى، «قۇربان» ءسوزى دە اراب تىلىنەن اۋدارعاندا، «جاقىن بولۋ»، «جاقىنداۋ» ماعىناسىن بىلدىرەدى. ولاي بولسا، قۇرباندىق شالۋ عانا ەمەس، اللانىڭ راقىم-مەيىرىمىنە قول جەتكىزۋدىڭ ءبىر جولى دەپ تۇسىنگەن ابزال.
قازاننىڭ 26-سى - قۇربان ايت مەرەكەسىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى!
شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى،
قازاقستان مۇسىلماندارى جانە ورتا ازيا
مۇفتيلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي
ۇلىق مەرەكە - قۇربان ايت مۇباراك بولعاي!
قۇرمەتتى مۇسىلمان باۋىرلار!
مىنەكەي، اللانى ءبىر، مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامباردى حاق دەپ بىلەتىن مۇسىلمان بالاسى ءۇشىن جاراتۋشىمىز بەلگىلەپ بەرگەن ەكى مەيرامنىڭ ۇلىعى - قۇربان ايت كۇندەرىنە دە جەتتىك. اللا تاعالانىڭ رازىلىعى ءۇشىن مال شالىنىپ، كەڭ داستارقان جايىلىپ، ەڭبەكتەگەن سابيدەن ەڭكەيگەن كارىگە دەيىن شات-شادىمان قۋانىشقا بولەنەتىن بۇل ۇلىق مەيرام قازاقستان جۇرتشىلىعىنا دا ىرىس پەن بەرەكە اكەلگەي!
بۇل كۇندەردىڭ ۇلىقتىعى سول - مۇندا ادام بالاسى ءوز جاراتۋشىسىنا بارىنشا جاقىنداۋعا مۇمكىندىك الادى. اسىلى، «قۇربان» ءسوزى دە اراب تىلىنەن اۋدارعاندا، «جاقىن بولۋ»، «جاقىنداۋ» ماعىناسىن بىلدىرەدى. ولاي بولسا، قۇرباندىق شالۋ عانا ەمەس، اللانىڭ راقىم-مەيىرىمىنە قول جەتكىزۋدىڭ ءبىر جولى دەپ تۇسىنگەن ابزال.
قۇربان ايت مەيرامىنىڭ جاماعات اراسىنداعى بىرلىكتى كۇشەيتىپ، باۋىرلاستىقتى ارتتىرۋداعى ءرولى زور. ايت نامازىن وقۋعا مەشىتكە كەلگەن مۇسىلماندار ءبىر-بىرىمەن كورىسىپ، قابىل بولسىن دەۋ ارقىلى دوستىق پەن اعايىندىقتى نىعايتا تۇسەدى. مەرەكەنىڭ العاشقى كۇنى ەرتەرەك تۇرىپ، عۇسىل الىپ، تازا كيىم كيىپ، قوش ءيىستى ءاتىر سەۋىپ، كوشەدە جولىققان ادامعا جىلى جۇزبەن سالەمدەسۋ، قۇرباندىق ەتىمەن اۋىز اشۋ ءۇشىن ايت نامازىنىڭ الدىندا ەشتەڭە جەمەي، وعان بارا جاتقاندا تاكبىر ايتۋ (اللانى ۇلىقتاۋ، ماداقتاۋ) - حازىرەتى مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامبارىمىزدىڭ سۇننەتى.
قۇربان شالۋدىڭ ۋاقىتى قۇربان ايتتىڭ ءبىرىنشى كۇنى ايت نامازىنان كەيىن باستالىپ، ايتىڭ ءۇشىنشى كۇنى اقشامعا از ۋاقىت قالعانعا دەيىن جالعاسادى. ولاي بولماعان جاعدايدا ول نيەت ساداقا سانالادى. قۇرباندىققا قانداي مالدار شالۋعا بولادى؟تەك قانا قوي، ەشكى، سيىر جانە تۇيە مالدارىن عانا قۇرباندىققا شالۋعا بولادى. قۇربان رەتىندە شالىناتىن قوي جانە ەشكى كەم دەگەندە ءبىر جاسار، سيىر ەكى جاسار، تۇيە بەس جاسار بولۋى كەرەك. التى-جەتى ايلىق كەپە قوزى ءبىر جاسار قوي سياقتى سەمىز، ەتتى بولسا، قۇرباندىققا شالۋعا جارايدى. قوي مەن ەشكىنىڭ ەركەگىن، سيىردىڭ ۇرعاشىسىن شالعان ابزال. ەلىك، ارقار سياقتى اڭدار مەن تاۋىق، قوراز، قاز، ۇيرەك سياقتى قۇستار قۇربان رەتىندە سويىلمايدى.
بىرىگىپ قۇربان شالۋعا بولا ما؟قوي نەمەسە ەشكىنى تەك قانا ءبىر ادام قۇربان رەتىندە شالا الادى. ال سيىر نەمەسە تۇيەنى ياعني، ءىرى قارانى ءبىر كىسىنىڭ جالعىز ءوزى ءۇشىن شالۋىنا بولاتىن سياقتى جەتى كىسىگە ارناپ، ورتاق شالۋلارىنا بولادى. قۇرباندى ورتاقتاسىپ شالعان ۋاقىتتا ءاربىر ادام قۇربان شالۋ نيەتىمەن ورتاقتاسۋى كەرەك. ءبىر كىسى قۇربان ءۇشىن، ال ەكىنشى ءبىر كىسى تەك قانا ەتىن الۋ نيەتىمەن ورتاقتاسسا، شالىنعان مال بارلىق ورتاقتار ءۇشىن قۇربان بولىپ ەسەپتەلمەيدى. قۇرباندىققا قانداي مالدار جارامايدى؟پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) قۇرباندىققا جارامايتىن مال تۋراسىندا: «سوقىرلىعى انىق بەلگىلى سوقىر، اۋرۋى بەلگىلى اۋرۋشاڭ، (جۇرە المايتىنداي دارەجەدە) اقساقتىعى بەلگىلى بولعان اقساق جانە جىلىگى كورىنەتىندەي وتە ارىق مالدار قۇرباندىققا جارامايدى» ، - دەگەن.
ايت كۇنىنىڭ وزىنە ءتان جاراسىمدى دا ساۋاپتى امالدارى مول. ءار ۇيدە ءسانى مەن سالتاناتى ەرەكشە مەرەكەلىك داستارقان جايىلادى. مۇسىلماندار تۋعان-تۋىس، دوس-جاران، كورشى-قولاڭدى ارالاپ، ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇيىنەن ءدام-تۇز تاتىپ، مارە-سارە بولادى.
رەنجىسىپ قالعان كىسىلەرمەن تاتۋلاسۋ، قانداي دا ءبىر كەلىسپەۋشىلىكتىڭ سالدارىنان قاتىناس ۇزىلگەن تۋىستاردىڭ ۇيلەرىن ارنايى ارالاۋ دا ەرەكشە ماڭىزدى. ويتكەنى اللا تاعالا: «سەن كەشىرىم جولىن ۇستان، جاقسىلىققا بۇيىر، ناداندىقتان بەت بۇر» («اعراف» سۇرەسى، 199-ايات) دەپ مۇسىلمانداردى بارىنشا كەشىرىمدى بولا تۇسۋگە شاقىرعان.
ءدال وسى كۇنى بالالاردى جاڭا كيىم، تاتتىلەر مەن سىيلىقپەن قۋانتۋدى داعدىعا اينالدىرساق، قۇربان ايتتى ولار دا اسىعا كۇتەتىن بولادى.
ءبىر-بىرىمىزگە سىيلىق جاساۋمەن، كەشىرۋمەن، مەيىرىمدىلىك تانىتۋمەن، قوناققا شاقىرۋمەن مۇسىلماندار مەرەكەسىنىڭ مەرەيى ۇستەم بولىپ، ءسانى ارتا تۇسپەك.
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى مۇباراك مەرەكەنى بيىك دەڭگەيدە وتكىزۋ ماقساتىندا بىرقاتار يگىلىكتى ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرماق. جۋىردا ايماقتاعى وكىل يمامدارعا قۇربان ايتتىڭ قۇرمەتىنە، ياعني مەرەكە كۇنى مەشىتتەرىمىزدىڭ اۋلاسىنا، اسحانالارىنا ارنايى داستارقان جايىپ، كەلگەن قوناقتارعا قۇرمەت كورسەتۋگە، مەرەكەلىك ءتالىمى مول، عيبراتتى رۋحاني كەشتەر ۇيىمداستىرۋعا، تۇرمىسى تومەن وتباسىلارعا، جەتىمدەر، ارداگەرلەر مەن مۇگەدەكتەر ۇيلەرىنە قۇرباندىق ەتىن تاراتۋعا، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى جەتەكشىلەرىنە، زيالى قاۋىم وكىلدەرىنە، مەملەكەتتىك مەكەمە باسشىلارىنا قۇربان ايتپەن قۇتتىقتاۋ حاتتارىن جىبەرۋگە، ايت قارساڭىندا ارنايى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزۋگە، جەرگىلىكتى بيلىك ورىندارىمەن اقىلداسا وتىرىپ، مەشىت اۋلاسىنا، كوشەلەرگە ۇلىق مەرەكەمەن قۇتتىقتاۋ باننەرلەرىن، پلاكاتتارىن، بيلبوردتارىن ىلۋگە، ۋاعىزداردا مۇسىلماندار اراسىندا ىشكى ساياسي تۇراقتىلىقتى نىعايتۋ، وتانسۇيگىشتىك، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم ماسەلەسىنە ءمان بەرۋگە پارمەن بەردىم.
قۇرمەتتى مۇسىلمان باۋىرلار مەن وتانداستار!
ۇلىق مەرەكە قۇتتى بولسىن! ايت كۇنگى ىزگى نيەتتەرىڭىز بەن شالعان قۇرباندىقتارىڭىزدى اللا تاعالا قابىل ەتسىن. ءاربىر وتباسىنا باقىت، بەرەكە قونعاي! كوپ ۇلت پەن ۇلىستى وتانىمىزعا بىرلىك پەن ىنتىماق بەرگەي!
جاراتۋشى يەمىز سۇيىكتى قازاقستانىمىزدىڭ مەرەيىن ۇستەم ەتىپ، حالقىمىزدىڭ اۋىز بىرلىگىن ارتتىرا بەرگەي!