(حاليل دجيبراننىڭ ىزىمەن)

(حاليل دجيبراننىڭ ىزىمەن)

اۋەلى پوپۋليست-ۇلتشىلعا كەز بولدىم. قايناعان بازاردىڭ ورتاسىندا بىلاي دەپ جىرعاپ تۇر ەكەن: «ءبىز ەڭ كونە تاريحقا يە ۇلتپىز، ەڭ جارقىن بولاشاق تا بىزگە تيەسىلى. ءبىزدىڭ وتكەنىمىز كەرەمەت بولعان، كەلەشەگىمىز دە كەرەمەت بولادى. ال قازىرگى كۇنىمىز... ۋاقىتشا عانا قيىندىقتارعا تولى. توڭىرەگىمىز تۇگەل دۇشپان. ودان قۇتقاراتىن - تەك ءبىز ۇستانعان جول». بۇل قيسىنعا سەنسەك، وسىلايشا ەكى كەرەمەت شاقتىڭ ورتاسىندا ماڭگى-باقي قىسىلىپ قالعان وسى شاقتىڭ بەيباقتارى ەكەنبىز ءبارىمىز. ارى قاراي كەتتىم.

ءبىر توبەنىڭ ۇستىندە ديكتاتور تۇر ەكەن. ەكىلەنىپ جەكي سويلەگەندە بەت قاراتپايدى: «وتكەن شاق تاس قاراڭعى ەدى. باقىتتارىڭا وراي مەن تۋىپ، جارقىراعان نۇرلى شاققا كەز كەلدىڭدەر. سوندىقتان دا جارىقتىڭ جىلناماسى مەنەن باستالادى. مەنەن باسقا ساۋلەنىڭ كوزىن تاپتىم دەپ شاتىلعان ادام دا، ونىڭ سوزىنە سەنگەن جۇرت تا - تەرروريست! ءوستىپ مەنىڭ جارىعىما جاري بەرسەڭدەر، كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە كوزاينەكتەرىڭدى شەشۋگە دە رۇقسات بەرىپ قالارمىن». سول ءسات وزىمە ۇسىنىلعان قارا كوزىلدىرىكتەن سىپايى تۇردە باس تارتقان كۇيى جۇرە بەردىم.

كەلەسى ءبىر جولايرىقتا ۋاعىزشى ۇشىراستى. شاپانىن التىنمەن زەرلەگەن، كەبىسىنە كۇمىستەن شەگىرەن سالىپتى. اقشا زاۋىتتا قيىلىپ تا ۇلگىرمەگەن جاپ-جاڭا جاسىل بانكنوتتاردان باسىنا شالما وراپ العان ەكەن. «يا، حۋدا!» دەپ توڭىرەگىنە ءھام جىلامسىراي، ءھام جازعىرا قارايدى دا: «اتا-باباسىنا دۋعا باعىشلامايتىنداردى قۇرت! دۋعا باعىشلاعانىم سيبابلي قۋليما ءدۇز دوللاردان كەم ۇستاتىن ساراڭداردى قۇرت!» دەپ قارعانىپ تۇر. «اتا-باباما سەنىڭ باعىشتاعان دۇعاڭنان دا بۇرىنىراق جەتىپ قالارمىن» دەگەن ويمەن قاسىنان وتە شىقتىم.

تاعى ءبىر اسۋدا ۇلتشىلعا دا، ديكتاتورعا دا، ءھام ۋاعىزشىعا دا اسقىنعان جەككورىنىشپەن كوز سالىپ، مىرس-مىرس كۇلىپ بىرەۋ تۇر ەكەن. «ماعان امان-ەسەن جەتكەنىڭە شۇكىرلىك قىل. انا جەتپىس ەكى ءتۇرلى اداسقان ازعىنداردىڭ توبىن كوردىڭ بە؟ ءبىز - جەتپىس ءۇشىنشى ناعىز مۇمىندەر توبىنا جاتامىز» دەدى شىقشىتىن ويناتىپ. «ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - ... » «انا جەتپىس ەكىنى قۇتقارۋ ما؟» دەپ قىستىرما سۇراق قويىپ ەم، ماعان تۇكسيە قارادى دا، «قۇتقارۋى نەسى؟ قىرۋ!» دەپ قالش-قالش ەتتى. قالشىلداپ تۇرىپ، قولىما «ءشاھيدتىڭ بەلبەۋىن» ۇستاتتى. ونىسىن ەرەكشە قۇرمەتپەن ءوزىنىڭ بەلىنە تاعىپ بەردىم دە، ساپارىمدى جالعاستىرا بەردىم.

تەمىر تاياعىم تەبەندەي، تەمىر ەتىگىم تەڭگەدەي بولعان كەزدە ۇشى-قيىرى جوق ءبىر دارياعا كەپ جەتتىم. داريانىڭ جاعاسىندا ءبىر الىپ بايتەرەك ءوسىپ تۇر. بايتەرەكتىڭ تومەنگى بۇتاقتارىنا ءىلىنىپ قالعان سالا-قۇلاش اجداھا جىلانداردىڭ جانسىز دەنەلەرى بۇلعاڭ-بۇلعاڭ ەتەدى. تۇبىندە التىن ساقامەن ويناپ ءبىر كىشكەنتاي ۇل وتىر. ءتۇرى نەگە سونشا تانىس؟ جەرگە تىزەرلەپ وتىرا كەتتىم. سول كەزدە بارىپ مەنى بايقاعان بالا جاقىنداپ كەلدى دە، قولىن سول كەۋدەمە باستى. ارى قاراي نە بولعانى ەسىمدە جوق. اق تۇماننىڭ اراسىندا الىپ سامۇرىققا ءمىنىپ الىپ، كۇن تۇبىنە بەت العان قارشاداي ۇلدىڭ سۇلباسىن عانا كوزىم شالىپ ۇلگىرگەن.

ەسىمدى جيناي سالا كەۋدەمە كوز سالدىم دا، قالشيىپ قالدىم. كۇيەلەش جۇرەگىم عايىپ بولىپتى. ورنىندا التىن ساقا جارقىرايدى. ءىشىم تولعان ساعىنىش پەن ماحاببات. وكىنىش پەن كۇدىكتەن ەشتەڭە قالماعان. پوپۋليست-ۇلتشىلدى دا، ديكتاتوردى دا، ۋاعىزشى مەن ارەكەتشىلدى دە كەۋدەمە باسقىم كەلەدى. ارقايسىسىنا ايتاتىن ءسوزىم كوكىرەگىمدە ەندى سايراپ تۇر. اپىل-عۇپىل اتىپ تۇرىپ، كەرى بۇرىلىپ ەم، كەش قالعانىمدى بىردەن ۇقتىم. سامۇرىق مەنى داريانىڭ ارعى بەتىنە وتكىزىپ كەتكەن ەكەن.

وكسفورد، 2009 جىل

جازبا اۆتوردىڭ facebook-تەگى پاراقشاسىنان الىندى

«Abai.kz»