رەسەيدىڭ بەدەلدى «كوممەرسانت» باسىلىمىنىڭ حابارلاۋىنا سەنەتىن بولساق، رەسەي ۇكىمەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى يگور شۋۆالوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنە رەسمي نوتا جولداپتى. نوتادا رەسەي تارابى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى تالعات مۇساباەۆتىڭ وتكەن جىلدىڭ 10 جەلتوقسان كۇنى ايتقان بايقوڭىر قالاسى مەن عارىش ايلاعىنىڭ بولاشاعى جانە وسى تۇرعىداعى كەلىسىم-شارتتاردى قايتا قاراۋ جونىندەگى سوزدەرىنە ناقتى باعا بەرۋ تالاپ ەتىلىپتى.

«كوممەرسانت» گازەتىنىڭ دەرەككوزىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، بۇل نوتا قازاقستان باسشىلىعىنا وتكەن جىلدىڭ اياعىندا جىبەرىلگەن كورىنەدى. رەسەي شەنەۋنىكتەرىنە تالعات مۇساباەۆتىڭ پارلامەنتتە جاساعان مالىمدەمەلەرى تىم قاتتى، ورەسكەل كورىنگەن سياقتى.

وتكەن جىلدىڭ 10-نشى جەلتوقسانى كۇنى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى الدىندا مۇساباەۆ مىرزا «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان رەسەيدىڭ «پروتون-م» زىمىران تاسىعىشتارىنىڭ ۇشىرىلۋ سانى قىسقاراتىنىن، رەسەي تارابى ەكى ەل اراسىنداعى كەلىسىمدە كورسەتىلگەن «بايتەرەك» كەشەنىن سالۋ بويىنشا ءوزىنىڭ مىندەتتەمەلەرىن تولىق ورىنداماي وتىرعانىن جانە ايلاقتى ءارى «بايقوڭىر» قالاسىن جالعا بەرۋدى توقتاتىن كۇندە تۋاتىنىن ايتقان ەدى.

رەسەيدىڭ بەدەلدى «كوممەرسانت» باسىلىمىنىڭ حابارلاۋىنا سەنەتىن بولساق، رەسەي ۇكىمەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى يگور شۋۆالوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنە رەسمي نوتا جولداپتى. نوتادا رەسەي تارابى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى تالعات مۇساباەۆتىڭ وتكەن جىلدىڭ 10 جەلتوقسان كۇنى ايتقان بايقوڭىر قالاسى مەن عارىش ايلاعىنىڭ بولاشاعى جانە وسى تۇرعىداعى كەلىسىم-شارتتاردى قايتا قاراۋ جونىندەگى سوزدەرىنە ناقتى باعا بەرۋ تالاپ ەتىلىپتى.

«كوممەرسانت» گازەتىنىڭ دەرەككوزىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، بۇل نوتا قازاقستان باسشىلىعىنا وتكەن جىلدىڭ اياعىندا جىبەرىلگەن كورىنەدى. رەسەي شەنەۋنىكتەرىنە تالعات مۇساباەۆتىڭ پارلامەنتتە جاساعان مالىمدەمەلەرى تىم قاتتى، ورەسكەل كورىنگەن سياقتى.

وتكەن جىلدىڭ 10-نشى جەلتوقسانى كۇنى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى الدىندا مۇساباەۆ مىرزا «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان رەسەيدىڭ «پروتون-م» زىمىران تاسىعىشتارىنىڭ ۇشىرىلۋ سانى قىسقاراتىنىن، رەسەي تارابى ەكى ەل اراسىنداعى كەلىسىمدە كورسەتىلگەن «بايتەرەك» كەشەنىن سالۋ بويىنشا ءوزىنىڭ مىندەتتەمەلەرىن تولىق ورىنداماي وتىرعانىن جانە ايلاقتى ءارى «بايقوڭىر» قالاسىن جالعا بەرۋدى توقتاتىن كۇندە تۋاتىنىن ايتقان ەدى.

سول كەزدىڭ وزىندە رەسەي ساراپشىلارى مەن دەپۋتاتتارى شامدانىپ، بىرنەشە دۇركىن مالىمدەمەلەر جاساپ، مۇساباەۆقا سەس كورسەتكەن بولاتىن. رەسەي شەنەۋنىكتەرى «بۇل ماسەلە مۇساباەۆ شەشەتىن ماسەلە ەمەس، بۇل تەك جوعارعى دەڭگەيدە شەشىلەتىن سۇراقتار» دەگەندەي ءۋاج ايتقان-دى. ەندى، مىنە، رەسەيلىكتەر سوزدەن ىسكە كوشىپ، ەل مۇددەسىن قىزعىشتاي قورعاپ، شىرىلداپ جۇرگەن مۇساباەۆقا رەسمي تۇردە سەس كورسەتە باستاعان سياقتى.

كرەمل ايتتى، پۋتين ايتتى دەسە تاماق ىشۋدەن قالاتىن ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەرىمىز، قازاق وكىمەتى بۇعان نە دەيدى ەكەن؟ ايتەۋىر، كرەمل ايتتى ەكەن دەپ عارىش سالاسىنداعى بىردەن-ءبىر مامانىمىزدى ورنىنان الىپ، ونىڭ ورنىنا ورىس كورسە بولدى «ءلابباي تاقسىر» دەپ قۇلپىرىپ شىعا كەتەتىن الدەكىمدى قونجيتپاسا بولدى دەپ تىلەيىك...

وسى ماسەلەگە وراي، تومەندە ساراپشىلاردىڭ پىكىرىن بەرىپ وتىرمىز.

"Abai.kz"

دوس كوشىم، «ۇلت تاعدىرى» قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى:

- مۇساباەۆ اگەنتتىك توراعاسى رەتىندە ءوزىنىڭ كوزقاراسىن ايتتى دەگەن كۇننىڭ وزىندە، مۇنىڭ ءبارى ساياسي قويىلىمعا ۇقسايدى. ويتكەنى، رەسەيمەن بىرىگۋگە باستاپ بارا جاتقان ءتۇرلى وداقتاردىڭ (تمد، كەدەندىك وداق، ەكونوميكالىق كەڭىستىك، اسكەري ۇيىمدار) جۇمىس ىستەپ جاتقانى حالىقتىڭ تاراپىنان ۇنەمى سىنعا ۇشىراپ، ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە قاۋىپ توندىرەدى دەگەن قوعامدىق پىكىر باسىلماي تۇر. سول ۇشىندە رەسەيگە قوسىلۋعا بەت العان كۇنى بۇگىنگە دەيىن قارقىندى جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتقان وداقتار توڭىرەگىندەگى ساياساتتى بۇركەمەلەۋ ءۇشىن رەسەي مەن قازاقستان عارىش سالاسىنا قاتىستى ءبىز ايتىپ وتىرعان اڭگىمەنى ەكەۋارا ويلاسىپ جاساپ وتىرۋى عاجاپ ەمەس. ونداعى ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ ويى: مىنە، ءبىز كەز كەلگەن ۋاقىتتا رەسەيگە قارسى شىعا الامىز، تاۋەلسىزدىگىمىزدى قورعاپ، ءوز مۇددەمىز تۇرعىسىنان جۇمىس ىستەيمىز دەگەن سىڭاي تانىتىپ، قوعامدى الداندىرىپ، تىنىشتاندىرىپ قويۋدى كوزدەيدى. مەنىڭشە، پرەزيدەنتتىڭ تۇركياداعى ايتقان ءسوزى، كەيبىر ساياساتتانۋشىلاردىڭ ەكى ەلدىڭ بىرلەسكەن پارلامەنتى بولمايدى دەپ مالىمدەۋى، رەسەيدىڭ جىبەرىپ وتىرعان نوتاسى - وسىنىڭ ءبارى رەسەيگە قوسىلۋعا قاتىستى ساياساتتى بۇركەمەلەۋ، جاسىرۋ عانا، باسقا تۇكتە ەمەس.

ءامىرجان قوسانوۆ، «ازات» جسدپ-نىڭ باس حاتشىسى:
حالىقارالىق قاتىناس دەگەن سالادا كوپ نارسەنى وسىنداي «نوتاسىز» دا شەشۋگە بولادى. ونىڭ ۇستىنە بۇگىنگى بيلىكتىڭ كرەملگە ەرەكشە كوڭىلىن ءوزىڭىز بىلەسىز.
سوندىقتان وسى ديپلوماتيالىق جانردى مەن كورشى ەلگە، ياعني، بىزگە اشىقتان-اشىق ءدوڭايبات كورسەتۋ دەپ سانايمىن. باسقاسىن ايتپاعاندا، ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى قۇزىرىنداعى ماسەلەنى ەكى دەڭگەيدەگى شەنەۋنىكتىڭ ءوزارا ايتىسىنا دەيىن «ءتۇسىرىپ وتىر». بالكىم مۇنداي جاريا دەمارش - اقوردانىڭ ىشىندەگى كەيبىر اسىرە رەسەيشىل ىقپالدىلاردىڭ ارنايى جاساپ وتىرعان قادامى بولۋى ابدەن مۇمكىن.
ياعني، قازىر اقوردادا وسى ماسەلەگە بايلانىستى ءبىراۋىز پىكىر جوق!
حيميادا لاكمۋس قاعازى دەگەن تەرمين بار. بايقوڭىر - قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ لاكمۋس قاعازى. وندا بارلىق نارسە ءوز سيپاتىن كورسەتىپ وتىر: ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ رەسەي الدىنداعى شىن بەدەلى مەن كورشى مەملەكەتتىڭ ءبىر اۋماعىنا دەگەن ءوز مۇددەسىن تانىتۋ ارقىلى كورىنىس بەرىپ وتىرعان كەشەگى يمپەريانىڭ «سامودەرجاۆيەلىگى». شىنايى دوس ءوز دوسىنا وسىنداي نوتا جىبەرمەيدى!
بايقوڭىر ماسەلەسى - وتە قيىن ءارى مامانداردىڭ جان-جاقتى زەرتتەۋىن قاجەت ەتەتىن ماسەلە. وكىنىشكە وراي، ول ماماندىق نە كاسىبي ەمەس، كوبىنەسە ساياسي ماسەلەگە ۇلاسىپ بارادى.
ماقسات ءبىر: وتكەن عاسىردىڭ اياعىندا قول قويىلعان كەلىسىم-شارتتتى قايتا قارايتىن ۋاقىت كەلدى. ول كەزدەگى جاعداي مەن دوللاردىڭ قۇنى جانە قازىرگى كەزدەگى جاعداي مەن دوللاردىڭ قۇنى ەكى بولەك!
ادامزاتتىڭ عارىشتى يگەرۋ ۇدەرىسىندە قازاقستان ءوزىنىڭ ورنىن تابۋى ءتيىس. جانە دە بۇل تالپىنىستا بىرجاقتىلىق نەمەسە كۇنى وتكەن كەلىسىمدەرگە تاۋەلدىلىك جاقسىلىققا اپارمايدى!