وسىدان 21 جىل بۇرىن، 2001 جىلدىڭ 11 قىركۇيەگىندە نيۋ يوركتەگى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ورتالىعىنىڭ وڭتۇستىك جانە سولتۇستىك قاناتىنداعى عيماراتتارعا ەكى ۇشاق سوعىلىپ، 2750 ادامنىڭ ءومىرىن ءۇزدى. سول كۇنى پەنتاگون اۋماعىنا تاعى ءبىر ۇشاقتىڭ قۇلاۋى سالدارىنان 184 ادام، پەنسيلۆانيا شتاتىنداعى وسىنداي وقيعادان 40 ادام قازا تاپقانى حابارلاندى.

وسىنىڭ ارتىنشا كوپ ۇزاماي فەدەرالدىق تەرگەۋ بيۋروسىنىڭ ديرەكتورى روبەرت ميۋللەر ۇشاقتاردى ايداپ اكەتكەن 19 اراب «تەرروريستەرىنىڭ» ءتىزىمىن جاريالادى. باسپاسوزدەگى رەسمي حابارلاردا ولاردىڭ ءبارى ءال-قايدا ۇيىمىمەن جانە اۋعانستان تابليباندارىمەن، يراكتاعى ساددام حۋسەين بيلىگىمەن بايلانىسقان دەگەن جەلەۋمەن 2003 جىلدىڭ ناۋرىزىندا اقش يراكقا سوعىس اشتى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قولداۋىنا يە بولۋ ءۇشىن دجوردج بۋش اكىمدىگى يراك حيميالىق قارۋ ءوندىرىپ وتىر دەگەن ناسيحات تاراتتى. بىراق بۇۇ ارنايى كوميسسياسىنىڭ تەكسەرىسى كەزىندە دە، سوعىستان كەيىن دە يراكتا ەشقانداي حيميالىق قارۋ تابىلمادى.

قازاقستاندىق اقپارات قۇرالدارىندا وسى ۋاقىتقا دەيىن قىرقۇيەك وقيعاسى اقش رەسمي ناسيحاتى تۇرعىسىنان سيپاتتالادى. بۇل قازاقتان جۋرناليستيكاسىندا شىن مانىندە تاۋەلسىز وي، پليۋراليزم جوق ەكەندىگىنەن بولار. سوندىقتان دا ءبىزدىڭ اقپارات قۇرالدارى ۇنەمى شەتەل ناسيحاتىنىڭ جەتەگىندە جۇرەدى. ابايشا ايتقاندا «كوپ ايتسا كوندى، جۇرت ايتسا بولدى».

باتىستىڭ تاۋەلسىز جۋرناليستەرى مەن ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنە نازار اۋدارساق ون ءبىرىنشى قىركۇيەك اقش جانە يزرايل ارناۋلى قىزمەتتەرى تاراپىنان كەڭەس وداعى ىدىراپ، ايماقتاعى باستى باسەكەلەس السىرەگەننەن كەيىن تاياۋ شىعىستا، ودان سوڭ اۋعانستان مەن ورتا ازيادا ۇستەمدىك ورناتۋ ءۇشىن ارنايى ۇيىمداستىرىلعان دەگەن قورىتىندىعا كەلەمىز.

قىركۇيەك وقيعالارىنىڭ رەسمي مالىمەتتەرمەن قابىسپايتىن تۇستارى كوپ. فرانتسيا ازاماتى، تاۋەلسىز ۆولتەر قوعامىنىڭ زەرتتەۋشىسى تەرري مەيسان 2018 جىلدىڭ 30 تامىزىندا بۇرىنعى اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپقا جولداعان اشىق حاتىندا رەسمي دەرەكتەردىڭ شىندىققا جاناسپايتىنىن، رەسمي جاريالانعان 19 كۇدىكتىنىڭ ءبىر دە ءبىرىنىڭ اۆياكومپانيانىڭ جولاۋشىلار تىزىمىندە بولماعانىن ايتىپ، شىنايى قىلمىسكەرلەردى انىقتاۋدى تالاپ ەتكەن.

بىراق بۇل حات جاۋاپسىز قالدى، ال تەرري قۋعىنعا ۇشىراپ، سيرياعا قاشتى. تاعى ءبىر ساراپشى، پيتەر مەيەر رەسمي دەرەكتەردە «تەرروريستەر قولداندى» دەلىنگەن  اا11 جانە AA77 رەيستەرىنىڭ 11 قىركۇيەكتە مۇلدەم ۇشپاعانىنا تاسىمالداۋ بيۋروسى ستاتيستيكاسىنىڭ (BTC) مالىمەتتەرىن كەلتىرەدى (Evidence that Flights AA 11 and AA 77 Did Not Exist on September 11, 2001). وسىعان ۇقساس كۇماندى تۇستار، قاراما-قايشىلىقتار تولىپ جاتىر. كەيبىر دەرەك كوزدەرى قىركۇيەك قاسىرەتى سالىق تولەۋشىلەردىڭ «جوعالىپ كەتكەن» 2.3 تريلليون دوللارىن دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ءۇيى قيراندىسىنىڭ استىنا «كومىپ تاستاۋ» ءۇشىن ۇيىمداستىرىلدى دەگەندى جازادى (http://www.oilempire.us/trillions.html.)

الەمدى دۇرلىكتىرىپ، «تەرروريستەر» دەگەن جەلەۋمەن دۇنيەنىڭ ءار تۇكپىرىندە مۇسىلمانداردى قۋدالاۋعا، يراك پەن اۋعانستانعا سوعىس اشۋعا سىلتاۋ بولعان، ميلليونداعان ادامدى بوسقىنعا اينالدىرىپ، باسقىنشىلارعا قارۋمەن قارسى تۇرعانداردى «تەرروريست» اتاندىرىپ، ءدىني ەكسترەميزم ورتىنە ماي قۇيعان ون ءبىرىنشى قىركۇيەكتىڭ جۇمباعى، رەسمي ناسيحاتتىڭ قاپاسىندا تۇنشىعىپ جاتقان شىندىعى كوپ. ال جۇمباقتى اشىپ، شىندىققا كوز جەتكىزۋ ءۇشىن وزگەنىڭ ناسيحاتىنا ەمەس، ءوزىڭنىڭ تاۋەلسىز سانا-تۇيسىگىڭە جۇگىنۋ كەرەك.

...سول جىلدىڭ كۇزىندە ءبىر توپ جۋرناليستەر استانادان كەلەتىن الدەبىرەۋدى قارسى الۋعا اۋەجايعا بارعانبىز. ۇشۋ جولاعىنىڭ ءبىر شەتىندە شاعىن عانا اۋىل شارۋاشىلىعىندا قولدانىلاتىن «ينەلىك» ۇشاق تۇر ەكەن. قاسىمداعىلارعا قاراپ: «مىناعان وتىرىپ ۇشسام نيۋ يوركتەگى ساۋدا ورتالىعىنا جەتە الار ما ەكەنمىن؟» دەپ ازىلدەگەنمىن. ولار بۇعان كۇلدى دە قويدى. ەگەر قارالى قىركۇيەكتىڭ سالدارى قالاي بولاتىنىن بىلسەم بۇلاي ازىلدەمەس ەدىم.

مارات ەرمۇقانوۆ

Abai.kz